https://sputnik.tj/20210428/tolibon-afghoniston-zeri-nazorati-megirand-1039115441.html
Кай онҳоро интизор шуд? Толибон шимоли Афғонистонро зери назорати худ мегиранд
Кай онҳоро интизор шуд? Толибон шимоли Афғонистонро зери назорати худ мегиранд
Sputnik Тоҷикистон
Вазъияти низомию сиёсӣ дар Афғонистон босуръат шиддат меёбад: низомиёни ИМА ва НАТО ин кишварро тарк мекунанд
2021-04-28T15:15+0500
2021-04-28T15:15+0500
2021-04-28T15:41+0500
дар ҷаҳон
има
амрико
афғонистон
осиёи марказӣ
нерӯҳо
https://cdnn1.img.sputnik.tj/img/102218/07/1022180778_0:57:1000:620_1920x0_80_0_0_45780b7dde284d30f014fe740f7c9972.jpg
ДУШАНБЕ, 28 апрел - Sputnik. Толибон аксари вилоятҳо, аз ҷумла вилоятҳои шимоли Афғонистонро таҳти назорати худ гирифтанд. Русия ва Тоҷикистон дар якҷоягӣ бо дигар кишварҳои Осиёи Марказӣ ба дифои таҳдидҳои низомӣ аз самти ҷануб омодагӣ мегиранд.Вазири дифои Русия Сергей Шойгу зимни сафари корӣ ба шаҳри Душанбе гуфт, ки вазъи Афгонистон рӯз аз рӯз шиддат меёбад, маҳз ба ҳамин хотир, Русия ва Тоҷикистон дар якҷоягӣ дар машқҳои низомӣ дифоъ аз таҳдидҳо аз ҷанубро тамрин мекунанд. Қаблан машқҳои муштарак дар тамрингоҳҳои марзии Ҳарб-Майдон, Самбулӣ ва Момирак бо иштироки беш аз 3500 низомиёни пойгоҳи низомии 201-и Русия ва нерӯҳои мусаллаҳи Тоҷикистон баргузор шуда буданд. Ғайр аз ин, Русия барномаи омӯзиши низомиёни Тоҷикистонро васеъ менамояд. Маскав ва Душанбе дар бораи ташкили низоми муштараки дифои ҳавоӣ ба мувофиқа расиданд. Сафари кории Сергей Шойгу ба Тоҷикистон ва таъкид ба ҳамкориҳои низомию техникӣ тасодуфӣ нест.Иёлоти Муттаҳида ва шариконаш бо НАТО рӯзи 25 апрел ба хуруҷи нерӯҳои худ аз Афғонистон шурӯъ карданд. Пойгоҳҳои низомии хориҷӣ ва таҷҳизоти марбут ба арзиши як миллиард долларӣ ба артиши Афғонистон тақдим карда мешаванд. Толибон дар набардҳои шадид бо нерӯҳои ҳукуматӣ мехоҳанд иншооти муҳими низомиро забт кунанд ва ҳатто дар вилояти шимолии Балх ба баъзе муваффақиятҳо низ ноил шуданд. Дар ҷараёни даргириҳои мусаллаҳона дар Афғонистон, дар тӯли як ҳафта беш аз 90 сарбоз ва кормандони пулис, 14 ғайринизомӣ ва 165 террорист кушта шуданд.Супоридани силоҳҳои ИМА ва НАТО ба нерӯҳои ҳукумати Афғонистон барои кишварҳои ҳамсояи Осиёи Марказӣ хатари ҷиддӣ дорад. Замоне буд, ки Амрико дар Ироқ як артиши "дуруст" ба маблағи 1 миллиард доллар ташкил ва муҷаҳҳаз карда буданд. Дар як давраи кӯтоҳ қариб ҳамаи силоҳҳо, аз ҷумла тонкҳо, тӯпхонаҳо, мушакҳои зиддитонкии TOW ва Стингер системи дифоъ ҳавоии қобили ҳамл тавассути инсон ба дасти ҷангҷӯёни Давлати Исломӣ* уфтод. Агар чунин вазъияти монанд ба "мусаллаҳшавӣ" -и ҷиҳодиён дар Афғонистон, ки дар он артиши нав соли 2002 бо кумаки фаъоли эътилофи Ғарб ташкил шуд, такрор шавад, барои тамоми минтақа оқибатҳои вазнин бар ҷой хоҳад овард. Имрӯз аллакай маълум аст, ки созишномаи сулҳи миёни Иёлоти Муттаҳида ва Толибон* танҳо ба даври нави ҷанги шаҳрвандӣ оварда мерасонад. Нерӯҳои амнияти миллии Афғонистон наметавонанд ба гурӯҳҳои мусаллаҳи террористӣ самаранок муқовимат кунанд.Шимоли гарм ва ҷануби сангдилСанаи 23 апрел Толибон як пойгоҳи ҳукуматиро дар вилояти шимолии Балх забт карданд. Дар ин даргириҳо ҳашт сарбозро кушта шуд. Ҳамин теъдоди низомиён як рӯз пеш зимни ҳамлаи ҷиҳодиён ба посгоҳи артиши Афғонистон дар наздикии шаҳри Мазори Шариф кушта шуданд.Агар алоқамандии Толибон ба пойгоҳҳои артиши Афғонистон ба хотири силоҳҳои он бошад, "калид" -и ба минтақаҳо дар шоҳроҳҳо мебошанд, ки ҷиҳодиён онҳоро низ мехоҳанд зери назорати худ бигиранд. Дар вилояти шимолии Тахор ҷангиёни Толибон низ рӯзи 17 апрел ба як посгоҳи ҳукумат ҳамла карданд ва чаҳор сарбозро кушта шуд.Вазъ дар минтақаҳои шимолии Афғонистон гармтар мешавад. Толибон дар қаламрави кишварҳои ҳамсояи Осиёи Марказӣ ҳанӯз ба назар намерасанд, аммо ҷанҷӯёни Тоҷикистон аллакай дар хоки Афғонистон ҳузур доранд ва дар якҷоягӣ бо гурӯҳҳои Толибон* дар қаламрави ин кишвар меҷанганд. Қаблан мақомоти Бадахшон дар бораи афзоиши ҳузури созмонҳои террористии ДИИШ* ва Ал-Қоида* дар минтақа бо иштироки гурӯҳҳои тоҷикиву узбакӣ - Ансоруллоҳ ва Ҳарқати Исломӣ хабар дода буданд. Эҳтимоли кӯч додани ҷанги Афғонистон ба кишварҳои ҳамсоя баланд аст.Бемаънӣ низ дар ин минтақа афзоиш ёфтааст. Масалан, рӯзи 21 апрел Толибон идораи пулисро дар вилояти Вардак, дар наздикии Кобул, забт кард. Афсарон ба таври ихтиёрӣ таслим шуданд, аммо ҷангҷӯён панҷ корманди ҳифзи ҳуқуқро эъдом карданд. Ин боиси эътирози бузурги мардум дар кишвар шуд, зеро воқеиятҳои Афғонистон имкон медиҳанд, ки нафарон аз пулис ба Толибон*, ДИИШ* гузаранд ё баръакс. Шояд ҷиҳодиён эҳсос мекунанд, ки вақти "ҷанги охирин ва ҳалкунанда" наздик шудааст ва касе, ки шак дорад зуд нобуд карда мешавад.Аз сӯи дигар, 17 апрел нерӯҳои ҳавоии Афғонистон ҳамлаи ҳавоӣ ба урдугоҳи Толибон*, ки дар вилояти шимолии Балх қарор доштааст, анҷом доданд. Дар натиҷа 8 ҷангҷӯ, аз ҷумла як фармондеҳи саҳроии Толибон* кушта шуданд. Ду ҳамлаи дигари ҳавоӣ ба мавқеъҳои Толибон * дар вилояти Нимроз ҷони 22 ҷиҳодиро гирифт. Дар задухӯрдҳо байни нерӯҳои ҳукуматӣ ва Толибон* дар вилояти Зобул 14 Толиб* кушта шуданд.Хотиррасон мекунам, ки Иёлоти Муттаҳида чандин сол боз дар Афғонистон артиши нав эҷод мекунад. Бояд гуфт, ки дар моҳи сентябри соли 2015 чанд толиб ба шаҳри Кундуз, ки дар 60 километрии дарёи марзии Панҷ воқеъ аст ҳамла карда гурӯҳи ҳафтҳазор нафарии артиши Афғонистонро парешон кард ва ин минтақаро аз дасти нирӯҳои ҳукумати бозпас гирифтанд. Онҳо ду ҳафта шаҳрро зери назорати худ доштанд. Имрӯзҳо Толибон* азми бештар доранд, ин гурӯҳ зиёда аз 50 ҳазор ҷангҷӯ дорад. Пас аз хуруҷи низомиёни хориҷӣ нигоҳ доштани қудрат дар кишвар барои ҳукумати Кобул хеле мушкил хоҳад буд.Бояд қайд кард, ки Иёлоти Муттаҳида имрӯз тасмим гирифт, ки 650 сарбозашро ба Афғонистон фиристад, то ба сарбозон ҳангоми хуруҷ кумак намоянд. Қаблан Пентагон дар бораи фиристодани ду ҳавопаймои бомбаандози B-52 Stratofortress ба пойгоҳи ҳавоии Қатар хабар дод. Шояд амрикоиҳо аслан ба нерӯҳои амниятиии Афғонистон умеде надоранд.Ҳадафи нокомРоҳбари фармондеҳии марказии ИМА генерал Фрэнк Маккензи ба қобилияти нерӯҳои амниятии Афғонистон барои мустақилона дифоъ кардани кишвар шубҳа дорад. Директори Ожонсии иттилоотии марказӣ Вилям Бернс ба Кобул сафари ғайримунтазира дошт то бо мақомоти ин кишвар омодагии нерӯҳои афғонро пас аз хуруҷи низомиёни хориҷӣ баррасӣ намояд. Бернс қаблан гуфта буд, ки хуруҷи нерӯҳо "хавфҳои назаррас" дорад - "Давлати исломӣ"* ва "Ал-Қоида" * метавонанд нуфузи худро дар Афғонистон дубора барқарор кунанд.Дар гузориши Пентагон, ки рӯзи 24 апрел барои Конгресси ИМА омода шудааст, қайд шудааст, ки Ал-Қоида* дар Афғонистон ҳамкорӣ бо Толибонро идома медиҳад, таҳдиди ҳамлаҳои нав боқӣ мондааст ва вайрон шудани "муносибатҳои мутақобилан судманд" байни гурӯҳҳо аз эҳтимол дур аст. Ин муносибати хунин хилофи шартҳои созишномаи сулҳи 29 феврали соли 2020 аст ва бо вуҷуди ин мушкилиҳо амрикоиҳо аз ин кишвар мераванд. Танҳо кӯмаки "иловагии шаҳрвандӣ" ба маблағи 300 миллион доллар ҳамчун ҷуброн кумак пешниҳод менамоянд.Маскав ба вазъи Афғонистон ва дар ҳадафи ИМА ва НАТО дар Афғонистон баҳои пурмазмун ва шадид дод. Ба гуфтаи Мария Захарова, сухангӯи Вазорати корҳои хориҷии Русия, гурӯҳи Ал-Қоида* дар 11 вилояти Афғонистон ҳузур доранд, Толибон беш аз нисфи қаламрави кишварро назорат мекунанд ва муборизаро бо ҳукумат идома медиҳанд. Афғонистон инчунин ба паноҳгоҳи нави таҳдиди ҷаҳонӣ - ДИИШ* табдил ёфтааст, ки то 4000 ҷангҷӯро дар ин кишвар ташкил медиҳад ва мунтазам ҳамлаҳои террористӣ, аз ҷумла ба Кобулро анҷом медиҳад. Дар мубориза бо маводи мухаддир манзараи ғамангез мушоҳида мешавад. Дар тӯли ҳузури НАТО дар Афғонистон, майдони кишти кӯкнор беш аз 20 маротиба - то 163 ҳазор гектар афзоиш ёфт (зиёда аз 80 дарсади бозори ҷаҳонии афюнро таъмин мекунад). Маводи мухаддир аз 34 вилояти Афғонистон дар 24-тои он истеҳсол мешавад. Мария Захарова ҳузури Амрико дар Афғонистонро "бешараф" номид, зеро "тӯли бист сол аст, ки нерӯҳои хориҷӣ натавонистанд дар ин кишвар як нерӯи амниятие ташкил намоянд тавонад кишварро аз ин террористҳо дифоъ кунад. Нияти неки Толибон*Толибон* аз охири солҳои навадум, пас аз ба қудрат расиданаш дар кишвар каме тағир ёфтанд. Ҳадафи эъломияи ин гурӯҳ "озодсозии Афғонистон ва ҷорӣ кардани низоми исломӣ дар сохти давлатдории кишвар" аст. Қаблан Толибон дар як изҳороти махсус (муодили барномаи сиёсӣ) принсипҳои Аморати Исломиро, ки ният доранд дар Афғонистон таъсис диҳанд, шарҳ дода буд. Гӯё асосҳои низом дар Қуръон, ҳадис ва фиқҳи исломӣ муқаррар карда шудаанд. Толибон намунаҳо ё шабоҳатҳои мавҷуда намедиҳанд, аммо тасдиқ мекунанд: "Дар сатҳи амалӣ, мусулмонон ин низомро дар тӯли асрҳо озмоиш карданд. Мо мехоҳем, ки дар кишвари мо чунин низоме вуҷуд дошта бошад, ки дар он қотил ҷазо дода шавад ва зинокор калтак зада шавад". Кишвар бояд "аз нерӯҳои хориҷӣ ва идеологияи онҳо, инчунин аз ҳама гуна нишонаҳои низомҳои ҳуқуқии Ғарб" тоза карда шавад ва ҳама корҳо тибқи қонунҳои шариат пеш бурда шаванд. Сокинони минтақаҳои таҳти назорати Толибон дар Афғонистон дар бораи он, ки он дар амал чӣ гуна аст, сӯҳбат мекунанд. Духтарон ба мактаб рафта наметавонанд. Толибон манъ кардаанд, ки беморон ба беморхонаҳо муроҷиат кунанд ва дору бихаранд. Ба занон манъ аст, ки бидуни марди ҳамроҳ ба кӯча бароянд. Вақтхушии дунявӣ манъ аст. Гунаҳгоронро бо калтак мезананд.Вақте ки тамоми Афғонистон ба "аъмоли нек"-и Толибон ғарқ мешавад, эҳтимол дорад, ки навбати "тағироти маънавӣ" барои кишварҳои ҳамсоя низ расад. "Таблиғгарон" бо силоҳ дар даст бист сол муқовимат ба нерӯҳои ИМА ва НАТО карданд. Ҳисси пирӯзӣ маст мекунад. Акнун суол дар он аст, кӣ Толибон ва шарикони онҳоро дар роҳ ба сӯи Осиёи Марказӣ бозмедорад?* - ташкилоти террористие, ки фаъолияти он дар қаламрави Русия манъ карда шудааст.
https://sputnik.tj/20210415/vokunishi-amriko-huruji-nizomiyon-afghanistan-1038500635.html
https://sputnik.tj/20210312/amriko-afqoniston-milliard-masraf-1032993448.html
https://sputnik.tj/20201123/Degi-jushoni-Afghanistan-az-ikhroji-niruhoi-Amriko-ki-burd-mekunad-1032327818.html
https://sputnik.tj/20200311/Sulh-ba-Afqoniston-meoyad-khuruji-nizomiyoni-Amriko-az-khoki-in-kishvar-video-1030854655.html
https://sputnik.tj/20180115/1024424850.html
https://sputnik.tj/20170724/1022902357.html
има
амрико
афғонистон
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2021
Александр Хроленко
https://cdnn1.img.sputnik.tj/img/102355/97/1023559789_227:0:893:666_100x100_80_0_0_f7d72bc13e9e7ca3f77570f3a97739ff.jpg
Александр Хроленко
https://cdnn1.img.sputnik.tj/img/102355/97/1023559789_227:0:893:666_100x100_80_0_0_f7d72bc13e9e7ca3f77570f3a97739ff.jpg
Хабарҳо
tg_TJ
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Александр Хроленко
https://cdnn1.img.sputnik.tj/img/102355/97/1023559789_227:0:893:666_100x100_80_0_0_f7d72bc13e9e7ca3f77570f3a97739ff.jpg
афғонистон, толибон, има, нерӯҳо, хуруҷ
афғонистон, толибон, има, нерӯҳо, хуруҷ
Кай онҳоро интизор шуд? Толибон шимоли Афғонистонро зери назорати худ мегиранд
15:15 28.04.2021 (Навсозишуда: 15:41 28.04.2021) Александр Хроленко
шореҳи низомӣ
Вазъияти низомию сиёсӣ дар Афғонистон босуръат шиддат меёбад: низомиёни ИМА ва НАТО ин кишварро тарк мекунанд
ДУШАНБЕ, 28 апрел - Sputnik. Толибон аксари вилоятҳо, аз ҷумла вилоятҳои шимоли Афғонистонро таҳти назорати худ гирифтанд. Русия ва Тоҷикистон дар якҷоягӣ бо дигар кишварҳои Осиёи Марказӣ ба дифои таҳдидҳои низомӣ аз самти ҷануб омодагӣ мегиранд.
Вазири дифои Русия Сергей Шойгу зимни сафари корӣ ба шаҳри Душанбе гуфт, ки вазъи Афгонистон рӯз аз рӯз шиддат меёбад, маҳз ба ҳамин хотир, Русия ва Тоҷикистон дар якҷоягӣ дар машқҳои низомӣ дифоъ аз таҳдидҳо аз ҷанубро тамрин мекунанд.
Қаблан машқҳои муштарак дар тамрингоҳҳои марзии Ҳарб-Майдон, Самбулӣ ва Момирак бо иштироки беш аз 3500 низомиёни пойгоҳи низомии 201-и Русия ва нерӯҳои мусаллаҳи Тоҷикистон баргузор шуда буданд. Ғайр аз ин, Русия барномаи омӯзиши низомиёни Тоҷикистонро васеъ менамояд.
Маскав ва Душанбе дар бораи ташкили низоми муштараки дифои ҳавоӣ ба мувофиқа расиданд. Сафари кории Сергей Шойгу ба Тоҷикистон ва таъкид ба ҳамкориҳои низомию техникӣ тасодуфӣ нест.
Иёлоти Муттаҳида ва шариконаш бо НАТО рӯзи 25 апрел ба хуруҷи нерӯҳои худ аз Афғонистон шурӯъ карданд. Пойгоҳҳои низомии хориҷӣ ва таҷҳизоти марбут ба арзиши як миллиард долларӣ ба артиши Афғонистон тақдим карда мешаванд. Толибон дар набардҳои шадид бо нерӯҳои ҳукуматӣ мехоҳанд иншооти муҳими низомиро забт кунанд ва ҳатто дар вилояти шимолии Балх ба баъзе муваффақиятҳо низ ноил шуданд. Дар ҷараёни даргириҳои мусаллаҳона дар Афғонистон, дар тӯли як ҳафта беш аз 90 сарбоз ва кормандони пулис, 14 ғайринизомӣ ва 165 террорист кушта шуданд.
Супоридани силоҳҳои ИМА ва НАТО ба нерӯҳои ҳукумати Афғонистон барои кишварҳои ҳамсояи Осиёи Марказӣ хатари ҷиддӣ дорад. Замоне буд, ки Амрико дар Ироқ як артиши "дуруст" ба маблағи 1 миллиард доллар ташкил ва муҷаҳҳаз карда буданд. Дар як давраи кӯтоҳ қариб ҳамаи силоҳҳо, аз ҷумла тонкҳо, тӯпхонаҳо, мушакҳои зиддитонкии TOW ва Стингер системи дифоъ ҳавоии қобили ҳамл тавассути инсон ба дасти ҷангҷӯёни Давлати Исломӣ* уфтод. Агар чунин вазъияти монанд ба "мусаллаҳшавӣ" -и ҷиҳодиён дар Афғонистон, ки дар он артиши нав соли 2002 бо кумаки фаъоли эътилофи Ғарб ташкил шуд, такрор шавад, барои тамоми минтақа оқибатҳои вазнин бар ҷой хоҳад овард.
Имрӯз аллакай маълум аст, ки созишномаи сулҳи миёни Иёлоти Муттаҳида ва Толибон* танҳо ба даври нави ҷанги шаҳрвандӣ оварда мерасонад. Нерӯҳои амнияти миллии Афғонистон наметавонанд ба гурӯҳҳои мусаллаҳи террористӣ самаранок муқовимат кунанд.
Шимоли гарм ва ҷануби сангдил
Санаи 23 апрел Толибон як пойгоҳи ҳукуматиро дар вилояти шимолии Балх забт карданд. Дар ин даргириҳо ҳашт сарбозро кушта шуд. Ҳамин теъдоди низомиён як рӯз пеш зимни ҳамлаи ҷиҳодиён ба посгоҳи артиши Афғонистон дар наздикии шаҳри Мазори Шариф кушта шуданд.
Агар алоқамандии Толибон ба пойгоҳҳои артиши Афғонистон ба хотири силоҳҳои он бошад, "калид" -и ба минтақаҳо дар шоҳроҳҳо мебошанд, ки ҷиҳодиён онҳоро низ мехоҳанд зери назорати худ бигиранд. Дар вилояти шимолии Тахор ҷангиёни Толибон низ рӯзи 17 апрел ба як посгоҳи ҳукумат ҳамла карданд ва чаҳор сарбозро кушта шуд.
Вазъ дар минтақаҳои шимолии Афғонистон гармтар мешавад. Толибон дар қаламрави кишварҳои ҳамсояи Осиёи Марказӣ ҳанӯз ба назар намерасанд, аммо ҷанҷӯёни Тоҷикистон аллакай дар хоки Афғонистон ҳузур доранд ва дар якҷоягӣ бо гурӯҳҳои Толибон* дар қаламрави ин кишвар меҷанганд. Қаблан мақомоти Бадахшон дар бораи афзоиши ҳузури созмонҳои террористии ДИИШ* ва Ал-Қоида* дар минтақа бо иштироки гурӯҳҳои тоҷикиву узбакӣ - Ансоруллоҳ ва Ҳарқати Исломӣ хабар дода буданд. Эҳтимоли кӯч додани ҷанги Афғонистон ба кишварҳои ҳамсоя баланд аст.
Бемаънӣ низ дар ин минтақа афзоиш ёфтааст. Масалан, рӯзи 21 апрел Толибон идораи пулисро дар вилояти Вардак, дар наздикии Кобул, забт кард. Афсарон ба таври ихтиёрӣ таслим шуданд, аммо ҷангҷӯён панҷ корманди ҳифзи ҳуқуқро эъдом карданд. Ин боиси эътирози бузурги мардум дар кишвар шуд, зеро воқеиятҳои Афғонистон имкон медиҳанд, ки нафарон аз пулис ба Толибон*, ДИИШ* гузаранд ё баръакс. Шояд ҷиҳодиён эҳсос мекунанд, ки вақти "ҷанги охирин ва ҳалкунанда" наздик шудааст ва касе, ки шак дорад зуд нобуд карда мешавад.
Аз сӯи дигар, 17 апрел нерӯҳои ҳавоии Афғонистон ҳамлаи ҳавоӣ ба урдугоҳи Толибон*, ки дар вилояти шимолии Балх қарор доштааст, анҷом доданд. Дар натиҷа 8 ҷангҷӯ, аз ҷумла як фармондеҳи саҳроии Толибон* кушта шуданд. Ду ҳамлаи дигари ҳавоӣ ба мавқеъҳои Толибон * дар вилояти Нимроз ҷони 22 ҷиҳодиро гирифт. Дар задухӯрдҳо байни нерӯҳои ҳукуматӣ ва Толибон* дар вилояти Зобул 14 Толиб* кушта шуданд.
Хотиррасон мекунам, ки Иёлоти Муттаҳида чандин сол боз дар Афғонистон артиши нав эҷод мекунад. Бояд гуфт, ки дар моҳи сентябри соли 2015 чанд толиб ба шаҳри Кундуз, ки дар 60 километрии дарёи марзии Панҷ воқеъ аст ҳамла карда гурӯҳи ҳафтҳазор нафарии артиши Афғонистонро парешон кард ва ин минтақаро аз дасти нирӯҳои ҳукумати бозпас гирифтанд. Онҳо ду ҳафта шаҳрро зери назорати худ доштанд. Имрӯзҳо Толибон* азми бештар доранд, ин гурӯҳ зиёда аз 50 ҳазор ҷангҷӯ дорад. Пас аз хуруҷи низомиёни хориҷӣ нигоҳ доштани қудрат дар кишвар барои ҳукумати Кобул хеле мушкил хоҳад буд.
Бояд қайд кард, ки Иёлоти Муттаҳида имрӯз тасмим гирифт, ки 650 сарбозашро ба Афғонистон фиристад, то ба сарбозон ҳангоми хуруҷ кумак намоянд. Қаблан Пентагон дар бораи фиристодани ду ҳавопаймои бомбаандози B-52 Stratofortress ба пойгоҳи ҳавоии Қатар хабар дод. Шояд амрикоиҳо аслан ба нерӯҳои амниятиии Афғонистон умеде надоранд.
Роҳбари фармондеҳии марказии ИМА генерал Фрэнк Маккензи ба қобилияти нерӯҳои амниятии Афғонистон барои мустақилона дифоъ кардани кишвар шубҳа дорад.
Директори Ожонсии иттилоотии марказӣ Вилям Бернс ба Кобул сафари ғайримунтазира дошт то бо мақомоти ин кишвар омодагии нерӯҳои афғонро пас аз хуруҷи низомиёни хориҷӣ баррасӣ намояд. Бернс қаблан гуфта буд, ки хуруҷи нерӯҳо "хавфҳои назаррас" дорад - "Давлати исломӣ"* ва "Ал-Қоида" * метавонанд нуфузи худро дар Афғонистон дубора барқарор кунанд.
Дар гузориши Пентагон, ки рӯзи 24 апрел барои Конгресси ИМА омода шудааст, қайд шудааст, ки Ал-Қоида* дар Афғонистон ҳамкорӣ бо Толибонро идома медиҳад, таҳдиди ҳамлаҳои нав боқӣ мондааст ва вайрон шудани "муносибатҳои мутақобилан судманд" байни гурӯҳҳо аз эҳтимол дур аст. Ин муносибати хунин хилофи шартҳои созишномаи сулҳи 29 феврали соли 2020 аст ва бо вуҷуди ин мушкилиҳо амрикоиҳо аз ин кишвар мераванд. Танҳо кӯмаки "иловагии шаҳрвандӣ" ба маблағи 300 миллион доллар ҳамчун ҷуброн кумак пешниҳод менамоянд.
