https://sputnik.tj/20240611/kishvari-nizomiyoni-amrikoiro-pesh-kard-1063183273.html
Кишвари дигаре ҳам низомиёни амрикоиро шармандавор пеш кард
Кишвари дигаре ҳам низомиёни амрикоиро шармандавор пеш кард
Sputnik Тоҷикистон
Мақомоти Амрико ба хуруҷи низомиён аз Нигер ба таври расмӣ шурӯъ карданд ва тибқи талаби мақомоти давраи гузариши ин кишвари африқоӣ муваззафанд, ки онро то 15 сентябр ба анҷом расонанд
2024-06-11T19:25+0500
2024-06-11T19:25+0500
2024-06-11T19:25+0500
дар ҷаҳон
сиёсат
русия
фаронса
има
африқо
эммануэл макрон
сутуннигор
https://cdnn1.img.sputnik.tj/img/07e8/06/0b/1063175045_0:105:2730:1641_1920x0_80_0_0_26eb419f536b2414e317f28581788ff8.jpg
ДУШАНБЕ, 11 июн — Sputnik, Дмитрий Бавырин. Давлати дигари ба ном Ҷануби Ҷаҳонӣ "артиши Пентагон" -ро хориҷ мекунад ва он бо шармандавор ақибнишинӣ мекунад. Албатта, на он қадар шармандагии комил, ки дар Афғонистон пас аз 20 соли ишғол буд. Ва аммо хеле шармовар аст, агар ба ёд орем, ки ҳамааш аз куҷо сар шудааст.Ин лаҳсаи мушаххаси таърих барои Иёлоти Муттаҳида ба таври анъанавӣ оғоз ёфт - онҳо ба фаронсавиҳохиёнат карданд. Онҳо ҳамеша дар ҳама гуна вазъияти нофаҳмо ба фаронсавиҳо хиёнат мекарданд ва пас аз табаддулоти Нигер дар соли 2023 маҳз ҳамин тавр рӯй дод. Хукумати нав Порисро сабабгори тамоми бадбахтиҳо донист, ки дар таърихи Нигер — мустамликаи собиқи Фаронса, пойгоҳи ҳарбии он дар Африқои Ғарбӣ ва ниҳоят, таъминкунандаи муҳими сузишвории атомӣ барои неругоҳҳои барқии атомӣ рух доданд. Пешгирӣ аз чунин шармандагӣ душвор ва бо истеъдодҳои дипломатии Эммануэл Макрон ғайри қобили тасаввур буд.Порис талаб кард, ки президенти барканоршуда Муҳаммад Базоум барқарор карда шавад, яъне ба тарзи пештара баргардонда шавад ва дар акси ҳол бо таҷовуз таҳдид кард. Ҳукумати нав ба овози хавфноки Фаронса гӯш дода, аз контингенти ҳарбии онҳо талаб кард, ки пойгоҳҳои ишғолшударо тарк кунанд. Ва маҳз дар ин маврид амрикоиён ба фаронсавиҳо хиёнат карданд.Макрон умедвор буд, ки фишор болои Нигер идома хоҳад ёфт ва ҳеҷ кас ҳукумати навро эътироф намекунад ва бо он кор намекунад. Аммо ба эътибор нагирифтани манфиатҳои Порис ба анъанаи хуби байналхалқӣ табдил ёфта истодааст ва барои Иёлоти Муттаҳида ин умуман рефлексӣ аст.Музокирот дар Нигер охирин рисолати муҳими душмани дерини Русия Виктория Нуланд буд. Вай мехост, ки котиби давлатӣ шавад ва бар асоси таҷриба, сифатҳои “ҷангӣ” ва касбии худ, нисбати раҳбари кунунии Департаменти давлатӣ Энтони Блинкен сазовортар буд. Бо вуҷуди ин, Ҷо Байден, раиси ҷумҳури Амрико аз фурсат истифода набурд ва нокомиҳои сиёсати хориҷии маъмурияти худро бар дӯши котиби давлатӣ нагузошта, тасмим гирифт, ки балегӯеро дар паҳлуи ҷисми қадимии худ монад.Ҳамин тавр (барои содда кардани он, маҳз ҳамин тавр аст) Нуланд дар муборизаи дастгоҳӣ аз Блинкен мағлуб шуд ва ҳангоми фуруд омадан ба Ниамей, ки пеш аз истеъфои ногаҳонии ӯ буд, вай натавонист аслан чизе ба даст орад, гарчанде ки чизеро вайрон накард : дар муқоиса бо бисёре аз онҳое, ки дар Департаменти давлатӣ боқӣ мондаанд, вай воқеан як мутахассиси барҷаста вонамуд мешавад.Мақсади асосии амрикоиён, ки баҳри он аз манфиатҳои фаронсавиҳо парвое надоштанд, нигоҳ доштани ду пойгоҳи ҳарбӣ буд: яке дар пойтахт Ниамей, дигаре дар шимол, дар биёбон, дар наздикии бозори шутур. Дуввумиро ба наздикӣ аз сифр сохта сохта, миллионҳо доллар сармоягузорӣ карданд ва дар маҷмӯъ 1100 сарбози амрикоӣ дар Нигер мустақар буданд.Вазифаи асосии онҳо истифода бурдани ҳавопаймоҳои бесарнишини навъи MQ-9 Reaper мебошад, ки қодиранд ҳам иктишоф ва ҳам зарбаҳои ҷангӣ анҷом диҳанд. Ба шарофати суръати то 400 километр дар як соат, баландии то 13 хазор метр ва имкони дар парвоз будан зиёда аз як шабонаруз, ин ҳавопаймоҳо ба Пентагон имкони назорати қаламрави васеъ то бахри Миёназамин таъмин мекарданд.Чунин як нуқтаи муҳими стратегиро аз даст додан мумкин набуд, аммо ба ҳар ҳол он гум шуд, гарчанде ки мақомоти нави Нигер амрикоиҳоро аз фаронсавӣ хуб фарқ мекарданд ва дар пойгоҳҳои ИМА барои худ мушкиле намедиданд: пулро пардохт кунед, ба корхои сиёсии мо дахолат накунед ва чӣ қадари дигар хоҳед монед. Аммо амрикоиҳо, тавре ки мо медонем, намедонанд, ки чӣ гуна аз корҳои дигарон канорагирӣ кунанд ва дере нагузашта онҳо аз ду ҳолат ба таври ҷиддӣ нигарон шуданд.Аввалан, оҳиста-оҳиста ҷои фаронсавиҳоро одамони хуб мусаллаҳ, ки бо забони русӣ ҳарф мезананд, гирифтанд (аз афташ, маҳз баъд аз ин Макрон ниҳоят аз Русия хашмгин шуд). Ҳукумати нави Нигер, ҳадди аққал, ба дастури низомӣ барои идомаи мубориза бо исломгароёни маҳаллӣ, ҷудоихоҳони қабилавӣ ва дахолати эҳтимолии беруна манфиатдор аст, аммо тарҳҳои муштараки он бо Маскав дар минтақа, албатта, бо ин тамом намешавад.Сониян, сарварони табаддулот бомуваффақият ва зуд бо мақомоти Эрон забони муштарак пайдо карданд. Нигериҳо овозаҳо дар бораи интиқоли уран ба Теҳронро рад карданд, аммо онҳо рад кардани созиши хариди ҳавопаймоҳои бесарнишини Эронро рад накарданд. Бо дарназадошти хусусиятҳои пойгоҳҳои Амрико, ин барои Вашингтон қатраи охирин буд.Ба Ниамей отряди нави десант — намояндагони департаменти давлатӣва Пентагон оид ба Африқо— Молли Фи ва генерал Майкл Лангли фиристода шуд. Ё нисбат ба Нигерия дағалона рафтор карданд, ё ногаҳон таҳдид карданд, ё аз ҳад зиёд мехостанд, аммо дар натиҷаи гуфтушунидҳо мақомоти давраи гузариш нисбати Иёлоти Муттаҳида шарҳҳои ғайриоддӣ паҳн карданд ва озод кардани ҳарду пойгоҳи гаронбаҳоро талаб карданд.Тактикаи минбаъдаи ИМА аз он иборат буд, ки хуруҷи артишро ба таъхир андозад ва барои омода кардани як макони алтернативӣ барои онҳо вақт пайдо кунад. Ва кор ба ҷое расид, ки онҳо ҳамон русҳои мусаллаҳро ба пойгоҳи Ниамей, ҳарчанд дар биноҳои дурдаст интиқол доданд, гӯё ба амрикоиҳо ишора мекунанд, ки вақти холӣ кардани биноҳои боқимонда расидааст. Ин корбоз ҳам асабҳои фармондеҳонро, ки дар бораи он ба матбуоти Ғарб шикоят карда буданд, хароб кард, аммо ягон ҳодиса рух надод ва намедиҳад: ниҳоят биноҳо холӣ мешаванд ва баъд аз ин тамоми давлат аз таъсири Амрикоозод карда мешавад.