Изҳороти муштараки Путин ва Раҳмон: Матни пурра

ДУШАНБЕ, 9 окт — Sputnik. Президентҳои Русия ва Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон ва Владимир Путин изҳороти муштаракро дар бораи рушд додани шарикӣ ва иттифоқи стратегии худ нашр карданд.

Бо баҳогузории баланд аз натоиҷи сафари давлатии президенти Русия Владимир Путин ба Тоҷикистон рӯзҳои 8-9 октябри соли 2025, дар асоси анъанаҳои таърихии дӯстӣ, эҳтиром ва дастгирии ҳамдигар,

мувофиқи ӯҳдадориҳое, ки дар Шартномаи дустӣ, ҳамкорӣ ва ёрии ҳамдигарии байни Русия ва Тоҷикистон аз 25 майи соли 1993 ва Шартнома дар бораи ҳамкории иттифоқии ба асри XXI нигаронидашуда, аз 16 апрели соли 1999 ифода ёфтаанд,

ба изҳороти содиқ будан мо ба принсипҳо ва меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалие, ки дар Оинномаи Созмони Милали Муттаҳид (СММ), Эъломия дар бораи Принсипҳои ҳуқуқи байналмилалӣ оид ба муносибатҳои дӯстона ва ҳамкории байни давлатҳо мутобиқи Оинномаи Созмони Милали Муттаҳид аз 24 октябри соли 1970,

инчунин шартномаҳои байналмилалии Русия ва Тоҷикистон, ки Федератсияи Русия ва Тоҷикистон дар чорчӯби Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил (ИДМ), Созмони Паймони Амнияти Дастаҷамъӣ (СААД) ва Созмони Ҳамкории Шанхай (СҲШ), бо итминони комил, ки таҳкими минбаъдаи ҳамаҷонибаи дӯстӣ, ҳамкории баробарҳуқуқ ва мутақобилан судманд ба манфиатҳои бунёдии Русия ва Тоҷикистон ҷавобгӯ буда,

ба ҳифзи сулҳу амният дар Осиёи Марказӣ ва минтақаҳои атрофи он мусоидат мекунад, бо мақсади таҳкими минбаъдаи шарикӣ ва иттифоқи стратегӣ, раисиҷумҳури Русия Владимир Путин ва раисҷумҳури Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон изҳор доштанд:

1. Русия ва Тоҷикистон (минбаъд ҷонибҳо) минбаъд низ ҷиҳати ҳифз ва рушди ҳамаҷонибаи муносибатҳои Русия ва Тоҷикистон, ки бо сатҳи баланди эътимоди мутақобила ва дӯстии самимӣ хос аст, тадбирҳои ҳамаҷониба меандешанд.

2. Тарафҳо сатҳи баланди робитаҳои сиёсиро дар ҳама сатҳҳо ва муколамаи эътимодбахши раҳбарони давлатҳо, сарони ҳукуматҳо, сарони парлумон ва мақомоти марказӣ ва минтақавии ҳукуматро ҳамчун гарави шарикӣ ва иттифоқи амиқи стратегӣ байни Федератсияи Русия ва Тоҷикистон нигоҳ медоранд.

3. Дар давраи тағйирпазир, ки дар натиҷаи ба вуҷуд омадани тартиботи бисёрқутбӣ ба вуҷуд омадааст, бо мақсади таъмини робитаи устувори байнидавлатӣ Ҷонибҳо ҷонибдори ҳифз ва ҳифзи низоми ҳуқуқи байналмилалиро, ки дар асоси Оинномаи СММ ва принсипҳо ва меъёрҳои аз ҷониби умум эътирофшудаи он эътироф шудаанд, қабул намуда, ғайри қобили қабул будани ҷорӣ намудани қоидаҳо, стандартҳо ва меъёрҳои иштироки баробарҳуқуқии давлатҳоро, ки рушди баробарии давлатҳоро таъмин намекарданд, эътироф мекунанд.