Маскав ба вазъи Афғонистон ва дар ҳадафи ИМА ва НАТО дар Афғонистон баҳои пурмазмун ва шадид дод. Ба гуфтаи Мария Захарова, сухангӯи Вазорати корҳои хориҷии Русия, гурӯҳи Ал-Қоида* дар 11 вилояти Афғонистон ҳузур доранд, Толибон беш аз нисфи қаламрави кишварро назорат мекунанд ва муборизаро бо ҳукумат идома медиҳанд. Афғонистон инчунин ба паноҳгоҳи нави таҳдиди ҷаҳонӣ - ДИИШ* табдил ёфтааст, ки то 4000 ҷангҷӯро дар ин кишвар ташкил медиҳад ва мунтазам ҳамлаҳои террористӣ, аз ҷумла ба Кобулро анҷом медиҳад.
Дар мубориза бо маводи мухаддир манзараи ғамангез мушоҳида мешавад. Дар тӯли ҳузури НАТО дар Афғонистон, майдони кишти кӯкнор беш аз 20 маротиба - то 163 ҳазор гектар афзоиш ёфт (зиёда аз 80 дарсади бозори ҷаҳонии афюнро таъмин мекунад). Маводи мухаддир аз 34 вилояти Афғонистон дар 24-тои он истеҳсол мешавад.
Мария Захарова ҳузури Амрико дар Афғонистонро "бешараф" номид, зеро "тӯли бист сол аст, ки нерӯҳои хориҷӣ натавонистанд дар ин кишвар як нерӯи амниятие ташкил намоянд тавонад кишварро аз ин террористҳо дифоъ кунад.
Толибон* аз охири солҳои навадум, пас аз ба қудрат расиданаш дар кишвар каме тағир ёфтанд. Ҳадафи эъломияи ин гурӯҳ "озодсозии Афғонистон ва ҷорӣ кардани низоми исломӣ дар сохти давлатдории кишвар" аст. Қаблан Толибон дар як изҳороти махсус (муодили барномаи сиёсӣ) принсипҳои Аморати Исломиро, ки ният доранд дар Афғонистон таъсис диҳанд, шарҳ дода буд. Гӯё асосҳои низом дар Қуръон, ҳадис ва фиқҳи исломӣ муқаррар карда шудаанд. Толибон намунаҳо ё шабоҳатҳои мавҷуда намедиҳанд, аммо тасдиқ мекунанд: "Дар сатҳи амалӣ, мусулмонон ин низомро дар тӯли асрҳо озмоиш карданд. Мо мехоҳем, ки дар кишвари мо чунин низоме вуҷуд дошта бошад, ки дар он қотил ҷазо дода шавад ва зинокор калтак зада шавад".
Кишвар бояд "аз нерӯҳои хориҷӣ ва идеологияи онҳо, инчунин аз ҳама гуна нишонаҳои низомҳои ҳуқуқии Ғарб" тоза карда шавад ва ҳама корҳо тибқи қонунҳои шариат пеш бурда шаванд. Сокинони минтақаҳои таҳти назорати Толибон дар Афғонистон дар бораи он, ки он дар амал чӣ гуна аст, сӯҳбат мекунанд. Духтарон ба мактаб рафта наметавонанд. Толибон манъ кардаанд, ки беморон ба беморхонаҳо муроҷиат кунанд ва дору бихаранд. Ба занон манъ аст, ки бидуни марди ҳамроҳ ба кӯча бароянд. Вақтхушии дунявӣ манъ аст. Гунаҳгоронро бо калтак мезананд.
Вақте ки тамоми Афғонистон ба "аъмоли нек"-и Толибон ғарқ мешавад, эҳтимол дорад, ки навбати "тағироти маънавӣ" барои кишварҳои ҳамсоя низ расад. "Таблиғгарон" бо силоҳ дар даст бист сол муқовимат ба нерӯҳои ИМА ва НАТО карданд. Ҳисси пирӯзӣ маст мекунад. Акнун суол дар он аст, кӣ Толибон ва шарикони онҳоро дар роҳ ба сӯи Осиёи Марказӣ бозмедорад?
* - ташкилоти террористие, ки фаъолияти он дар қаламрави Русия манъ карда шудааст.
