ДУШАНБЕ, 30 сен — Sputnik, Ирина Алкснис. ИМА натанҳо озмоишҳои ҳафтае пеш қатъ кардаашро аз сар нагирифт, балки расонаҳои пеши ин кишвар бештар аз бехатарии ваксина суолгузорӣ мекунанд. Баландтар аз ҳама Си-эн-эн овоз баровард.
Чуноне малум аст, озмоиши клиникии AstraZeneca-ро ду маротиба мавқуф гузоштанд - моҳи июл ва сентябр: дар бадани ду нафар аз ихтиёриён нишонаҳои ғайриодии бемориҳои асаб пайдо шуд. Алоқамандии ҳарду маворид ба эмкунӣ рабт дода нашуд ва дар бархе аз давлатҳо аз ҷумла дар Бритониё озмоиши ваксина идома кард.
Вале олимон ва коршиносони соҳаи тандурустии ИМА кунҷковтар будаанд ва дар гузориш дар бораи таъсири манфии ваксина ихтилоф пайдо карданд.
Қазияи моҳи июли AstraZeneca, ҳодисаи қаблан ташхис нашудаи склеросро тасдиқ кард. Аммо дар торномаи Донишгоҳи Оксфорд онро чун "нишонаҳои номаълуми бемории асаб" таъриф кардаанд.
Дар робита ба қазияи моҳи сентябр ширкат ошкоро изҳор дошт, ки дар бадани як зани ихтиёрӣ "бемории номаълум" мушоҳида шуд. Вале, дар дохили ҳуҷҷат ин ҳолат чун миелет (бемории камёби асаб), шарҳ дода шудааст.
Дар натиҷаи чунин ихтилофот, амрикоиҳо саволи мантиқӣ мегузоранд. AstraZeneca аллакай дар бораи шаффофияти кори худ оид ба таҳияи ваксина шикоятҳои ҷиддӣ шунидааст ва баҳсҳое, ки ҳоло ба миён омадаанд, танҳо эътимоднокии дору ва бехатарии онро бештар зери суол мебарад.
Зиёда аз ин, масъалаи бемории ихтиёриён ҳамоно беҷавоб боқӣ мемонад. Чуноне яке аз профессорҳои амрикоӣ мегӯяд: ҳамин, ки ҳарду беморӣ ба асаб сару кор доранд, "изтиробовар" аст.
Шояд бахти AstraZeneca омад накард ва ин дар воқеъ як тасодуфи холӣ аст, ки ба таҳияи ваксина ҳеҷ иртиботе надорад. Аммо ақли солим ҳадди аққал равшан кардани ин нуктаро талаб мекунад - ва бояд ба мақомоти зиддахли амрикоиҳо арҷгузорӣ кард, ки чашмашонро напӯшониданд ва озмоиши ваксинаро дар манотиқи худ қатъ карданд.
Ин ҷо бештар мавқеъи ҳамкорони урупоияшон ҳайратовар аст, ки ҳамаи инро нодида гирифтаву ба озмоиш идома доданд.
Аммо, оромии мақомоти Иттиҳоди Урупо ва худи ширкат дар чунин мавзӯъи доғи рӯз, ки метавонад мушкилоти азимро ба бор орад (агар ваксина воқеан хатарнок бошад) шарҳи оддӣ дорад.
Чанде пеш ожонсии Reuters бо истинод ба намояндаи расмии ИУ хабар дод, ки AstraZeneca қисман маснуъият гирифт.
Созишнома моҳи август баста шуд, вале бархе аз ҷузъҳояш ҳамакнун расонаӣ шуданд.
Гап сари ин, ки ширкати формакологӣ ваксинаро ба Иттиҳоди Урупо ба нархи нисбатан арзонтар медиҳад ва ӯҳдадориҳо барои таъсири манфии онро сарфи назар мекунад. Бандҳои алоҳидаи созишнома ошкор намешавад, вале муайян шуда, ки Урупо барои як дозаи AstraZeneca 2,5 евро пардохт хоҳад кард. Ширкати ваксинбарори фаронсавии Sanofi, ба Урупо ба қиммати 10 евро пешниҳод карда буд ва бе масъуният монд.
Ногуфта намонад, ки ҳарду ширкат ҳам аз ҷониби Иттиҳоди Урупо пешпардохти бебозгашт гирифтанд. AstraZeneca 336 миллион евро барои 400 миллион доза ва Sanofi — 324 миллион барои 300 миллион.
Ҳамин тавр, агар дар давраи эмкунии сартосарӣ бо ваксинаи AstraZeneca дар воқеъ маълум шавад, ки он ба саломатии инсон зарар мерасонад, барои ширкат таъсире нахоҳад буд. Ҷубронпулиро ба ҷабрдидагон ҳукуматҳои миллӣ ё аниқтараш андозсупорандагони кишварҳои дахлдор пардохт мекунанд.
Ставкаи Урупо ба ин ду ваксина, ки дар таҳияи он роҳу равишии гуногунро ба кор мебаранд, аҷиб аст. Маълум аст, ки ин барои дастгириҳои иҷтимоӣ ва сӯистифодаи сиёсӣ имкониятҳои зиёдеро фароҳам меорад. Ҷолиби диққат аст, ки кадом давлатҳои Иттиҳоди Урупо кадом ваксинаро мегиранд ва чӣ гуна дар дохили худи кишварҳо, вобаста аз некӯаҳволии минтақаҳо ва вазъи иҷтимоии мардуми муқими он, тақсим карда мешаванд.
Чунин менамояд, ки барои урупоиҳои интихобшуда, ки саломатии онҳоро ба ҳеҷ ваҷҳ набояд зери хатар гузошт, ваксинаи фаронсавии Sanofi ҳамеша дастрас хоҳад буд, чун ширкати фаронсавӣ барои бехатарии ваксинааш бояд худ кафолат диҳад - яъне ба бехатарӣ ва самаранокии он эътимод бештар аст.
Дар ин росто воқеъияти Русия, ки бархе аз кормандони воломақом ихтиёран барои озмоиши ваксинаи ватанӣ пардохтанд, хеле аҷиб менамояд. Расонаҳои ҷаҳонӣ ҳатто мегуфтанд, ки элитаи Русия чанд моҳ боз бо ваксинаи озмоишнашуда, эм карда мешаванд.
Мавқеъи онҳоро нисбати бехатарии "Sputnik-V" дар чунин росто, танҳо тахмин кардан мумкин аст.
Эҳтимол, Ғарб тақдиран дар робита бо Русия зери шиори "кӣ дар фикри чӣ" ба сар мебарад.