Ҷонибҳо ҷонибдории худро ҷиҳати таҳкими минбаъдаи ҳамкорӣ ва ҳамоҳангӣ дар доираи Созмони Милали Муттаҳид изҳор намуда, минбаъд низ ташаббусҳои ҳамдигарро дар доираи СММ ва дигар форумҳои байналмилалӣ, ки дар асоси принсипҳои шарикии баробарҳуқуқ ва эҳтироми мутақобила доранд, дастгирӣ хоҳанд кард.

4. Тарафҳо бо нигаронӣ қайд мекунанд, ки вазъи кунунии амнияти байналмилалӣ бо афзоиши низоъ дар сатҳҳои минтақавӣ ва ҷаҳонӣ, ноустувории умумӣ ва афзоиши чолишҳо ва хатарҳои стратегӣ дар натиҷаи тезутунд шудани низоъҳои байнидавлатӣ, аз ҷумла байни давлатҳои дорои иқтидори ҳастаии ҳарбӣ хос аст Тарафҳо аз ҷомеаи ҷаҳонӣ даъват мекунанд, ки талошҳои сиёсиву дипломатиро барои коҳиш додани шиддат, ҳалли низоъҳои мавҷуда ва пешгирии бӯҳронҳои нав, инчунин таъмини суботи дарозмуддат ва ҳамаҷонибаи ҷаҳонӣ ва минтақавӣ дар асоси принсипи амнияти баробар ва тақсимнашаванда ва эҳтироми мутақобилан ба манфиатҳои миллии ҳамдигар муттаҳид созанд.

5. Тарафҳо изҳор менамоянд, ки сӯиистеъмол аз механизмҳои ҳамкории байналхалқии ҳуқуқӣ дар масъалаҳои ҷиноятӣ барои фишор овардан ба давлатҳое, ки сиёсати мустақилонаи беруниро пеш мебаранд, бар хилофи меъёрҳои аз тарафи умум эътирофшудаи ҳуқуқи байналхалқӣ, қобили қабул нест ва онҳо ният доранд, ки ҷидду ҷаҳди худро барои муқобилати ин тамоюлҳо якҷоя кунанд.

Тарафҳо татбиқи ҳар гуна фишор — сиёсӣ, судӣ, молиявӣ ё иқтисодӣ — барои маҷбур кардани давлати дигар ба тағьир додани сиёсати худ қатъиян маҳкум мекунанд. Тарафҳо тасдиқ мекунанд, ки чораҳои маҷбурии яктарафае, ки давлат, гурӯҳ ё иттиҳоди давлатҳо, ки хилофи резолютсияҳои Шӯрои Амнияти СММ андешида мешаванд, хилофи Оинномаи СММ ва ҳуқуқи байналмилали ғайриқонунӣ буда, ба амнияти ҷаҳон халал мерасонад.

6. Тарафҳо дар соли таҷлили 80-солагии Ғалаба дар Ҷанги Бузурги Ватании солҳои 1941-1945 ӯҳдадории худро ҷиҳати ҳифзи хотираи таърихӣ ва пешгирии тақаллуби ҳодисаҳои гузаштаи муштаракашон изҳор мекунанд.

7. Тарафҳо аҳамияти ИДМ-ро ҳамчун механизми муҳими ҳамкорӣ дар доираи васеи соҳаҳо, аз ҷумла ҳамоҳангсозии сиёсати хориҷӣ, ҳамкориҳои тиҷоратию иқтисодӣ, фарҳангӣ ва гуманитарӣ ва таъмини амнияти минтақавӣ қайд мекунанд.

Русия ба раёсати Тоҷикистон дар ИДМ дар соли 2025 баҳои баланд дода, омодагии худро барои идомаи ҳамкориҳои муштарак ҷиҳати амиқтар кардани равобити ҳамгироӣ дар доираи Иттиҳод изҳор медорад.

8. Ҷонибҳо нақши пешбарии СПАД-ро дар нигоҳдории суботи минтақавӣ бори дигар таъкид намуда, хоҳиши худро ҷиҳати такмили минбаъдаи иқтидори Созмон, аз ҷумла дар давраи раёсати Федератсияи Русия дар СПАД дар соли 2026 таъкид мекунанд. Талошҳо ