https://sputnik.tj/20220914/dmitriy-evstafev-osiyoi-markazi-buhron-davlatdori-1051391769.html

Дмитрий Евстафев: Осиёи Марказӣ ба буҳрони шадиди давлатдорӣ рӯ ба рӯст

Дмитрий Евстафев: Осиёи Марказӣ ба буҳрони шадиди давлатдорӣ рӯ ба рӯст

Sputnik Тоҷикистон

Осиёи Марказӣ чун анъана ба унвони минтақаи “Бозии бузург” боқӣ мемонад, ки қудратҳои пешрафтаи ҷаҳонӣ барои нуфуз дар он рақобат мекунанд

2022-09-14T16:30+0500

2022-09-14T16:30+0500

2022-09-14T17:20+0500

осиёи марказӣ

дар тоҷикистон

буҳрон

доиш

афғонистон

қазоқистон

ӯзбекистон

расона

ғарб

мусоҳиба

https://cdnn1.img.sputnik.tj/img/07e6/01/06/1044628787_0:320:3072:2048_1920x0_80_0_0_b84e21e1eb40da910d7cf775deef1225.jpg

ДУШАНБЕ, 14 сен – Sputnik. Дар остонаи нишасти сентябрии сарони кишварҳои узви Созмони Ҳамкориҳои Шонгҳой рақобат барои Осиёи Марказӣ шиддат гирифт, ки тамринҳои Амрико бо ширкати нерӯҳои мусаллаҳи Тоҷикистон, Қазоқистон, Қирғизистон ва Ӯзбекистон гувоҳи он аст.Вазъ дар марзи Тоҷикистону Афғонистон, қудрати толибон ва дурнамои иттифоқҳои ҷадид дар Осиёи Марказӣ дар як мусоҳибаи ихтисосии Sputnik Тоҷикистон бо Дмитрий Евстафев, сиёсатшинос ва мутахассиси масоили низомию сиёсии амнияти давлатии Русия баррасӣ шудааст.- Дмитрий Геннадевич, идеяи таъсиси Иттиҳоди давлатҳои туркзабон бо иштироки Туркия, Озарбойҷон, Қазоқистон ва Туркманистон муддати тӯлонист, ки дар миён аст. Оё мумкин аст, ки дар ояндаи наздик дар қаламрави Осиёи Марказӣ дар баробари СПАД иттиҳоди дигари низомию сиёсӣ, масалан, бо ширкати Қазоқистону Туркманистон ташкил шавад?- Ман инро истисно намекунам. Масъалаи дигар ин аст, ки ҳоло яке аз бадтарин лаҳзаҳои амалисозии чунин тарҳ аст, зеро буҳрони иқтисодӣ дар Туркия як буҳрони сиёсиро замина мегузорад, бахусус бо назардошти вазъи минтақаҳои курднишин. Оё Туркия метавонад барои чунин лоиҳа ҳамон маблағеро, ки қаблан буд, ҷудо кунад? Ин як суоли калидӣ аст. Аммо дар оянда ман инро истисно намекунам.- Ба фикри Шумо, оё бо назардошти мавҷудияти душманони умумӣ дар вилоятҳои шимолии Афғонистон — дастаҳои мусаллаҳи ДОИШ* ва “Толибон”-и Покистон тавассути СПАД бо толибон ҳамкорӣ кардан мумкин аст?- Ман ба ташкили ҳамкориҳо бо толибон тавассути СПАД шубҳа дорам. Ин ташкилоти хеле мураккаб аст. Имрӯз фикр намекунам, ки мо дар робита ба ин масъала ба СПАД тамаркуз кунем.Мо дар минтақаи Осиёи Марказӣ ҳузури низомию сиёсӣ дорем. Мо бояд ҳамкориро бо толибон, ҳатто бисёрҷониба ҳам бошад, берун аз чаҳорчӯби ҳама гуна созмонҳо ба роҳ монем. Ин гуна муносибатҳои сиёсӣ хомӯширо дӯст медорад. Дар ҳоле ки СПАД то ҳол ором нашудааст.Албатта, сабабҳои аслии таъмини амнияту субот дар Осиёи Марказӣ зарур аст, ки бо толибон равобити муайяни корӣ бояд ба роҳ монем, ҳатто бо назардошти тамоми вижагиҳои сиёсие, ки режими кунунии толибон дорад. Аммо ба ҳар ҳол ман бовар дорам, ки ин масъалаи равобити дуҷониба аст, на дар доираи ягон созмон. Ҳамкории мутақобила дар формати сеҷониба имконпазир аст: Маскав - Душанбе - толибон ё Маскав - Тошканд - толибон. Аммо дар ҳар сурат берун аз СПАД бояд ин ҳамкориҳои берун аз СПАД бошанд.