Дар асоси як қатор изҳоротҳо ба чунин хулоса омадан мумкин аст, ки мо даъво дорем, ки тамоми инфраструктураи ҳарбии ИМА-ро дар Нигер истифода барем, нигериҳо муқобил нестанд ва фикру ақоиди дигар тарафҳои манфиатдор, чӣ департаменти давлатии ИМА, чӣ фаронсавиҳо муҳим ҳам нест. Новобаста аз воқеият, ин як лаҳзаи муҳим дар муқовимати кунунии ҷаҳонӣ боқӣ хоҳад монд, вақте ки рақиби Русия аз манобеъи муҳим канда шуд, хоҳ уран дар мавриди Фаронса ва хоҳ як пойгоҳи истихборотии аз ҷиҳати стратегӣ ҷойгиршуда дар мавриди Иёлоти Муттаҳида.Барои пойгоҳҳои амрикоӣ дар Африқо, умуман воқеияти нав ба вуҷуд меояд, зеро чанд вақт аст, ки Русия ҳеҷ гуна ӯҳдадории маънавӣ надорад, ки силоҳҳои дурпарвози худро ба дӯстонаш барои ҳамла ба ҳадафҳои ҳанӯз сершумори низомии ИМА таъмин накунад. Чунин ба назар мерасад, ки мо аллакай аз ин хати сурх гузаштаем, ки дар оянда бешубҳа ба ҷуғрофияи ҳузури Пентагон на танҳо дар Африқо таъсир мерасонад.Хуруҷи артиш аз Нигер ҳарчанд шармовар ҳам бошад, аммо бадтарин вариант нест. Зеро агар ин тавр идома ёбад, онҳо маҷбур мешаванд, ки аз дигар ҷойҳо ҳамфирор кунанд.
https://sputnik.tj/20240609/lavrov-payomi-putin-gharb-shunid-1063152258.html
https://sputnik.tj/20240608/prezident-nikaragua-rusiya-jakhon-millatgaroi-ozod-1063141160.html
https://sputnik.tj/20240602/kennedi-bayden-mahkum-jang-rusiya-devonagi-1063065720.html
https://sputnik.tj/20240601/siyosatshinos-faronsa-payomadho-tahrimho-zidd-rusiya-1063055300.html
русия
фаронса
има
африқо
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2024
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Хабарҳо
tg_TJ
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
ҷаҳон, африқо, русия, има, фаронса, сиёсат
ҷаҳон, африқо, русия, има, фаронса, сиёсат
Кишвари дигаре ҳам низомиёни амрикоиро шармандавор пеш кард
Мақомоти Амрико ба хуруҷи низомиён аз Нигер ба таври расмӣ шурӯъ карданд ва тибқи талаби мақомоти давраи гузариши ин кишвари африқоӣ муваззафанд, ки онро то 15 сентябр ба анҷом расонанд
ДУШАНБЕ, 11 июн — Sputnik, Дмитрий Бавырин. Давлати дигари ба ном Ҷануби Ҷаҳонӣ "артиши Пентагон" -ро хориҷ мекунад ва он бо шармандавор ақибнишинӣ мекунад. Албатта, на он қадар шармандагии комил, ки дар Афғонистон пас аз 20 соли ишғол буд. Ва аммо хеле шармовар аст, агар ба ёд орем, ки ҳамааш аз куҷо сар шудааст.
Ин лаҳсаи мушаххаси таърих барои Иёлоти Муттаҳида ба таври анъанавӣ оғоз ёфт - онҳо ба фаронсавиҳохиёнат карданд. Онҳо ҳамеша дар ҳама гуна вазъияти нофаҳмо ба фаронсавиҳо хиёнат мекарданд ва пас аз табаддулоти Нигер дар соли 2023 маҳз ҳамин тавр рӯй дод. Хукумати нав Порисро сабабгори тамоми бадбахтиҳо донист, ки дар таърихи Нигер — мустамликаи собиқи Фаронса, пойгоҳи ҳарбии он дар Африқои Ғарбӣ ва ниҳоят, таъминкунандаи муҳими сузишвории атомӣ барои неругоҳҳои барқии атомӣ рух доданд. Пешгирӣ аз чунин шармандагӣ душвор ва бо истеъдодҳои дипломатии Эммануэл Макрон ғайри қобили тасаввур буд.
Порис талаб кард, ки президенти барканоршуда Муҳаммад Базоум барқарор карда шавад, яъне ба тарзи пештара баргардонда шавад ва дар акси ҳол бо таҷовуз таҳдид кард. Ҳукумати нав ба овози хавфноки Фаронса гӯш дода, аз контингенти ҳарбии онҳо талаб кард, ки пойгоҳҳои ишғолшударо тарк кунанд. Ва маҳз дар ин маврид амрикоиён ба фаронсавиҳо хиёнат карданд.
Макрон умедвор буд, ки фишор болои Нигер идома хоҳад ёфт ва ҳеҷ кас ҳукумати навро эътироф намекунад ва бо он кор намекунад. Аммо ба эътибор нагирифтани манфиатҳои Порис ба анъанаи хуби байналхалқӣ табдил ёфта истодааст ва барои Иёлоти Муттаҳида ин умуман рефлексӣ аст.
Музокирот дар Нигер охирин рисолати муҳими душмани дерини Русия Виктория Нуланд буд. Вай мехост, ки котиби давлатӣ шавад ва бар асоси таҷриба, сифатҳои “ҷангӣ” ва касбии худ, нисбати раҳбари кунунии Департаменти давлатӣ Энтони Блинкен сазовортар буд. Бо вуҷуди ин, Ҷо Байден, раиси ҷумҳури Амрико аз фурсат истифода набурд ва нокомиҳои сиёсати хориҷии маъмурияти худро бар дӯши котиби давлатӣ нагузошта, тасмим гирифт, ки балегӯеро дар паҳлуи ҷисми қадимии худ монад.
Ҳамин тавр (барои содда кардани он, маҳз ҳамин тавр аст) Нуланд дар муборизаи дастгоҳӣ аз Блинкен мағлуб шуд ва ҳангоми фуруд омадан ба Ниамей, ки пеш аз истеъфои ногаҳонии ӯ буд, вай натавонист аслан чизе ба даст орад, гарчанде ки чизеро вайрон накард : дар муқоиса бо бисёре аз онҳое, ки дар Департаменти давлатӣ боқӣ мондаанд, вай воқеан як мутахассиси барҷаста вонамуд мешавад.
Мақсади асосии амрикоиён, ки баҳри он аз манфиатҳои фаронсавиҳо парвое надоштанд, нигоҳ доштани ду пойгоҳи ҳарбӣ буд: яке дар пойтахт Ниамей, дигаре дар шимол, дар биёбон, дар наздикии бозори шутур. Дуввумиро ба наздикӣ аз сифр сохта сохта, миллионҳо доллар сармоягузорӣ карданд ва дар маҷмӯъ 1100 сарбози амрикоӣ дар Нигер мустақар буданд.
Вазифаи асосии онҳо истифода бурдани ҳавопаймоҳои бесарнишини навъи MQ-9 Reaper мебошад, ки қодиранд ҳам иктишоф ва ҳам зарбаҳои ҷангӣ анҷом диҳанд. Ба шарофати суръати то 400 километр дар як соат, баландии то 13 хазор метр ва имкони дар парвоз будан зиёда аз як шабонаруз, ин ҳавопаймоҳо ба Пентагон имкони назорати қаламрави васеъ то бахри Миёназамин таъмин мекарданд.
Чунин як нуқтаи муҳими стратегиро аз даст додан мумкин набуд, аммо ба ҳар ҳол он гум шуд, гарчанде ки мақомоти нави Нигер амрикоиҳоро аз фаронсавӣ хуб фарқ мекарданд ва дар пойгоҳҳои ИМА барои худ мушкиле намедиданд: пулро пардохт кунед, ба корхои сиёсии мо дахолат накунед ва чӣ қадари дигар хоҳед монед. Аммо амрикоиҳо, тавре ки мо медонем, намедонанд, ки чӣ гуна аз корҳои дигарон канорагирӣ кунанд ва дере нагузашта онҳо аз ду ҳолат ба таври ҷиддӣ нигарон шуданд.
Аввалан, оҳиста-оҳиста ҷои фаронсавиҳоро одамони хуб мусаллаҳ, ки бо забони русӣ ҳарф мезананд, гирифтанд (аз афташ, маҳз баъд аз ин Макрон ниҳоят аз Русия хашмгин шуд). Ҳукумати нави Нигер, ҳадди аққал, ба дастури низомӣ барои идомаи мубориза бо исломгароёни маҳаллӣ, ҷудоихоҳони қабилавӣ ва дахолати эҳтимолии беруна манфиатдор аст, аммо тарҳҳои муштараки он бо Маскав дар минтақа, албатта, бо ин тамом намешавад.
Сониян, сарварони табаддулот бомуваффақият ва зуд бо мақомоти Эрон забони муштарак пайдо карданд. Нигериҳо овозаҳо дар бораи интиқоли уран ба Теҳронро рад карданд, аммо онҳо рад кардани созиши хариди ҳавопаймоҳои бесарнишини Эронро рад накарданд. Бо дарназадошти хусусиятҳои пойгоҳҳои Амрико, ин барои Вашингтон қатраи охирин буд.
Ба Ниамей отряди нави десант — намояндагони департаменти давлатӣва Пентагон оид ба Африқо— Молли Фи ва генерал Майкл Лангли фиристода шуд. Ё нисбат ба Нигерия дағалона рафтор карданд, ё ногаҳон таҳдид карданд, ё аз ҳад зиёд мехостанд, аммо дар натиҷаи гуфтушунидҳо мақомоти давраи гузариш нисбати Иёлоти Муттаҳида шарҳҳои ғайриоддӣ паҳн карданд ва озод кардани ҳарду пойгоҳи гаронбаҳоро талаб карданд.
Тактикаи минбаъдаи ИМА аз он иборат буд, ки хуруҷи артишро ба таъхир андозад ва барои омода кардани як макони алтернативӣ барои онҳо вақт пайдо кунад. Ва кор ба ҷое расид, ки онҳо ҳамон русҳои мусаллаҳро ба пойгоҳи Ниамей, ҳарчанд дар биноҳои дурдаст интиқол доданд, гӯё ба амрикоиҳо ишора мекунанд, ки вақти холӣ кардани биноҳои боқимонда расидааст. Ин корбоз ҳам асабҳои фармондеҳонро, ки дар бораи он ба матбуоти Ғарб шикоят карда буданд, хароб кард, аммо ягон ҳодиса рух надод ва намедиҳад: ниҳоят биноҳо холӣ мешаванд ва баъд аз ин тамоми давлат аз таъсири Амрикоозод карда мешавад.
Дар асоси як қатор изҳоротҳо ба чунин хулоса омадан мумкин аст, ки мо даъво дорем, ки тамоми инфраструктураи ҳарбии ИМА-ро дар Нигер истифода барем, нигериҳо муқобил нестанд ва фикру ақоиди дигар тарафҳои манфиатдор, чӣ департаменти давлатии ИМА, чӣ фаронсавиҳо муҳим ҳам нест. Новобаста аз воқеият, ин як лаҳзаи муҳим дар муқовимати кунунии ҷаҳонӣ боқӣ хоҳад монд, вақте ки рақиби Русия аз манобеъи муҳим канда шуд, хоҳ уран дар мавриди Фаронса ва хоҳ як пойгоҳи истихборотии аз ҷиҳати стратегӣ ҷойгиршуда дар мавриди Иёлоти Муттаҳида.
Барои пойгоҳҳои амрикоӣ дар Африқо, умуман воқеияти нав ба вуҷуд меояд, зеро чанд вақт аст, ки Русия ҳеҷ гуна ӯҳдадории маънавӣ надорад, ки силоҳҳои дурпарвози худро ба дӯстонаш барои ҳамла ба ҳадафҳои ҳанӯз сершумори низомии ИМА таъмин накунад. Чунин ба назар мерасад, ки мо аллакай аз ин хати сурх гузаштаем, ки дар оянда бешубҳа ба ҷуғрофияи ҳузури Пентагон на танҳо дар Африқо таъсир мерасонад.
Хуруҷи артиш аз Нигер ҳарчанд шармовар ҳам бошад, аммо бадтарин вариант нест. Зеро агар ин тавр идома ёбад, онҳо маҷбур мешаванд, ки аз дигар ҷойҳо ҳамфирор кунанд.
