https://sputnik.tj/20220908/tahkim-istiqlol-rusiya-nazm-jahonii-jadid-meshavad-1051261656.html
Таҳкими истиқлоли Русия мунҷар ба назми ҷаҳонии ҷадид мешавад
Таҳкими истиқлоли Русия мунҷар ба назми ҷаҳонии ҷадид мешавад
Sputnik Тоҷикистон
Натиҷаи амалиёт дар Украина таҳкими соҳибихтиёрии Русия аст, "дар ниҳоят ин ба таҳкими кишвари мо... мунҷар мешавад", - гуфт Владимир Путин дар Владивосток
2022-09-08T18:40+0500
2022-09-08T18:40+0500
2023-02-08T19:45+0500
путин
дар русия
истиқлол
ғарб
сиёсат
таҳким
дар ҷаҳон
https://cdnn1.img.sputnik.tj/img/07e6/09/08/1051243613_0:220:3251:2048_1920x0_80_0_0_ce3da00e17f1cb1521129889fa3482c4.jpg
ДУШАНБЕ, 8 сен — Sputnik, Петр Акопов."Бале, албатта, як қутббандӣ ба вуҷуд меояд - ҳам дар ҷаҳон ва ҳам дар дохили кишвар. Ман бовар дорам, ки ин танҳо фоида хоҳад овард, зеро ҳар он чизе, ки нодаркор, зараровар аст ва ҳар чизе, ки моро ба пешравӣ бозмедорад, аз миён меравад. Мо суръати тараққиётро бештар мекунем, зеро тараққиёти ҳозира танҳо ба соҳибихтиёрӣ асос ёфта метавонад, ҳамаи қадамҳои мо дар ин бобат ба мустаҳкам намудани соҳибихтиёрӣ бардошта шудаанд", - афзуд ӯ.Ин суханони президентро, ки ӯ дар Ҳамоиши иқтисодии шарқӣ гуфта буд, метавон ба унвони тасвири худи ин чорабинӣ тасдиқ кард.Дар тарафи рости Владимир Путин дар ин ҳамоиш генерал Мин Аунг Ҳлейн, раиси Шӯрои давлатии маъмурии Мянмар ва фармондеҳи нерӯҳои мусаллаҳи он буд. Меҳмони фахрии ҲИШ, сарвари давлат, оё ҷои ӯ дар паҳлӯи президенти Русия комилан табиӣ нест? Аммо на ҳама чиз ин қадар оддӣ аст.Гап дар сари он аст, ки генерал дар моҳи феврали соли гузашта бо истифода аз вижагиҳои конститутсияи маҳаллӣ, ки артиш дар асл кафили ягонагии давлат аст, ба Мянмар роҳбарӣ кард: Минг духтари падари бунёдгузорро аз вазифа барканор кард, бо ишора ба он ки овоздиҳӣ бо қонуншиканиҳо сурат гирифтааст. Баъд аз ин як қатор кишварҳои ғарбӣ ва АСЕАН (Анҷумани давлатҳои Осиёи Ҷанубу Шарқӣ, ки Мянмарро дар бар мегирад) ҳукумати навро эътироф накарданд ва талаб карданд, ки Су Ҷӣ ва ҳизбаш ба сари қудрат баргардонида шаванд. Рафиқони сиёсатмадорони барканоршуда ҳатто хукумати худро (дар табъид ва пинҳонӣ) ташкил карданду тарафдорони онҳо ба куштани онҳое шуруъ карданд, ки "бо хунта кор мекунанд", шумораи кушташудагон ба ҳазорҳо нафар мерасад. Ҳарбиён низ дар маросим бо мухолифин истодагарӣ намекунанд, аммо бояд дарк кард, ки таърихи қариб 75-солаи худи Мянмари мустақил муборизаи доимии ҳукумати марказӣ барои ҳифзи ваҳдати ин кишвар будааст. На ягонагии сиёсӣ, балки ақаллан ваҳдати ҳудудӣ.Зеро Мянмар (қисм аз Ҳиндустони Бритониё) аз чанд халқ иборат аст, ки баъзеи онҳо ҳеҷ гоҳ ҳукумати марказиро эътироф накардаанд. Зиёда аз он дар давоми даҳҳо сол аст, ки дар як қатор музофотҳо ҷанги партизанӣ давом дорад ва ҳукумат ҳич гоҳ тамоми ҳудуди ин мамлакатро пурра зери назорат нагирифтааст. Дар чунин шароит муборизаи байниҳизбӣ ва умуман сиёсӣ барои ҳокимият дар марказ бо нигоҳ доштани ягонагии давлат чандон хуб намешуд. Аз ин рӯ тааҷҷубовар нест, ки низомиён дар Мянмар тақрибан дар тӯли тамоми солҳои истиқлолияташ - ба истиснои солҳои 50-ум ва давраи баъд аз соли 2015 ҳукмронӣ мекарданд. Дар ин муддат ҳама чиз буд: сохти сохти сотсиализми ба худ хос ва дӯстӣ бо ИҶШС, наздикии мустаҳками мамлакат ва гузаштан ба капитализм, сохти бисёрҳизбӣ.Ҳафт сол пеш маҳз генерал Мин Аун Ҳлейн буд, ки ҳамчун фармондеҳи олӣ қудратро ба мардуми осоишта - ҳамон Су Ҷӣ, ки соли гузашта аз қудрат дур карда шуд, супурд. Аммо чаро ҳамаи ин корҳои дохилии Мянмар барои фаҳмидани он ки соҳибихтиёрии Русия чӣ гуна таҳким меёбад, муҳиманд?Зеро генерал аввалин бор ба Русия омадааст: аз соли 2017 ба кишвари мо баъзан соле чанд бор меояд. Вай ба Маскав ва вилоятхо сафар карда, пагодаи буддоӣ боз карда, дар майдони “Сурх” дар режаҳои низомӣ иштирок карда, коргоҳи ҳарбиро тамошо кард. Бори охир вай ба Русия ҳамагӣ ду моҳ пеш сафар карда буд. Аммо мулоқоти феълӣ дар Владивосток нахустин мулоқоти расмии ӯ бо Путин аст. Чаро?Зеро сарфи назар аз аҳамияти бузурги геополитикии Мянмар Русия намехост, ки равобити худро бо ин кишвар ва баъдан ҳокими воқеӣ таблиғ кунад. Мин бо Шойгу ва Патрушев мулоқот кард, Лавров ба дидораш омад, аммо расман мо масофаи муайянро нигоҳ доштем. Ва ин дар ҳолест, ки пас аз табаддулоти соли гузашта Русия на танҳо ҳукумати навро бойкот накард, балки дар баробари Чин ба он кумаки дипломатӣ, аз ҷумла дар сатҳи Шӯрои амнияти СММ карда, монеи қатъномаҳое, ки дар мавриди маҳкумияти ин кишвар бояд қабул мешуданд. Бо вуҷуди ин то ҳол тамоси шахсони аввал вуҷуд надорад - вақти он ҳоло расидааст.Пас аз 24 феврал Русия бо Ғарб барои он даргир шуд, ки мо аз рӯи қоидаҳои ихтироъкардаи онҳо бозӣ карданро бас кардем. Путин зимни суханронӣ дар Владивосток иттиҳомоти зидди Русияро дар нақзи қонунҳои байналмилалӣ пас аз оғози амалиёти вижа дар Украина чунин тавсиф кард: “Мо бар асоси созишномаҳои худ бо ҶХД ва ҶХЛ ҳақ доштем. Ва давлатҳои ғарбӣ ҳангоми ҳамла ба Ироқ, Либия ё Югославия ба чӣ такя мекарданд? Худи онҳо қонуни байналмилалиро вайрон мекунанд ва сипас "дар бораи баъзе қоидаҳои бофта гап мезананд":Ин як нуктаи хеле муҳим аст: Русия дигар Ғарбро ҳақ намедиҳад, қонунҳои байналмилалиро тафсир намояд. Яъне мо дар ин бора қаблан ҳарф зада будем, вале ба ҳар ҳол, дар амалҳои худ кӯшиш мекардем, ки то андозае "қоида"-и Ғарбро риоят кунем. Солҳои охир ин истилоҳ дар Ғарб бештар истифода мешавад ва бо он чизеро, ки қаблан "тартиботи ҷаҳонии либералӣ" меноманд, ишора мекунад ва мо онро "лоиҳаи глобалистии англосаксонҳо" меномем.Ҳамеша фишор болои онҳое буд, ки розӣ нестанд, то ба “қоида”-ҳо мувофиқат кунанд, аммо Русия дар соли 2014 бо он комилан рӯ ба рӯ шуд ва имсол онро ба ҳадди аксар эҳсос кард. Ғарб моро мустақиман “кишвари қаллобӣ” эълон кард, аммо бисёре аз кишварҳо қаблан ба чунин вазъият дучор шуда буданд: Ироқу Кореяи Шимолӣ, Эрону Венесуэла, Судон ва Сурия. Бале ва Мянмар низ борҳо кӯшиш кардааст, ки "ба кунҷе фишурда шавад". Ва ҳарчанд қаблан равобиташ бо Русияро қатъ накарда буд, аммо бояд бо мавқеи Ғарбро ба назар мегирифт.Пас аз 24 феврал ҳама чиз тағйир ёфт: мо дигар ягон сабаб надорем, ки бо атлантикҳо бозиҳои дипломатӣ кунем, бо онҳо бо истилоҳоти ихтироъкардаи онҳо суҳбат кунем. Ва ин на танҳо барои мо дар барқарор кардани муносибатҳо бо кишварҳои мухталифи ҷаҳони ғайриғарбӣ имкониятҳои нав мекушояд, балки ба ҳама ва ҳама чиз нишон медиҳад, ки Русия комилан мустақил шуда истодааст, стратегияи геополитикии худро дар асоси манфиатҳо ва ғояҳои худ бунёд мекунад.Аммо шарти асосии мо на ба бозӣ бар зидди гегемон, балки меъмории нав аст. Дар Владивосток Путин бори дигар дар бораи тартиботи ҷаҳоние, ки мо барои он саъй мекунем, иттилои мухтасар дод:Манфиатҳои дигар мамлакатҳоро эҳтиром кардан, ба онҳо сарфи назар аз андозаи ҳудуд, ҳаҷми ММД ва доштани яроқи ҳозиразамон баробар муносибат кардан лозим аст. Ба усули ҳуқуқи байналхалқӣ асос кардан лозим аст, на ба баъзе қоидаҳое, ки касе барои худ ихтироъ мекунад.Ин аст адолат, ин аст пойдории тартиботи ҷаҳонӣ. Мо ҳамеша аз ин вазъ мебаромадем ва низ мебароем ва барои соҳибихтиёрии худ мубориза мебарем. Ва бигзор касе шубҳа накунад, ки дар ин шароит мо тайёрем бо ҳар давлате, ки инро мехохад, ҳамкорӣ кунем ва ин корро мекунем. Бовар дорам, ки дар ниҳоят ҳама чиз чунин мешавад, ҳамааш ба ҳолати муқаррарӣ бармегардад".Муносибатро бо ҳар касе, ки мехоҳад, бидуни таваҷҷуҳ ба он ки "қоидаҳои муқарраршуда" ба ин чӣ гуна алоқаманданд, мустақилона барқарор кардан таҳкими соҳибихтиёрӣ аст.
https://sputnik.tj/20220907/putin-fahmond-jahon-oyanda-1051219854.html
https://sputnik.tj/20220907/putin-forum-iqtisodii-sharq-1051215354.html
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2022
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Хабарҳо
tg_TJ
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Тоҷикистон
info@sputnik.tj
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
амалиёт, украина, таҳким, соҳибихтиёр, русия, путин, владивосток
амалиёт, украина, таҳким, соҳибихтиёр, русия, путин, владивосток
Таҳкими истиқлоли Русия мунҷар ба назми ҷаҳонии ҷадид мешавад
18:40 08.09.2022 (Навсозишуда: 19:45 08.02.2023) Натиҷаи амалиёт дар Украина таҳкими соҳибихтиёрии Русия аст, "дар ниҳоят ин ба таҳкими кишвари мо... мунҷар мешавад", - гуфт Владимир Путин дар Владивосток
ДУШАНБЕ, 8 сен — Sputnik, Петр Акопов."Бале, албатта, як қутббандӣ ба вуҷуд меояд - ҳам дар ҷаҳон ва ҳам дар дохили кишвар. Ман бовар дорам, ки ин танҳо фоида хоҳад овард, зеро ҳар он чизе, ки нодаркор, зараровар аст ва ҳар чизе, ки моро ба пешравӣ бозмедорад, аз миён меравад. Мо суръати тараққиётро бештар мекунем, зеро тараққиёти ҳозира танҳо ба соҳибихтиёрӣ асос ёфта метавонад, ҳамаи қадамҳои мо дар ин бобат ба мустаҳкам намудани соҳибихтиёрӣ бардошта шудаанд", - афзуд ӯ.
Ин суханони президентро, ки ӯ дар Ҳамоиши иқтисодии шарқӣ гуфта буд, метавон ба унвони тасвири худи ин чорабинӣ тасдиқ кард.
Дар тарафи рости Владимир Путин дар ин ҳамоиш генерал Мин Аунг Ҳлейн, раиси Шӯрои давлатии маъмурии Мянмар ва фармондеҳи нерӯҳои мусаллаҳи он буд. Меҳмони фахрии ҲИШ, сарвари давлат, оё ҷои ӯ дар паҳлӯи президенти Русия комилан табиӣ нест? Аммо на ҳама чиз ин қадар оддӣ аст.
Гап дар сари он аст, ки генерал дар моҳи феврали соли гузашта бо истифода аз вижагиҳои конститутсияи маҳаллӣ, ки артиш дар асл кафили ягонагии давлат аст, ба Мянмар роҳбарӣ кард: Минг духтари падари бунёдгузорро аз вазифа барканор кард, бо ишора ба он ки овоздиҳӣ бо қонуншиканиҳо сурат гирифтааст. Баъд аз ин як қатор кишварҳои ғарбӣ ва АСЕАН (Анҷумани давлатҳои Осиёи Ҷанубу Шарқӣ, ки Мянмарро дар бар мегирад) ҳукумати навро эътироф накарданд ва талаб карданд, ки Су Ҷӣ ва ҳизбаш ба сари қудрат баргардонида шаванд.
Рафиқони сиёсатмадорони барканоршуда ҳатто хукумати худро (дар табъид ва пинҳонӣ) ташкил карданду тарафдорони онҳо ба куштани онҳое шуруъ карданд, ки "бо хунта кор мекунанд", шумораи кушташудагон ба ҳазорҳо нафар мерасад. Ҳарбиён низ дар маросим бо мухолифин истодагарӣ намекунанд, аммо бояд дарк кард, ки таърихи қариб 75-солаи худи Мянмари мустақил муборизаи доимии ҳукумати марказӣ барои ҳифзи ваҳдати ин кишвар будааст. На ягонагии сиёсӣ, балки ақаллан ваҳдати ҳудудӣ.
Зеро Мянмар (қисм аз Ҳиндустони Бритониё) аз чанд халқ иборат аст, ки баъзеи онҳо ҳеҷ гоҳ ҳукумати марказиро эътироф накардаанд. Зиёда аз он дар давоми даҳҳо сол аст, ки дар як қатор музофотҳо ҷанги партизанӣ давом дорад ва ҳукумат ҳич гоҳ тамоми ҳудуди ин мамлакатро пурра зери назорат нагирифтааст.
Дар чунин шароит муборизаи байниҳизбӣ ва умуман сиёсӣ барои ҳокимият дар марказ бо нигоҳ доштани ягонагии давлат чандон хуб намешуд. Аз ин рӯ тааҷҷубовар нест, ки низомиён дар Мянмар тақрибан дар тӯли тамоми солҳои истиқлолияташ - ба истиснои солҳои 50-ум ва давраи баъд аз соли 2015 ҳукмронӣ мекарданд. Дар ин муддат ҳама чиз буд: сохти сохти сотсиализми ба худ хос ва дӯстӣ бо ИҶШС, наздикии мустаҳками мамлакат ва гузаштан ба капитализм, сохти бисёрҳизбӣ.
Ҳафт сол пеш маҳз генерал Мин Аун Ҳлейн буд, ки ҳамчун фармондеҳи олӣ қудратро ба мардуми осоишта - ҳамон Су Ҷӣ, ки соли гузашта аз қудрат дур карда шуд, супурд. Аммо чаро ҳамаи ин корҳои дохилии Мянмар барои фаҳмидани он ки соҳибихтиёрии Русия чӣ гуна таҳким меёбад, муҳиманд?
Зеро генерал аввалин бор ба Русия омадааст: аз соли 2017 ба кишвари мо баъзан соле чанд бор меояд. Вай ба Маскав ва вилоятхо сафар карда, пагодаи буддоӣ боз карда, дар майдони “Сурх” дар режаҳои низомӣ иштирок карда, коргоҳи ҳарбиро тамошо кард. Бори охир вай ба Русия ҳамагӣ ду моҳ пеш сафар карда буд. Аммо мулоқоти феълӣ дар Владивосток нахустин мулоқоти расмии ӯ бо Путин аст. Чаро?
Зеро сарфи назар аз аҳамияти бузурги геополитикии Мянмар Русия намехост, ки равобити худро бо ин кишвар ва баъдан ҳокими воқеӣ таблиғ кунад. Мин бо Шойгу ва Патрушев мулоқот кард, Лавров ба дидораш омад, аммо расман мо масофаи муайянро нигоҳ доштем. Ва ин дар ҳолест, ки пас аз табаддулоти соли гузашта Русия на танҳо ҳукумати навро бойкот накард, балки дар баробари Чин ба он кумаки дипломатӣ, аз ҷумла дар сатҳи Шӯрои амнияти СММ карда, монеи қатъномаҳое, ки дар мавриди маҳкумияти ин кишвар бояд қабул мешуданд. Бо вуҷуди ин то ҳол тамоси шахсони аввал вуҷуд надорад - вақти он ҳоло расидааст.
Пас аз 24 феврал Русия бо Ғарб барои он даргир шуд, ки мо аз рӯи қоидаҳои ихтироъкардаи онҳо бозӣ карданро бас кардем. Путин зимни суханронӣ дар Владивосток иттиҳомоти зидди Русияро дар нақзи қонунҳои байналмилалӣ пас аз оғози амалиёти вижа дар Украина чунин тавсиф кард: “Мо бар асоси созишномаҳои худ бо ҶХД ва ҶХЛ ҳақ доштем. Ва давлатҳои ғарбӣ ҳангоми ҳамла ба Ироқ, Либия ё Югославия ба чӣ такя мекарданд? Худи онҳо қонуни байналмилалиро вайрон мекунанд ва сипас "дар бораи баъзе қоидаҳои бофта гап мезананд":
"Дар бораи кадом қоидаҳо? Онҳо чӣ кор карданд? Онҳоро аз куҷо интихоб карданд ин қоидаҳоро? Бигзор онҳо худашон мутобиқи онҳо зиндагӣ кунанд".
Ин як нуктаи хеле муҳим аст: Русия дигар Ғарбро ҳақ намедиҳад, қонунҳои байналмилалиро тафсир намояд. Яъне мо дар ин бора қаблан ҳарф зада будем, вале ба ҳар ҳол, дар амалҳои худ кӯшиш мекардем, ки то андозае "қоида"-и Ғарбро риоят кунем. Солҳои охир ин истилоҳ дар Ғарб бештар истифода мешавад ва бо он чизеро, ки қаблан "тартиботи ҷаҳонии либералӣ" меноманд, ишора мекунад ва мо онро "лоиҳаи глобалистии англосаксонҳо" меномем.
Ҳамеша фишор болои онҳое буд, ки розӣ нестанд, то ба “қоида”-ҳо мувофиқат кунанд, аммо Русия дар соли 2014 бо он комилан рӯ ба рӯ шуд ва имсол онро ба ҳадди аксар эҳсос кард. Ғарб моро мустақиман “кишвари қаллобӣ” эълон кард, аммо бисёре аз кишварҳо қаблан ба чунин вазъият дучор шуда буданд: Ироқу Кореяи Шимолӣ, Эрону Венесуэла, Судон ва Сурия. Бале ва Мянмар низ борҳо кӯшиш кардааст, ки "ба кунҷе фишурда шавад". Ва ҳарчанд қаблан равобиташ бо Русияро қатъ накарда буд, аммо бояд бо мавқеи Ғарбро ба назар мегирифт.
Пас аз 24 феврал ҳама чиз тағйир ёфт: мо дигар ягон сабаб надорем, ки бо атлантикҳо бозиҳои дипломатӣ кунем, бо онҳо бо истилоҳоти ихтироъкардаи онҳо суҳбат кунем. Ва ин на танҳо барои мо дар барқарор кардани муносибатҳо бо кишварҳои мухталифи ҷаҳони ғайриғарбӣ имкониятҳои нав мекушояд, балки ба ҳама ва ҳама чиз нишон медиҳад, ки Русия комилан мустақил шуда истодааст, стратегияи геополитикии худро дар асоси манфиатҳо ва ғояҳои худ бунёд мекунад.
Аммо шарти асосии мо на ба бозӣ бар зидди гегемон, балки меъмории нав аст. Дар Владивосток Путин бори дигар дар бораи тартиботи ҷаҳоние, ки мо барои он саъй мекунем, иттилои мухтасар дод:
"Идеяи бисёрқутбӣ ва ҷаҳон чунин аст, ки ҷаҳон бояд хеле одилонатар бошад, ҷаҳон набояд бар асоси фармони як кишвар амал кунад, ки худро намояндаи Худованд дар рӯи замин тасаввур (ва шояд ҳатто баландтар) ва тамоми сиёсатҳои худро бар пояи гӯё истисноӣ будани худ роҳандозӣ мекунад.
Манфиатҳои дигар мамлакатҳоро эҳтиром кардан, ба онҳо сарфи назар аз андозаи ҳудуд, ҳаҷми ММД ва доштани яроқи ҳозиразамон баробар муносибат кардан лозим аст. Ба усули ҳуқуқи байналхалқӣ асос кардан лозим аст, на ба баъзе қоидаҳое, ки касе барои худ ихтироъ мекунад.
Ин аст адолат, ин аст пойдории тартиботи ҷаҳонӣ. Мо ҳамеша аз ин вазъ мебаромадем ва низ мебароем ва барои соҳибихтиёрии худ мубориза мебарем. Ва бигзор касе шубҳа накунад, ки дар ин шароит мо тайёрем бо ҳар давлате, ки инро мехохад, ҳамкорӣ кунем ва ин корро мекунем. Бовар дорам, ки дар ниҳоят ҳама чиз чунин мешавад, ҳамааш ба ҳолати муқаррарӣ бармегардад".
Муносибатро бо ҳар касе, ки мехоҳад, бидуни таваҷҷуҳ ба он ки "қоидаҳои муқарраршуда" ба ин чӣ гуна алоқаманданд, мустақилона барқарор кардан таҳкими соҳибихтиёрӣ аст.
