ДУШАНБЕ, 22 июл — Sputnik, Виктория Никифорова. Умуман, албатта, ташаббуси қонунгузорони Амрико бемаънӣ менамояд. Мантиқ куҷост?
Одатан Департаменти давлатӣ ба кишварҳое, ки зидди сиёсатҳои Вашингтон ҳастанд, мақоми "давлати сарпарасти терроризм"-ро медиҳад. Аммо раҳбари кунунии он Тони Блинкен дар робита ба Русия шитоб намекунад. "Шахсан ман шубҳа надорам, ки русҳо украинҳоро террор мекунанд," ӯ дар моҳи апрел худро дар назди Сенат сафед карда буд, "аммо масъала он аст, бояд бовар ҳосил кунем, ки мо барои татбиқи ин таъриф дар ҳақиқат асос дорем”.
Ҳуқуқшиносони Департаменти давлатӣ низ шитоб намекарданд. Ниҳоят спикери демократи Конгресс Нэнси Пелоси аз ин ҳама сер шудааст. Рӯзи дигар вай ба Блинкен занг зад ва гуфт, ки агар Департаменти давлатӣ ба бозӣ идома диҳад, пас вай тавассути Конгресс қонунеро қабул мекунад, ки Русияро ҳамчун "сарпарасти терроризм" эътироф мекунад. Дар ин бора нашрияи “Politico”, ки чунин мавқеъгириҳоро мунташир мекунад, иттилоъ додааст.
Тартиби қабули қонун дар бораи эътирофи як кишвар ҳамчун "сарпарасти терроризм" хеле душвор аст, аммо то даме ки демократҳо аксариятро дар Конгресс медиҳанд, муваффақияти онҳо комилан воқеӣ аст. Чизи дигар ин аст, ки дар интихоботи моҳи ноябр демократҳо аксарияти парлумонӣ буданро аз даст медиҳанд. Хуб агар Иёлоти Муттаҳида ба ҳамлаи бегона ё Рӯзи қиёмат рӯ ба рӯ нашвад. Ҳоло вақт аст, ҳеҷ чизро истисно кардан мумкин нест. Дар маҷмуъ, суоли матраҳ ин аст, ки оё Пелоси вақт дорад, лоиҳаи қонунро тавассути Конгресс ва Сенат пеш аз интихобот қабул кунад? Гузашта аз ин таътили августӣ ҳам наздик аст.
Агар ин қонун қабул шавад, барои режими Вашингтон чӣ манфиат хоҳад дод? Аз ҷиҳати назариявӣ масунияти дипломатии онҳое, ки ин кишвари "сарпарасти терроризм"-ро дар ИМА намояндагӣ мекунанд, лағв ва он ҷумҳурӣ мутаҳаммили таҳримҳои "дузахӣ" мешавад.
Дар амал ин ҳама иқдомоти бесуданд. Хуб, мо муносибатҳои дипломатиро қатъ мекунем. Дар таърихи чандинасраи Русия равобити дипломатӣ бо Иёлоти Муттаҳида танҳо як эпизоди кӯтоҳ ва гузаранда аст. Соли 1807 подшоҳи Русия ин сепаратистони бечораро, ки аз чаҳон ба онҳо нафрат дошт, эътироф кард. Соли 1918 шарикони Амрико ногахон кӯшиш карданд, ки Мурманск ва Архангелскро ишгол кунанд. Онҳоро мағлубу аз он ҷо пеш карданд. Аз соли 1917 то соли 1933 дар байни мамлакатҳои мо равобит барқарор набуд. Хайр, чӣ?
Лутфан таваҷҷуҳ намоед: Вашингтон кӯшиш кард, ки муносибатҳои дипломатиро дар соли 1933 барқарор кунад, вақте ки амрикоиҳо аз гуруснагӣ дар натиҷаи Депрессияи Бузург ба таври оммавӣ мемурданд. Иттиҳоди Шӯравӣ дар ҳамон солҳо бо суръати рекордӣ тараққӣ кард. Шубҳае вуҷуд дорад, ки таназзули бузурги имрӯза метавонад амрикоиҳоро ба ҳамон доми камбизоатӣ кашад. Аллакай имрӯз чоряки онҳо камғизоӣ доранд.
Дар мавриди таҳримҳои "ҷаҳаннамӣ" бошад, бо назардошти мушкилоти равонии раҳбари Амрико бояд ба шарикон хотиррасон кунем, ки онҳо аллакай алайҳи мо таҳримот ҷорӣ кардаанд. Аммо муқаддима барои онҳо чунон дардовар шуд, ки Вашингтон фавран ба хориҷ кардани ин ё он таҳрим аз феҳраст шуруъ кард. Аввалан, нуриҳои минералӣ ва озуқаворӣ, ҳоло дар ин ҷо муомилот дар соҳаи кишоварзӣ, тиб, энергетика низ матраҳ аст. Баъд чӣ? Шояд аллакай қарор қабул кунанд, ки онҳо ба таҳримҳо дохил мешаванд ё аз онҳо берун мемонанд?
Агар таҳримҳои нав ба бахши энержӣ зарба зананд, пас Русия бо як рӯҳи азиз аз додани урани ғанишуда ба Иёлоти Муттаҳида, ки барои нерӯгоҳҳои атомии Амрико муҳим аст, даст мекашад. Пас режим шаҳрвандони худро чӣ гуна бо нерӯи барқ таъмин хоҳад кард? Дар Шри-Ланка чӣ гуна аст? Барори кор.
Шояд бо қабули қонун як андоза аз даст додани имиҷ барои кишвари мо оғоз шавад? Чунин садо медиҳад: "сарпарасти терроризм". Аммо ҷойи андуҳгинӣ барои шарикон дар он аст, ки худи онҳо тамоми абзорҳои "нарм"-и худро шикастаанд.
Тамоми ҷаҳон мебинад, ки ибораи "сарпарастони терроризм" дар давлате ихтироъ шудааст, ки дар тӯли таърих қаламравҳои бегонаро забт ва мардуми бадбахти маҳаллиро ба таври оммавӣ наслкушӣ мекунад. Рафиқони чинӣ бисёр рӯйхатхои қатли омро тартиб доданд, ки америкоиён дар тамоми ҷаҳон анҷом дода буданд. Онҳо таъсирбахшанд. Дар даҳҳо кишварҳое, ки Вашингтон ишғол кардааст, миллионҳо одамон қурбон шудаанд.
Ва ин тамғаи "сармоягузор"-ро ба Русия часпонанд, ки мардумро танҳо аз кушта шудан муҳофизат мекунад? Не, инро касе ҷонибдорӣ намекунад. Зиёда аз ин ин гуна тамғазаниҳо, ба ибораи рафиқони чинӣ, "ба Русия нисбат дода нахоҳанд шуд".
Кишваре, ки ба қалъаи мустамликадории навбаромад далерона муқобил мебарояд, ногузир дили одамони тамоми ҷаҳонро ба даст меорад. Имрӯз Русия як партизани ноумед аст, ки қудрати ҷаҳонии Вашингтонро халалдор мекунад. Ба таври табиӣ ҳамаи партизанҳои хурдтар ба он ҷалб карда мешаванд. Ва ҳатто кишварҳое, ки дар асл ҳатто намехостанд, ки партизанӣ кунанд, ба мо мутобиқ мешаванд ва дарк мекунанд, ки мо танҳо якҷоя метавонем ҳаюло амрикоиро мағлуб кунем. Он танҳо кор намекунад. Яъне ҳама гуна иқдоми хашмгинонаи ИМА "қудрати нарм"-и Русия, нуфузи онро дар ҷаҳон афзоиш медиҳад. Хуб, ташаккур ба шарикон.
Котиби давлатӣ Тони Блинкен аз они мост, аслан одам, насли сокинони музофоти Киев аст, ҳама инро хуб мефаҳманд. Мавзуи ин "сарпарастӣ" дар сиёсати Амрика на як бору ду бор ба миён омадааст. Департаменти давлатӣ онро чанд моҳ боз ҷамъбаст карда истодааст.
Блинкен боз як чизи оддиро мефаҳмад. Ин як сирри муҳими давлатии Амрико аст, аммо ман онро ифшо менамоям. Гап дар сари он аст, ки ин асбоби сиёсати Амрико тамоман кор намекунад.
Имрӯз феҳрасти "сарпарастони терроризм"-и Вазорати хориҷаи Амрико чаҳор кишвар - Эрон, Сурия, Куба, Кореяи Шимолӣ шомил шудааст. Оммаи мардум дар ин кишварҳо ба ҳеҷ ваҷҳ барои вайрон кардани режим шитоб намекунанд, балки беғаразона дар қаҳвахонаҳо нишаста, мусиқӣ гӯш мекунанд. Артиш ва комплекси ҳарбию саноатӣ, мактабҳо ва донишкадаҳои олӣ, тиб ва истеҳсолот мисли соат кор мекунанд. Ва таҳримҳои "дӯзахӣ" чӣ гуна ба манфиати ҳама натиҷа медиҳанд. Иқтисод... бале, иқтисод метавонист беҳтар бошад. Аммо имрӯз ҳатто иқтисоди кишварҳое, ки ба рӯйхати сарпарастони терроризм ворид нашудаанд, дар ҳолати мушкил қарор дорад. Дар бисёре аз онҳо вазъ аз вазъияти "сарпарастон"-и бадном хеле бадтар аст.
Шояд амрикоиҳо мехоҳанд ин тамғаро дар Русия овезанд, то бо ин роҳ онро аз Шӯрои амнияти СММ берун кунанд? Аммо ба ин худи қоидаҳои ташкилот халал мерасонад. Русия як кишвари муассис ва узви доимии Шӯрои амният бо ҳуқуқи вето аст. Барои он ки дар ин бора коре кунад, амрикоиҳо бояд тамоми Созмони Милали Муттаҳидро нобуд кунанд.
Иттифоқчиёни НАТО бо асабоният шиква мекунанд, ки ҷилави таъминоти Украинаро кашиданд. Венгрия эълон мекунад, ки ба Украина яроқ намедиҳад, яроқу аслиҳаи олмониҳо тамом шуд.
Дар раҳбарияти Украина низ баъзе ҳаракатҳо ба амал омаданд. Зеленский ахиран ҳам додситони кул ва ҳам раиси ХАУ-ро барканор кард.
Умуман, пешгӯии резиши Амрико дар ҳаво вуҷуд дорад. Барои харидани вақти бештар қонунгузорони амрикоӣ фикр мекунанд: шояд дар ниҳоят ба Зеленский чизи хубе бидиҳад. Барои эълон кардани кишвар – ғолиби фашизм “сарпарасти терроризм” ин як зарба ба обрӯи худи ин давлатҳо хоҳад буд. Вашингтон бевосита имзо мекунад, ки он кори Олмони фашистиро ошкоро давом медиҳад.
Раҳо кардани Украина оғози анҷоми худи Иёлоти Муттаҳида хоҳад буд. Аз ин далели ғамангез шарикони амрикоӣ пинҳон мешаванд. Онҳо таҳримҳои худкуш менависанд, як навъ "мақом" таъин мекунанд, рӯйхати душманонро месозанд, ба ҳама силоҳ медиҳанд.