ДУШАНБЕ, 5 февр — Sputnik. Президенти Туркия бори дигар дар тамоми ҷаҳон бесабру таҳаммул буданашро нишон медиҳад. Қабл аз сафари ӯ ба Украина, рӯзи душанбе Эрдуғон гуфт, ки кишвараш "истиқлоли ғайриқонунии Қрим" -ро эътироф намекунад. Ва дар худи Киев ӯ ба посбонони фахрӣ бо калимаҳои "Шаъну шараф ба Украина" салом гуфт.
Дар паси ин амалҳо, бешубҳа, бо ишора ба Маскав хашми ӯ вуҷуд дорад ва сабабаш вазъ дар атрофи Идлиби Сурия буд. Дар рӯзҳои охир, Эрдоган тавонист Русияро дар вайрон кардани созишномаҳо ва истихдоми Димишқ айбдор кунад. Аз рӯи одат, раҳбари Туркия ибораҳоро махсусан интихоб накард, алахусус аз гуфтаи ӯ, ба ҷониби Русия ощанги "роҳи моро нагузаред" садо медод.
Вокуниши Кремл ба суханони сершумори Анкара ором буд, ки дар паси он ноустувории эҳсосии ҷониби турк заъф ва нотавонӣ ба худ ва вазъеро, ки ин рафторро ба вуҷуд овардааст, мемонд.
Ёдовар мешавем, ки Идлиб минтақаест, ки дар шимолу ғарби Сурия ва бо Туркия ҳамсарҳад аст. Он таҳти назорати нерӯҳои зиддиҳукуматӣ, аз ҷумла гурӯҳҳои беш аз ҳад террорист (асосан Ҷебхат ан-Нусра) мебошад.
Хӯроки асосӣ он аст, ки дар он ҷо манфиатҳои Туркия хеле мустаҳкаманд, ки ин дар ҳузури гурӯҳҳои мусаллаҳи тарафдори турк ва ҳатто нерӯҳои доимии кишвари ҳамсоя ифода ёфтааст. Маҳз аз ин рӯ, вазъ дар Идлиб борҳо мавзӯи созишномаҳои махсуси байналмилалӣ буд, ки барои қатъ кардани амалиёти ҷангиёни миқёс дар ин минтақа тарҳрезӣ шуда буданд ва бидуни интиқол ба назорати Димишқ онро минтақаи ноором карданд.
Аммо, артиши Сурия ҳуқуқи мубориза бо террористон дар ин қаламравро нигоҳ дошт. Вай чӣ кор мекунад - дар моҳи декабр марҳилаи дуввуми фаъоли амалиёти нерӯҳои давлатӣ дар Идлиб оғоз ёфт. Дар айни замон, задухӯрдҳо берун аз шаҳри Саракиб идома доранд.
Бо назардошти вокуниши дардноки Анкара, раванд дар минтақа ба манфиати Димишқ рушд карда истодааст.
Вазъият чанд рӯз пеш бадтар шуд, вақте дар натиҷаи ҳамлаи ҳавоӣ ба Идлиб ҳашт шаҳрванди Туркия, бо шумули панҷ сарбози турк вафот карданд. Нӯҳ сарбоз маҷрӯҳ шуданд. Ба гуфтаи Эрдуғон, дар зарбаҳои қасос 76 сарбози Сурия “безарар карда шуданд”.
Қариб ҳеҷ яке аз коршиносон ва нозирон шубҳа надоранд, ки ин ҳодисаҳо ба монанди изҳороти дағалонаи раҳбари Туркия ҳама чизро дар муносибатҳои кишвараш бо Русия ба куллӣ тағйир медиҳанд - ва худи ӯ наметавонад аз ин огоҳ бошад.
Далели он, ки манфиатҳои қудратҳо дар умури Сурия ба таври гуногунҷанба ҳастанд, чизи нав нест. Тарафҳо шартномаро ба манфиати худ тафсир мекунанд ва аз имкониятҳои мавҷуда истифода мебаранд. Масалан, ҳузури артиши Туркия дар Идлиб вайрон кардани созишномаи ҷорӣ мебошад, аз ин Вазорати корҳои хориҷии Сурия мустақиман қайд кард.
Ҳамзамон, дар муносибатҳои Анкара бо Маскав дигар мавзӯъҳои муҳим - аз “Маҷрои Туркӣ” то С-400 ва помидорҳои машҳури Туркия мавҷуданд, ки мушкилӣ дар самти Сурия ба ҳамкориҳои ду кишвар зарари ҷиддӣ намерасонад.
Дарвоқеъ, метавон мушоҳида кард, ки чӣ тавр стратегияи сиёсати хориҷии Русия барои нигоҳ доштани субот ҳатто дар минтақаҳои душвортарин ва низоъ ҳамчун намуна аз рӯйдодҳои имрӯза кор мекунад. Унсури муҳимтарини ин равиш ташаккули шабакаи лоиҳаҳои гуногун, ки дар принсипҳои манфиати мутақобила ва вобастагии мутақобила кор мекунанд. Ин эҳтимолияти авҷ гирифтани муносибатҳо ва гузаштани онро ба дигар соҳаҳои ҳамкорӣ ба таври назаррас коҳиш дода, иштирокчиёнро маҷбур месозад, ки муноқишаҳоро қатъиян дар доираи мушкилоти мушаххас ба вуҷуд оранд.
Президент Эрдуғон мавзӯи Украинаро бо умеди он, ки он барои Маскав дардовар хоҳад буд, истифода кард. Аммо маълум аст, ки дар Русия ин мавзӯъ барои муҳокима дар ток-шоуҳо муҳим аст ва барои низоми дохилии давлат ва сиёсати хориҷӣ фарқе надорад, ки Киев ба раҳбари Туркия чӣ гуна ҳамдардӣ зоҳир кардааст. Расидан ба дигар фишангҳои назаррас метавонад барои худи туркҳо низ дардовар бошад.
Ҳамин тавр, ҳама корҳое, ки пешвои Туркия карда метавонист, ӯро бори дигар бо ҳассосият, шитобкорӣ ва майл ба амалҳои беэътиноӣ ба ҳайрат овард, ки ин нишонаи заифиҳои ҷиддии ходими ин сатҳ аст.
Ҳамзамон, бо назардошти ҳолати кунунӣ ва натиҷаҳои муваққатии муносибатҳои Русияву Туркия, албатта Маскав набояд аз чунин хусусиятҳои шарики Анкара шикоят кунад.