- Бо дарназардошти он ки мақомоти нави афғон барои таъсиси ҳукумати фарогир ҳеҷ иқдоме намекунанд, шонси эътирофи толибон аз ҷониби ҷомеаи ҷаҳонӣ чӣ гуна аст?- Барои толибон, аз нигоҳи ман, таъсиси ҳукумати фарогир дар марҳалаи кунунӣ ниҳоят ногувор аст. Аз нигоҳи сиёсӣ, ин маънои таъйид заъфи худи онҳоро дорад, ки эшон наметавонанд шимоли Афғонистонро зери назорат гиранд. Ташкили чунин ҳукумат далеле бар шикасти сиёсии онҳо хоҳад буд.- Дар маҷмуъ толибони феълӣ аз онҳое, ки аз соли 1996 то соли 2001 дар Афғонистон қудрат доштанд, чӣ тафовут доранд? Охир сабаби аслии комилан эътироф нашудани онҳо ин беэътиноии толибон нисбат ба қонунҳои байналмилалӣ буд...- Бар хилофи он чӣ, ки қаблан буд, имрӯзи на ҳама толибон касоне ҳастанд, ки бори аввал ба сари қудрат омада буданд. Инҳо аллакай одамонеанд, ки манфиатдоранд, Афғонистон як давлати исломии пӯшида бошад, зеро он як қисми лоиҳаҳои муайяни байналмилалӣ аст. Онҳо ҳоло ҳамкориро бо Чин тавсеа дода истодаанд, ки аммо роҳандозии зарфияти мавҷуд дар ин кишвар бидуни эътирофи онҳо аз ҷониби ақаллан қисме аз ҷомеаи байналмилал душвор аст. Хусусан дар шароити муосир. Ба ин маънӣ дар назди толибон вазифаи хеле нозук истодааст. Ман фикр мекунам, ки онҳо бояд дар канори ришват роҳ гарданд. Оё онҳо метавонанд ин корро кунанд? Ин суоли калидист!- Сарҳади Тоҷикистону Ӯзбекистон ва Эрон бо Афғонистон ноором аст. Толибон даст доштани худ дар ин нооромиҳоро рад ва ба гурӯҳҳои мухталиф, аз ҷумла ДОИШ* ишора мекунанд. Ба фикри шумо, оянда чӣ мешавад? Оё вазъият тезутунд мешавад?-Шояд андешаи дар ин маврид қобили қабули дигарон набошад, аммо дар ин вазъ омодаам, то андозае ба толибон бовар кунам. Онҳо аслан сарҳадҳоро назорат намекунанд. Толибон умуман созмоне нест, ки ҳоло қодир ба бунёди як қудрати муназзами давлатӣ бошад. Ҳамин ки сохти давлатиро ташкил кунанд, онҳо ба толиб будани худ базудӣ хотима медиҳанд. Толибон як сохтори шабакавие мебошанд, ки метавонанд тасарруфи қаламрав ва рушди иҷтимоии онро таъмин кунанд, аммо низоми давлатӣ бунёд карда наметавонанд.- Дмитрий Геннадевич, чаро шумо фикр мекунед, ки толибон давлат ташкил карда наметавонанд?- Гап сари он аст, ки дар Ховари Миёна ба ғайр аз Эрон, қариб дар ҳама кишвар буҳрони нерӯҳо вуҷуд дорад. Мо дар Покистон буҳрони давлатдорӣ, буҳрони азимро мушоҳида мекунем. Ин амалан як буҳрони решаӣ аст. Ин амалан поёни давлатдориест, ки Ҷиноҳ бунёд кардааст (асосгузори Покистон Муҳаммад Алӣ Ҷиноҳ аст – идора.) Ва акнун онҳо бояд дар ҷое рушд кунанд. Ин давлати сохти низомии идеологии Покистон як ҳикояи хеле душвор аст. Дар Афғонистон буҳрони устувори давлатдор вуҷуд дорад, ки дар он ҷо давлатеро ба маънои томаш мушоҳида намекунем. Мо дар Эрон буҳрони давлатдориро намебинем, аммо дар он ҷо буҳрони шадиди табдилёбӣ, аз ҷумла буҳрони элитаҳоро мушоҳида мекунем.Дар Осиёи Марказӣ буҳрони шадиди давлатдорӣ вуҷуд дорад, ки қариб ҳамаи давлатҳо ба давраи интиқоли стратегии қудрат расидаанд. Мо Қирғизистонро дидем ва ҳама мефаҳманд, ки инро намехоҳанд.Мо шоҳиди равандҳои душвори дигаргунсозӣ дар Арабистони Саудӣ ва дигар давлатҳои Халиҷи Форсем. Аммо Арабистони Саудӣ аст, ки ба як давраи ниҳоят душвор ворид мешавад, ин масъала дар моҳҳои оянда рӯшан хоҳад шуд. Ва ин як эпизоди хеле душвор хоҳад буд. Ҳангоми чунин буҳронҳои дигаргунсозӣ нуфуз ва "ҷагир"-и мақомоти давлатӣ дар чунин минтақаҳои канорӣ суст мегардад.Бо дарназардошти он ки қочоқ як роҳи зинда мондани қабилаву миллатҳои мухталифи минтақа аст, табиист, ки дар марзҳо бесуботӣ, минтақаҳои хокистарранг, анклавҳо ва нуқтаҳои савдо, ҳар чӣ бихоҳед, ба вуҷуд меояд. Маҳз барои ҳамин минтақаҳои хокистарранг мубориза бурда мешавад ва хоҳад шуд. Эҳтимол меравад, ки ин дар оянда ба низоъҳои маҳаллӣ ва ҳатто минтақаӣ табдил ёбад.- Боз бармегардем ба масъалаи вазъ дар марзи Афғонистон, оё толибон, ки аз Амрико ба маблағи 7 миллиард доллар аслиҳа гирифтаанд, ба Тоҷикистон ҳамла карда метавонанд? Агар ҳа, дар кадом шароит?-Фикр мекунам, ки ҳамлаи толибон ба Тоҷикистон танҳо дар ду ҳолат имконпазир аст. Якум, агар толибон ба ин кор таҳрик шаванд, масалан, бо ташкили лагерҳои тамринӣ барои воҳидҳои зидди толибон дар қаламрави ҳамсояи Тоҷикистон. Ва вақте толибон дарк мекунанд, ки дар он ҷо аллакай инфрасохтори воқеӣ бар зидди онҳо ташкил шудаасту маблағ ҷамъ мешаванд, пас ин имконпазир аст.Дувум, агар толибон ба бунбасти иқтисодӣ гирифтор шаванд, агар бубинанд, ки зинда мондани онҳо дар Афғонистон мушкил аст ва онҳо каналҳои дарёфти маводи ғизоӣ, кумакҳои башардӯстона комилан қатъ хоҳанд шуд, агар онҳо аз интиқол комилан маҳрум шаванд, дар ин дар сурат онҳо қодиранд, ки на танҳо ба Тоҷикистон, балки ба Туркманистон ҳам зарба зананд.Гузашта аз ин агар дар мавриди Тоҷикистон низоъ хеле хушунатбор сурат гирад толибон барои ба даст овардани натиҷаи низомӣ талош кунанд, пас дар Туркманистон ба эҳтимоли зиёд онҳо танҳо бо як навъ амалиёти низомии маҳаллӣ маҳдуд хоҳанд шуд, то тарсу ҳаросро ба вуҷуд оранд, нерӯи худро намоиш диҳанд ва маҷбур ба гуфтушунид намоянд.- Туркманистонро зикр кардед. Суоли асосие, ки ҳоло ҳама бозигарони арсаи сиёсиро ба худ ҷалб мекунад, ин аст, ки оё имкони интиқоли қудрат дар Тоҷикистон тибқи сенарияи туркманӣ - аз падар ба писар вуҷуд дорад?- Ба фикри ман, ҳама чиз аз он гувоҳӣ медиҳад, ки талошҳо маҳз аз ин роҳгузар қобили қабуланд. Гузашта аз ин, ман фикр намекунам, ки ин бадтарин сенария аз нигоҳи ҳифзи субот дар минтақа аст. Ва бо назардошти потенсиали таркандае, ки имрӯз дар минтақа, бахусус дар Тоҷикистону Ӯзбекистон ва қисман дар Қирғизистон вуҷуд дорад, ман бовар дорам, ки чунин як демократияи расмӣ камарзиштарин чизе аз суботи сиёсӣ аст. Фикр мекунам, ки интиқоли қудрат бо ҳамин роҳ сурат мегирад.- Бо ишора ба иқтидори таркиш, иддаои мутақобилаи Тоҷикистон, Қирғизистон ва Ӯзбакистонро дар назар доштед ё ҳузури бархе аз нерӯҳои мухолифро?- Ба фикрам, мо дар ин секунҷа — Тоҷикистон, Ӯзбекистон, Қирғизистон як навъ системаи гибридиро мебинем, ки дар он даъвоҳои берунии байни ҳар се ҷумҳурӣ бо вуҷуди проблемаҳои дохилии иҷтимоию иқтисодӣ, омилҳои идеологӣ, ҳамчунин мавҷи ҷадиди радикализми исломӣ тезутунд мешаванд. Яъне, ин гиреҳи гибридӣ аст, ки дар он ҳоло ҷудо кардани берунӣ ва дохилӣ ниҳоят душвор аст ва он дар оянда амалан ғайриимкон хоҳад буд.- Харидории “Байрактар” ​​метавонад тавозуни нерӯҳоро дар Осиёи Марказиро тағйир диҳад? Қирғизистон баъди яке аз муноқишаҳо дар марз чанд ҳавопаймои бесарнишин ба даст овард ва вақте Тоҷикистон аз онҳо харидорӣ карданӣ шуд, ҷониби Қирғизистон нигарон шуд. Онҳо чӣ нигаронӣ доранд? Оё онҳо аз ҳамбастагии нерӯҳо дар минтақа метарсанд?- Аввалан, ҳама аз тағйири тавозуни нерӯҳо дар минтақа метарсанд ва харидории аслиҳаи муосир метавонад онро воқеан тағйир диҳад. "Байрактар" чист? Ин, албатта, як тири нуқра нест, аммо он як силоҳи ҷиддӣ барои чунин муноқишаҳои сарҳадии маҳаллӣ дар шароити нопура будани системаи дифои ҳавоист. Он чӣ дар даргирии ахири Қарабоғ рух дод, ба низоъҳои марзӣ дар Осиёи Марказӣ шабоҳат дорад. Чаро "Байрактар"-ҳо дар ҷараёни амалиёти вижаи низомӣ дар Украина нақши ҷиддие надоштаанд? Зеро ин муноқишаҳои гуногун бо фарқияти бузурги қувваҳо ва воситаҳои ҷалбшуда мебошанд. Табиист, ки вазъи низоъҳои марзӣ дар Осиёи Марказӣ ба низои Қарабоғ хеле наздик аст. Аз ин рӯ аз ҷониби ҳар як давлат ба даст овардани ҳавопаймоҳои бесарнишин метавонад боиси тағйироти хеле ҷиддӣ дар таносуби қувваҳо дар минтақа гардад.- Шумо имкони ҷалби унсурҳои тахрибкор аз кишварҳои Осиёи Марказӣ, аз қабили ҷангҷӯёни собиқи мухолифини муттаҳидаи тоҷик ва Ҷунбиши исломии Ӯзбекистонро алайҳи нерӯҳои Русия дар Украина чӣ гуна арзёбӣ мекунед?- Эҳтимоли рух додани чунин амалҳоро ман хеле зиёд арзёбӣ мекунам.Мо дидем, ки режими куҳна дар Кобул чӣ тавр барҳам хӯрд. Мо дараҷаи таҷзия ва он чизеро, ки "системаи Дӯстум" ва "эътилофи Панҷшер" меномиданд, комилан дарк мекунем. Ба ин маънӣ ин афрод (раҳбарони ин ташаккулҳо – ред.) наҷот хоҳанд ёфт ва дар ҷустуҷӯи ҷойгоҳи худ дар дунёи нав хоҳанд шуд, ки дар он ҷо метавонанд мақоми худ, аз ҷумла даромадашонро нигоҳ доранд.Табиист, ки бо чиптаи яктарафа ба Украина "фиристодан"-и шумори муайяни тарафдоронашон (роҳбарон - ред.) як варианти хеле хуб аст. Ин як варианти хуб аз ҳама ҷиҳат аст. Дар пасманзари буҳрони инсонӣ, ки дар сохторҳои мусаллаҳи режими Киев мушоҳида мешавад, ман истисно намекунам, ки дар ояндаи наздик дар он ҷо одамони комилан "экзотикӣ" пайдо мешаванд. Лаҳистониҳоро фавран тарк намекунанд.- Чаро, ба назари Шумо, раҳбарияти Тоҷикистон то ҳол дар бораи амалиёти вижаи Русия дар Украина ҳарф назадааст?- Зеро роҳбарияти Тоҷикистон лаҳзаеро интизор аст, то комилан маълум мешавад, ки ин амалиёт чӣ гуна анҷом меёбад: пирӯзии мо ё мусовӣ. Роҳбарияти Тоҷикистон хеле зирак аст. Вай душвортарин шароити сиёсиро паси сар карда, маҳорати фавқулода нишон дод. Ва ёд дошта бошед, раҳбарияте, ки дар ибтидо мавқеи ниҳоят осебпазир дошт, ҳоло нисбат ба роҳбарияти Қазоқистон хеле суботи бештари иҷтимоию сиёсӣ дорад. Он, роҳбарияти Тоҷикистон ҳампаймони ғолиб хоҳад буд, мунтазири он аст, ки маҳз ҳамин ғолиб, бешак, муайян шавад.- Осиёи Марказӣ вақтҳои охир ба ларза даромад ва манзур Афғонистон ҳам нест, балки кӯшиши табаддулоти давлатӣ дар Қазоқистон, тазоҳуроти эътирозӣ дар ВМКБ ва гирдиҳамоии Капоқалпоқистон аст. Бисёре аз коршиносон бар инанд, ки дасти Ғарбро дар ин ҳама мушоҳида мекунанд. Ба андешаи Шумо, дар куҷои Осиёи Марказӣ роҳандозии ҳадафмандонаи “сенарияи зиддирусӣ” эҳтимоли бештар дорад?- Ин комилан рӯшан аст. Сенарияи зидди Русия ва сенарияи зиддирусӣ гуногунанд, гарчанде ки онҳо, албатта, дар Қазоқистон ба ҳам меоянд. Мутаассифона, роҳбарияти Қазоқистон аз рӯйдодҳои январи соли 2022 ягон хулосае набаровардааст. Гузашта аз ин ба эҳтимоли зиёд он дар ҷустуҷӯи роҳи ҳалли мушкилоти иқтисодии худ аст. Ва муҳимтар аз ҳама вазъ дар робита ба ҳузури нерӯҳои нооромкунандаи беруна дар қаламрави Қазоқистон танҳо вақтҳои охир бадтар шудааст.- Воқеан, Қазоқистон раҳпаймоии “Полки ҷовидона”-ро лағв карда, бо ишора ба масъалаҳои иқтисодӣ муовини раиси Дастгоҳи президент гуфт, ки тамоиле ба кумак ба Федератсияи Русия барои давр задани таҳримҳо надорад. Сабаби ин дар чист ва чаро Қосимҷомарт Тоқаев чунин хотираи кӯтоҳ дорад? Воқеан, дар ибтидои сол бо кумаки СПАД дар курсӣ боқӣ монд.- Раҳбарияти Қазоқистон дар шароите ки маҳз ҳамин Ғарб Русияро дар инзивоъ гузоштанӣ аст, роҳи хеле хатарнокро пеш гирифтааст. Ин як чизи хеле хатарнок аст! Ин на аз тарафи ФР, балки дар навбати аввал аз тарафи Чин низ хавфнок аст. Чунки ҶХЧ наметавонад Қазоқистонро ба як қувваи ошкоро тарафдори амрикоиҳо табдил диҳад, чӣ тавре ки ҳозир руй дода истодааст. Ба ин маънӣ тарзе ки ҳоло Нурсултон бозӣ мекунад, ниҳоят хатарнок аст. Ва ман метарсам, ки чунин сиёсат хеле кӯтоҳандешона аст.- Зимнан бисёре аз кишварҳои ИДМ аз баргузории режа ба ифтихори 77-умин солгарди ғалаба дар Ҷанги Бузурги Ватанӣ даст кашиданд. Дар Молдова президент лентаи Георгийро комилан манъ кард. Сабаби даст кашидан аз баргузории режаҳо дар чист ва умуман мақомот барои фаромӯш кардани таърих талош мекунанд?- Онҳо дар ин маврид кӯшиш намекунанд, ки таърихро фаромӯш кунанд. Онҳо кӯшиш мекунанд, ки комилан бетараф будани худро нишон диҳанд. Воқеан, онҳо ба натиҷаи буҳроне, ки дар Украина ривоҷ меёбад, мутмаин нестанд. Эшон мутмаин нестанд, ки Русия муқовимат мекунад ва пирӯз мешавад. Барои ҳамин ҳам онҳо кӯшиш мекунанд, ки пок боқӣ бимонанд.Шумо дар бораи таърих саволи хеле хубе ироа кардед. Ва дар воқеъ, чаро таърихро фаромӯш намекунанд ва дар он чӣ ҳаст, ки баҳонае барои сари қудрат омадани ин нухбагон бошад? Ҷавоб оддӣ аст - ҳеҷ чиз! Махсусан дар Молдавия, ки ҳеҷ гоҳ ҳамчун давлати мустақил вуҷуд надошт. Нисфи вилоёти он дар солҳои ҳокимияти шӯравӣ ба таври сунъӣ сохта шудаанд. Аз ин рӯ нухбагони феълии кишварҳои пасошӯравӣ ба аз нав барқарор кардани саҳнаи таърихи шӯравӣ манфиатдоранд. Онҳо мехоҳанд, ки берун аз ин давраи таърихӣ дарк шаванд.Ҳар он чизе, ки бо ин давра алоқаманд аст, онҳоро бо дард дарк мекунанд. Аз ин рӯ онҳо ба ҳар тариқи мумкин аз он худдорӣ мекунанд. Инро то андозае бояд чун як унсури бақои сиёсии онҳо қабул кард. Суоли дигар ин аст, ки онҳо ба чизи куҳна такя накарда, чизи нав сохта наметавонанд.- Дмитрий Геннадевич, оё дар кишварҳои Осиёи Макразӣ ва умуман ИДМ проблемаҳое ба монанди ихтилоф ва нодуруст шарҳ додани воқеаҳои таърихии Ҷанги Бузурги Ватанӣ ҷой дорад?- Не, вуҷуд надорад. Кӯшишҳои иваз кардани як ҳикоя бо дигараш вуҷуд доранд. Инро дигарандешӣ ва ҳатто сохтакорӣ номидан мумкин нест. Он танҳо эҷоди як ҳикояи дигар аст. Мо метавонем тахмин кунем, ки ин достони сохташуда ба воқеияти мувозӣ, сайёраи дигар ишора мекунад. Мо бояд ба он диққат диҳем, ки роҳбарияти он кишварҳое, ки мо бо онҳо муносибатҳои дипломатӣ ва иқтисодӣ дорем, чӣ кор мекунанд. Бадии кор дар он аст, ки ин мухолиф нест, балки мавқеъи расмии онҳост.- Ба назари шумо, фаъолият дар фазои пасошӯравӣ барои расонаҳои Русия то чӣ андоза муҳим аст? Чаро чанд соли ахир ба расонаҳои русӣ дар кишварҳои ИДМ бо дили нохоҳам иҷоза медиҳанд? Оё ин аз заъфи Русия ва тарси раҳбарони кишварҳои ИДМ хабар медиҳад?- Албатта, на. Ин бештар эътирофи қудрати Федератсияи Русия ва қудрати рӯзномаест, ки Русия пахш мекунад. Пештар ҷаҳон бар ин назар буд, ки нақши Русия ҳамчун манбаи ҳама гуна хабарҳои муҳими идеологӣ ва сиёсӣ ба сифр баробар шудааст. Чаро RT ва Sputnik мамнуъ ва аз шабакаи Ютуб "берун" шуданд? Зеро расонаҳо ва равиши мо бештар ҷолиб мешаванд.Суол оддӣ нест. Масалан, дар робита ба фазои пасошӯравӣ мо имконоти фанние дорем, ки иттилои худро нисбат ба Ғарб бештар пахш кунем. Аз ин рӯ ман ин самтро мустаҳкам мекардам, хусусан азбаски мо платформаи умумӣ дорем – ин хотираи фазои ягонаи иҷтимоӣ-фарҳангист, ки дар он бисёр чизҳо, бахусус забони русӣ ҳифз шудааст.Боз ҳам ин эътирофи қувват аст, на заъф. Аз заифон на ба ин ҳад тарс доштанд.*ДОИШ як созмони террористии дар Русия ва Тоҷикистон мамнуъ аст.

https://sputnik.tj/20220819/patrushev-naqsha-tashkil-inqilob-ranga-tojikiston-1050817044.html

https://sputnik.tj/20220717/ima-khovar-miyona-khorij-1050043478.html

https://sputnik.tj/20220413/qazoqiston-parad-nizomi-ruz-ghalaba-dast-kashid-1047617178.html

афғонистон

қазоқистон

ӯзбекистон

2022

Хабарҳо

tg_TJ

ғарб, русия, осиёи марказӣ, тоҷикистон, буҳрон, давлатдорӣ