ДУШАНБЕ, 7 авг — Sputnik, Андрей Котc. Хадамоти пажӯҳишии конгресс дар гузориши 49-варақаи худ таҳти унвони "Низоъи мусаллаҳона дар Сурия ва вокуниши ИМА" ба хулоса омадааст, ки агар Русия намебуд, Башор Асад дар ин ҷанг пирӯз намешуд.
Таҳлилгарони низомӣ чӣ мегӯянд ва чӣ пешбинӣ мекунанд - ҷавоби суолро аз ин мавод дарёфт хоҳед кард.
Тақсимоти қувва
Дар ин гузориш харитаи Сурия нишон дода шудааст. Қисмати марказӣ, шарқӣ ва ҷанубии кишварро ҳукумати Башор Асад бар истиснои минтақае дар марз бо Иордания - Ат-Танф, ки он ҷо пойгоҳи низомии ИМА қарор дорад, назорат мекунад. Идлиб дар қисмати шарқу ғарби кишвар таҳти идораи гурӯҳҳои эстремистӣ ва Туркия қарор дорад. Минтақае дар шимолу шарқи Ифрот - тақрибан се дарсади Сурия дар дасти курдҳо ҳаст.
Ин ҷо таҳлилгарон каме дурӯғ мегӯянд, чун далелан ин манотиқро Вашингтон назорат мекунад. Тибқи гузориш амрикоиҳо инҷо онқадар бисёр нестанд - наздики 600 найза. Вале онҳо манотиқи асосии нафтдори кишварро аз худ кардаанд. Дар баробари ин дар шимоли Сурия садҳо низомиёни созмонҳои хусусӣ фаъол ҳастанд. Дар ин ҳуҷҷат омада, ки ҳукумати расмии ин давлат ҳузури Амрикоро дар хокаш ғайриқонунӣ мешуморад.
Вале дар Вашингтон мегӯянд, манбаъҳои истихроҷи нафтро бояд аз террористон муҳофизат кард.
Муаллифони гузориш пинҳон намедоранд, ки гоҳ-гоҳ бо низомиёни Асад ҷанҷол мешавад. Ҳамин тавр онҳо мегӯянд, моҳи феврал низомиён дар минтақаи Камишли Қувваҳои мусаллаҳи ИМА-ро тир заданд. Касе осеб надид. Дар баробари ин мухолифати миёни низомиёни Русия ва Амрико низ дар шимолу-шарқи кишвар бештар шудааст.
Дар интернет аллакай наворҳои зиёде нашр шудааст, ки дар он мошинҳои ИМА роҳи худравҳои пулиси Русияро банд мекунад. Хушбахтона то ҳол ба тирпарронӣ нарасидааст.
Русия намеравад
Дар умум амрикоиҳо иқрор шудаанд, ки ҳуҷуми ҳавоии исроилиҳо ба обектҳои Эрон ва таҳримҳои зидди Русия, нагузошт, ки Маскав ва Теҳрон аз дастгирии Башор Асад даст кашанд.
"ИМА хоҳиш ва имконоти Русияро барои густариши таъсири худ дар Ховари Миёна нодида гирифтанд, - навиштаанд таҳлилгарон. Дар баробари ин бояд дарк кард, ки Маскав то чӣ андоза барои дастгирии шарики худ омада аст".
Муттаасифона муаллифони гузориш мегӯянд, ҳоло зарба задан ба Дамаск душвортар шудааст. Хатти фронро аз пойтахти Сурия дар навбати аввал бо кӯмаки қувваҳои ҳавоии Русия ба ақиб партофтанд ва қисмати бузурги кишвар таҳти назорати низоми Асад шуд. Душманони сиёсии Башор Асад қариб ки бе ҳеҷ чиз монданд. Дар баробари ин курдҳо бо Димишқ наздиктар мешаванд. Ин маънои онро дорад, ки минтақаи марказӣ ва шимолу шарқӣ зери назорати Димишқ бар хоҳад гашт.
Давлати Исломӣ (мамнӯъ дар Тоҷикистон) ҳамоно хатар дорад
Моҳи декабри соли 2018 Доналд Трамп дар бораи пирӯзӣ бар Давлати Исломӣ (мамнӯъ дар Тоҷикистон) эълом кард. Вале таҳлилгарон бар онанд, ки гурӯҳҳои мухолифин то ҳол нобуд нашудаанд. Шарикони ИМА нуқтаҳои қавии Давлати Исломиро дар Сурия соли 2019 аз худ карданд. Вале исломгароён низоми идоракуниро чӣ дар Сурия ва чӣ дар Ироқ нигоҳ доштанд. Яъне то ҳол қодиранд ҳамла кунанд.
"Дар дурнамо тақдири Давлати Исломӣ (мамнӯъ дар Тоҷикистон) аз имконоти мо барои созмони иттиҳодияҳои амниятӣ вобаст аст, ки нагузорад гурӯӯҳо боз қувваи худро такмил диҳад, - қайд мекунанд таҳлилгарон. Вале таҳдиди Давлати Исломӣ (мамнӯъ дар Тоҷикистон) дурудароз аст. Мо дар оянда низ бояд курдҳоро дастгирӣ кунем, то онҳо бо тероризм мубориза баранд".
Таҳдиди дигар урдугоҳи маҳбусони низомӣ мебошад, ки феълан он ҷо наздики 10 ҳазор ҷанҷӯёни ДИ қарор доранд. Онҳо асосан дар шимоли кишвар ҷойгиранд ва аз ҷониби низомиёни курдӣ идора мешаванд. Дар баробари ин боз як урдӯгоҳи дигар барои аъзои хонаводаи эктремистҳо вуҷуд дорад. Дар бузургтарин урдугоҳ -Ал-Хол наздики 66 ҳазор занон ва кӯдакони террористон ба сар мебаранд. Ба гуфти таҳлилгарон ҷангҷӯён дар миёни ин қишр тағрибот мегузаронанд, то маҳбусонро дастгирӣ кунанд, вале ДИ қасди ҳуҷумро дорад, то тарафдоронашонро озод кунад.
Раҳбарияти курдҳо чандин бор дар бораи нарсидани қувва барои нигоҳдории маҳбусон изҳор дошт. Амрикоиҳо барои кумак шитоб надоранд - Вашингтон бар ин аст, ки давлатҳо шаҳрвандони худро барои идомаи ҷазо ба кишварҳои худ интиқол диҳанд. Вале касе намехоҳад "террорист" - ҳои худро бозгардонад ва барои анҷом надодани ин кор баҳонаҷӯӣ мекунад.
Вилояти мушкилзо
Гармтарин нуқта ин вилояти Идлиб мебошад. Феълан он ҷо Сурия, Русия, Эрон ва Туркия фаъол ҳастанд. Қувваҳои ИМА он ҷо нест, вале амрикоиҳо чандин бор ба низомиёне, ки бо "Ал-Қоида" ҳамроҳӣ доранд ҳуҷум кардаанд.
Ноҳияҳои шимолии Идлиб - ягона минтақаест, ки таҳти назорати қувваҳои мухолифин мебошад, - қайд мекунанд таҳлилгарон. Гурӯҳҳои маҳаллӣ - он дастаҳое, ки соли 2011 бар зидди Димишқ бархоста буд. Аз 5 март дар Идлиб сулҳе, ки президентҳои Русия ва Туркия карданд, ҳукмфармост. Низомиёни ин ду кишвар ҳамроҳ масири стратегии М4-ро идора мекунанд.
Муаллифони гузориш қайд мекунанд, ки ба тирпарронии ҷангҷӯён нигоҳ накарда, ҳоло дар ин макон сулҳро нигоҳ дошта мешавад. Вале Туркия то ҳол интиқоли қувваҳои низомияшро ба ин макон хотима надодааст ва чанде пеш аз оғози амалиёти ҷангӣ эълон кард. Ин маънои онро дорад, ки ҷанг дар Сурия ҳоло хотима наёфтааст.
