Охирин дирам барои "Реал": чӣ гуна ҷавонони тоҷик пули модарашонро ба букмекерҳо медиҳанд
© Sputnik
Обуна шудан
Шартгузорӣ дар букмекерҳо ҳамеша имконияти бой шуданро дорад ва ҳамзамон хавфи аз даст додани ҳама пулро дар як вақт дорад. Ҳар як амал дар ин роҳ пирӯзӣ ё ғамгинию нокомиро дар пай хоҳад дошт
ДУШАНБЕ, 11 июн - Sputnik, Алексей Юсупов. Вақтҳои охир, дар Тоҷикистон, ба монанди занбурӯғҳои пас аз борон, ҳама намуди букмекерӣ афзоиш ёфтааст.
Бо баннерҳои таблиғотӣ часпонида шудаанд, онҳо шуморо даъват мекунанд, ки бахтатонро санҷед ва бо гузоштани танҳо як шарт маблағи калон ба даст оред. Одамоне торафт бештар пайдо мешаванд, ки ба василаи имкони бой шудан дар як шабонарӯз васваса мешаванд. Дуруст аст, ки на ҳама бахти худро доранд.
Муштариёни букмекерҳо киҳоянд?
Ҳар як меҳмони чунин муассисаҳо қиссаи худро дорад.
Дар назди дафтари як соҳибкори табақаи миёнаҳол дафтари букмекерӣ кушода шуд. Пас аз ду моҳ, соҳибкор бидуни манзил, мошин ва дӯкони мебел монд. Барои баргардонидани талафоти гумшуда, ӯ қарзи бонкӣ бар ивази гаравгузории хонаи волидайнаш гирифт. Эҳтимол аст, ки нафақахӯрон рӯзҳои наздик бе сарпаноҳ мемонанд.
Донишҷӯ ҷавоҳироти модари худро дуздида, маблағи фурӯшро ба натиҷаи бозии дастаи дӯстдоштаи футболи худ гузоштааст. Ё бахташ омад накард, ё футболбозон бе ҷасорат бозӣ карданд - натиҷа ғамангез буд. Ноболиғ аз волидайн чӯб хурд, аммо тиллои меросии оила то абад гум мешавад.
Як марди намунавии оиладор ба бозӣ кардан ба натиҷаҳои бозиҳои футбол одат кард ва дар тӯли як моҳ тамоми пулҳои дар муҳоҷирати меҳнатӣ ба даст овардаи худро дар аз даст дод. Зан ва фарзандон ба назди волидайни худ рафтанд, воҳиди пештар шукуфони ҷомеа пароканда шуд.
Вақтҳои охир чунин ҳолатҳо зиёдтар мешаванд. Шавқи бозии букмекерии ҳам миёни одамони баркамол ва ҳам ҷавонон бештар ва бештар сироят меёбад. Охирин бартарӣ дорад, ки ин омили ташвишовар аст.
"Агар калонсолон пули коркардаашонро гузошта бошанд, пас ҷои ҷавонон барои гирифтани он вуҷуд надорад. Ҳаяҷон амалҳои бемулоҳизаро пеш мебарад ва метавонад ба роҳҳои ҷиноии пул кор кардан оварда расонад", - мегӯяд ҷомеашинос Даврон Ҳамидов.
Ба гуфтаи коршинос, ҷавонон бо назардошти синну солашон ба таблиғоти букмекерӣ, ки ваъда бойшавии зудро ваъда медиҳад, бовар мекунад. Баъзеҳо воқеан бахти худро доранд ва ин ҳолатҳо сару садоҳои зиёдро ба миён меорад ва он боиси афзоиши шумораи мактаббачагон ва донишҷӯёне мегардад, ки сомониҳои худро (аксар вақт аз онҳо не) ба "маркази қиморхона" биоранд.
Шодии пирӯзӣ ва ғуссаи мағлубият - хазиначиҳо чиро мушоҳида мекунанд
Ҳар бегоҳ дар яке аз чунин муассисаҳои Душанбе шумо муштариёнро мебинед, ки аз шодӣ илҳом гирифтаанд ё аз талафот андӯҳгинанд.
"Чанде қабл як марди солхӯрдаи тақрибан 60-сола, ки ба таъмири манзил машғул аст, омад. Ӯ ҳамагӣ 5 сомонӣ гузошт ва 92 ҳазор сомониро гирифт! Вай гуфт, ки барои комилан бастани ипотека маблағи кофӣ хоҳад буд. Баъд аз ин чӣ гуна онро насанҷидан мумкин нест? " - мегӯяд мизоҷи доимии дафтари бозӣ Фаридун Исоев.
"Ҳамсинфам ба натиҷаи як бозии футбол 1000 сомонӣ шарт гузошт ва 4000 бурд кард. Вай смартфони боҳашамат, либоси муд харид. Ман низ мехоҳам, ки аз волидонам пул талаб накунам", - мегӯяд Анушервони Ризо, донишҷӯи яке аз донишгоҳҳои пойтахт.
На ҳама бахти баланд доранд. Бачаҳо аксар вақт як-як меоянд, баъзан ҳамроҳи ду ё се дӯсташон. Онҳо метавонанд дар як вақт аз 50 то 100-150 сомонӣ зарар бинанд. Таассуроти фиребандае ба вуҷуд оварда мешавад, ки талафот ночиз аст ва ҷекпот дар дасти шумост. Аз ин рӯ, онҳо дубора бармегарданд.
"Бисёре аз донишҷӯён пулҳои ноаёнро аз даст доданд, ки онҳо барои таҳсил дар донишгоҳ истифода мекарданд. Дар натиҷа, онҳо барои напардохтанашон хориҷ карда шуданд. Касе ростқавлона ҳама чизро ба волидони худ иқрор кард, аммо онҳое низ ҳастанд, ки то ҳол вонамуд мекунанд ба дарсҳо мераванд. Аммо, ба наздикӣ ҳолате рух дод, ки як курси дуввум 10 сомонӣ шарт гузошта, 90 ҳазор бурд кард! Ана ин бахти воқеӣ аст", - мегӯяд Сӯҳроб Кодиров, корманди дафтари букмекерие дар Душанбе.
Маҳз ин ҳолатҳо нисбат ба ҳама таблиғот беҳтар кор мекунанд ва муштариёни навро ҷалб мекунанд.
"Барои ҳавопаймо ба Русия ба ман, ки аз соли гузашта инҷониб дармондам фавран пул лозим шуд, чиптаҳои ҳавопаймо қимат шуд. Ман даромад надорам, 200 доллар барои рӯзи мабодо гузошта будам ва ҳамонро дар ин марказ барои бурд гузоштам, аммо бахтам омад накард, бой додам. Ҳоло чӣ кор кунам намедонам", - ғамгинона мегӯяд Мирбобо Алиев.
1 феврали 2021, 16:45
Дар асл, чунин шахс нест, ки пас аз пирӯзӣ комилан бо фоида боқӣ монда бошад. Агар бохтҳои қаблиро ҳисобем шояд чизе намонад. Бисёриҳо, бо ҳаяҷон, тамоми пули бадастовардаашонро дар як бегоҳ сарф мекунанд ва дар охир бидуни маблағе мераванд. Аммо мушкилоти воқеӣ вақте рух медиҳад, ки мизоҷ гаштаю баргашта мағлуб шавад, аммо овардани пулро идома медиҳад.
"Як нафарро дар ёд дорам, ки дар як ширкати хӯрокворӣ кор мекард ва кам- кам маблағҳоро ба хазина намеовардагӣ шуд. Баъзан ҳазор ва ё ду ҳазор кам меовард. Маълум шуд, ки ӯ бозигар аст ва илова бар маоши худ, даромади ширкатро ба бозӣ мегузоштаву қариб 120 ҳазор сомонӣ қарздор шуд. Ӯ эътироф кард, ки чун бемор, - оромона ба кӯча баромада наметавонад, пойҳояш худ ба худ ҷониби қиморхона мебаранд", - гуфт яке аз посбонон.
Сарфи назар аз он, ки Ислом қиморбозиро ба таври возеҳ манъ кардаву онро "ҳаром" донистааст, вуруди меҳмонон ба нуқтаҳои букмекерӣ бетаъсир идома дорад. Ин алалхусус дар арафаи чорабиниҳои муҳими варзишӣ мушоҳида мешавад.
"Афзоиши рекордии пулгузориҳо пеш аз бозии Ҳабиб Нурмуҳаммадов ва Макгрегор буд, он гоҳ ҳама мехостанд, ки бо муборизи дӯстдоштаи худ пул кор кунанд. Чемпионати ҷаҳон оид ба футбол низ даромади калон меорад. Ҳоло мусобиқаи Аврупо наздик мешавад, фаъолият низ меафзояд", - мегӯяд Беҳрӯз Ҷуразода, корманди яке аз букмекерҳо/
Пандемия шумораи меҳмононро каме коҳиш додааст. Вақте ки ҷойҳои ҷамъиятӣ пас аз танаффуси ду-се моҳа боз шуданд, одамон ба таври маъмулӣ омадан гирифтанд. Гузашта аз ин, ҳам сарватмандон ва ҳам бекорон бо охирин маблағҳо.
Мизбон гунаҳгор ё мизоҷ?
Дар шабакаҳои иҷтимоӣ даъватҳо барои манъи букмекерӣ бештар мешаванд. Фаъолони ҷамъиятӣ мутмаинанд, ки вобастагии ҷавонон ба қимор ба ҷинояткории онҳо мусоидат мекунад. Бисёре аз пурсидашудагон изҳори тааҷҷуб мекунанд, ки букмекерии варзишӣ қонунан ба қимор баробар карда нашудааст.
"Баъзе ширкатҳои бузурги букмекерӣ мусобиқаҳои гуногунро сарпарастӣ мекунанд, зеро аз соли гузашта ҳатто чемпионати футболи Тоҷикистон ва Ҷоми Тоҷикистон аз ҷониби филиали як ширкати маъруфи хориҷӣ маблағгузорӣ карда мешуд. Аммо зарари ин гуна идораҳо аз манфиат зиёдтар аст. Онҳо ҷавононро ба фасодкорӣ тела медиҳанд, бовариро барои дарёфти пули муфт тақвият медиҳанд", - мутмаин аст муаллим Шавкат Олимов.
Ба гуфтаи ин омӯзгор, букмекерҳо андешаи ахлоқии ҷавононро, дар бораи дуруст шарт гузоштану бой шудан таҳрик медиҳанд, на дар пайи меҳнати ҳалол.
"Ҷавонон бетоқататанд, онҳо ҳама чизро якбора мехоҳанд, бозӣ мисли бемории нашъамандист, ки дурӣ аз он имконнопазир мегардад. Барои қонеъ кардани ин ҳавас мардум метавонанд ҳама чизро кунанд: дуздӣ, роҳзанӣ, ҳатто куштор", - изҳор дошт Олимов назари волидони нигаронро.
Моҳи марти соли 2019 шаҳрдори Душанбе Рустами Эмомалӣ амр дод, ки дастрасӣ ба марказҳои букмекерӣ барои шахсони то 18-сола манъ карда шавад. Ба вайронкунандагон таҳдид карда шуд, ки литсензия ва тамоман бастани фаъолияташонро бозмедоранд. Худи ҳамон рӯз дар дарҳои муассисаҳо таблиғот бо сабки "Вуруд мамнӯъ" пайдо шуд. Риояи манъкунӣ дар ибтидо аз ҷониби кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ таҳти назорати шадид қарор дошт.
Аммо пешрафт дар як ҷо намемонад ва ба зудӣ бисёр букмекерҳо фаъолияташонро ба шабакаи ҷаҳонӣ интиқол доданд. Барои гузоштани шартҳо дар Интернет, ягон ID талаб карда намешавад. Ҳангоми бақайдгирӣ, метавонед "тасодуфан" соли таваллудро нодуруст ворид кунед. Сайтҳо хеле зебо тарроҳӣ шудаанд, ки пур аз таблиғот, андешаҳо ва ҳатто аксҳои "коршиносон" мебошанд, ки онҳо ба таври мӯътамад бо 100% кафолати пирӯзӣ маслиҳат медиҳанд, ки кӣ буданашон норушан аст. Танҳо ин андешаҳо, ба мисли аксҳоб номҳои қалбакӣ бидуни кафолатанд.
Дар бораи афроде, ки бурд мекунанд пур-пур матолиб нашр мекунанд, аммо дар бораи он афроде, ки бохт мекунанд гоҳ - гоҳ чизе нашр мешавад.
9 сентябри 2020, 18:09
"Ман худам якуним сол дар чунин ширкат кор кардаам ва ин "ошхонаро" аз дохил медонам. Дар беҳтарин ҳолат даромади 2-3 рӯзи корӣ барои пардохти андоз сарф мешавад, боқимондаи пулҳо бевосита баи ҷайби соҳибон мерад ", - гуфт яке аз кормандони собиқи ширкат ба шарти ифшо нашудани номаш.
"Тоҷирони қимор" дар ҳимояи худ изҳор медоранд, ки фаъолияташон комилан қонунӣ аст, зеро онҳо дар асоси иҷозаи Вазорати молияи Тоҷикистон амал мекунанд. Онҳо мунтазам ҳама андозҳои заруриро ба буҷаи давлат месупоранд.
Тибқи сарчашмаҳои гуногун, ҳоло дар Тоҷикистон аз 40 то 55 ширкати букмекерӣ сабти ном шудаанд, ки офисҳояшон дар саросари кишвар кушода шудаанд. Мизоҷонро бо ваъдаҳои ғанисозии зуд ва воқеӣ ба шабакаҳои худ ҷалб карда, онҳоро бовар мекунонанд, ки суръатро суст накунанд ва зуд барои дастёбӣ ба туъмаи калон шаванд. Соҳибон ин нуқтаҳо бартарӣ медиҳанд, ки дар бораи фоҷиаҳои паси ин даъватҳо ҳатто фикр накунанд.
