ДУШАНБЕ, 24 сен – Sputnik, Никита Мендкович. Баъзе нашрияҳои русӣ мавзуӣ муҳоҷирбадбинӣ ва хушунати миллиро мунтазам ба кор мебаранд.
Кӯшиш мекунем, ки вазъро омухта муйро аз хамир ҷудо кунем. Барои амалӣ гардонидани иқдоми мазкур ба натиҷаи тадқиқоти коршиносони рус ва хориҷ дар солҳои охир назар меафканем.
Дар оинаи ҷомеашиносӣ
Тақрибан ҳамаи тадқиқотҳои дастрас оғоз аз солҳои 2013-2014 аз беҳтар шудани муносибати сокинони маҳалӣ нисбати муҳоҷирон ва бещтар шудани фазои байналмиллалӣ дар Русия дарак медиҳанд. Масалан, аз рӯи маълумоти бунёди “Офкори ҷамъиятӣ” ҳиссаи ашхосе, ки шоҳиди муқовиматҳо миёни сокинони мащалии Русия ва муҳоҷирон шудаанд дар давоми 5 сол аз 22 то 13% поён фаромадааст. Ҳиссаи ашхосе, ки муносибати сокинонро бо муҳоҷирон “хуб” арзёбӣ мекунанд аз 20 то ба 44% боло баромадааст.
Қисми зиёди тарафодорони маҳдудияти омадани муҳоҷирон (23%) бо ёдоварӣ аз баъзе мушкилҳо, ки ҳоло кишварҳои Аврупо рӯ ба рӯ шудаистодаанд ба омадани муҳоҷирон аз баъзе кишварҳои хатарнок зид мебошанд.
Ба омадани зодагони Осиёи Миёна аз миёни пурсишшудагон танҳо 4% шаҳрвандони Русия муқобилият нишон додаанд.
Аз беҳтар шудани муносибатҳо миёни муҳоҷирон ва сокинони таҳҷоӣ тайи солҳои охир тадқиқотҳои бунёди “Афкори ҷамъиятӣ”, Маркази умумирусиягии омӯзиши афкори ҷамъиятӣ ва дигар тадқиқотҳои иҷтимоии академӣ ва як қатор тадқиқотҳои академии иҷтимоӣ дар Маскав, Екатеринбург, Ростов, Калуга ва дигар шаҳрҳо шаҳодат медиҳанд.
Ягона ташкилоте, ки бад шудани вазъро аз рӯи равандҳои боло ба қайд гирифтааст ин ҷамъияти “Маркази левада” мебошад.
Қайд кардан ба маврид аст, ки ин марказ дар соли 2016 аз рӯи қонун аз иштирок дар ҷамъомадҳои интихоботӣ маҳрум шуда буд. Пасон ба интишори маълумотҳои дорои хусусияти манфӣ шуруъ кард. Ҳатто “Маркази левада” низ то соли 2017 аз беҳтар шудани муносибати сокинони маҳалӣ нисбати муҳоҷирон хабар медод.
Нишонаҳои бадбинӣ
Ба ҳақиқати вазъ ва хатари он дар асоси миллатбадбинӣ дар Русия аз рӯи омор, ки аз ҳисоботи расмӣ дуранд, менигарем.
Ҷамъияти дорои масъулияташ маҳдуди “НПО “Сова” дар соли 2013 шумораи ҷабрдидагонро дар заминаи бадбинии миллӣ 199 нафар ба қайд гирифта буд, ки аз он 58 нафараш зодагони Осиёи Миёна буданд. Дар соли 2018 ин шумора ба 57 нгафар расида буд, ки аз он 5 нафараш зодагони Осиёи Миёна буданд. Ин дар ҳолест, ки шумораи муҳоҷирон аз ин минтақа чандин миллионро ташкил медиҳад.
Дар маҷмуъ пайгирии хусумати миллӣ дар Русия ба як анъанаи беасос табдил ёфтааст, ки на он қадар ҳақиқати воқеӣ дорад. Ба ҳисоби миёна барои шаҳрвандони Қирғизистон ва Тоҷикистон хатари қурбонии корҳои ҷиноӣ дар ватани худашон нисбат ба Русия бештар аст.
Ғайр аз ин 68% ҷиноятҳо ба муқобили муҳоҷирон дар Русия аз ҷониби ҳамватанони худашон сар мезананд. Ин ҳолатҳо бештар ба ғорати муҳоҷирон аз ҷонибюи ҳамшаҳрҳои худ ва ё ҷалби онҳо ба дигар ҷиноятҳо муайян мегардаднд.
Аммо мо ба суи мавзӯи худ яъне бадбинии муҳоҷирон аз ҷониби сокинони маҳалӣ бар мегардем. Ин ҷо метавон ба авҷи ҳувиятгароии миллати рус назар андохт, ки бар зиди муҳоҷирони меҳнати равона шудааст.
Дар соли 2013 дар роҳпаймоии ба ном “Қадамзании рус” (“Русский марш”) аз рӯи ҳисобҳои мухталиф аз 6 то 10 ҳазор нафар иштирок карда буд. Дар соли 2018 бошад ин шумора то 150 ҳазор нафар расида буд.
Бештари коршиносон ва таҳлилгарон бар онанд, ки дар Русия миллатгароӣ аз решааш аз байн меравад.
Бешубҳа як қисмати фаъоли бадбинони миллатҳои ғайр боқӣ мемонанд, аммо рақамҳои оварда шуда бори дигар шаҳодат медиҳанд, ки шумораи онҳо кам шуда истодааст.
Ақидаи муҳоҷирон
Кӯшиш мекунем масъалаи мазкурро аз нигоҳи муҳоҷирон дида бароем.
Дар аввали соли 2019 Донишгоҳи амрикоӣ дар Осиёи Миёна (аз тарафи ИМА маблағгузорӣ мешавад) натиҷаи пурсиши муҳоҷирони қирғиз, ки дар Русия ба сар мебурдаанд интишор намуд. Дар ин раддабанди 60% аз муносибати хуби сокинони маҳалӣ дар Русия ҷонибдорӣ намуда 26% - бетараф ва 14% ба мушкилиҳо рӯ ба рӯ шуда будаанд. Дар ин ҳол зиёда аз 3% хоҳиши зиндагӣ ба таври ҳамешагӣ дар Русияро доранд.
Чунин пурсиш миёни муҳоҷирон аз Тоҷикистон, Узбакистон, Қирғизистон ва Озорбойҷон дар шаҳри Санкт-Петербург низ гузаронида шуда буд. Аз ин миён 10% муҳоҷирон аз он гила карданд, ки бо мушкилиҳои миллатбадбинӣ аз тарафи русҳо дучор шудаанд.
Дар соли 2018 Пажуҳишгоҳи шарқшиносии Академияи улуми Русия RUSI Бритониё таҳқиқоти якҷоя гузарониданд. Аз миёни қиризғизҳо ва узбакҳо 13% гуфтанд, ки дар Русия бо мушкилии миллию нажодӣ рӯ ба рӯ шуданд дар ин ҳол 8%-и тоҷикҳо ба чунин чушкили гирифтор шуда будаанд. бисёри пурсидашудагон аз таҷрибаи ҳаёти шахсии худ мисол оварданд, на ин ки аз шунидаашон.
Иштироккунандагони ин раддабанди нисбат ба бадбинии муҳоҷирон аз ҷониби русҳо аз мушкилиҳои ҳуҷҷатӣ ба монанди қайди иқомат ва иҷозаи кор гила карданд. Нисбат ба хушумати миллӣ мушкилиҳои ҳуҷатомодакунӣ ба маротиб зиёданд.
Сабабҳои тағйири вазъ
Беҳтар шудани ҷараёни муносибат бо муҳоҷирон тайи 5-6 соли охир дар Русия ин сабабҳои хос дорад.
Якум ин ки дар соли 2010 шумораи муҳоҷирон аз меъёр зиёд шуд ва қариб, ки ҳар як сокини маҳалӣ дорои ҳамсоя муҳоҷир гашт. Баъди ин сокинони маҳалӣ ба ҷои хушумат бо муҳоҷирон унс гирифтанд.
Масалан ҳангоми пурсиш дар Ростов чунин ҷавоб ҳам будааст: “Ман алакай бо он миллатҳое, ки дар ин ҷо кор мекунанд омухта шудаам. Шаҳри байналмилалӣ ин як чизи муқарарӣ шудааст. Шаҳр бе миллатҳои дигар безеб менамояд”.
Дуюм ин ки назорат болои тартиботи муҳоҷират беҳтар шудааст. Қайд мешавад, ки дар солҳои аввал масъалаи миллат барои муҳоҷирон мушкилӣ пеш меовард, аммо 8-9 соли охир шумораи муҳоҷирони ҷинояткор ва ҷиноят нисбати муҳоҷирон кам шудааст.
Сеюм ин ки дар соли 2014 руссҳо аз вазъият дар Донбас ба ҳаяҷон омада самти ақидаҳояшонро нисбати хусумати миллӣ тағйир доданд.
Фоҷеаҳои Украина шоҳиди он гаштанд, ки хусумати миллӣ ва муносибатҳои душманона ба чӣ оварда мерасонанд. Ва ин сабаб шуд, ки самти фикрҳои русҳо нисбати махсусан зодагони Осиёи Миёна тағйир ёбад.
Бояд гуфт, ки ҳаёти муҳоҷирон хоҳ нохоҳ мушкилиҳои зиёд дорад ва онҳо худ бо мушкилиҳои ҳаррӯза рӯ ба рӯ мешаванд, аммо ин мушкилиҳои ҳалшаванда мебошанд. Муҳим он ки хусумат нисбати муҳоҷирон аз байн бурда шавад, то ки ҷони онҳо дар ғарибӣ дар хатар набошад.
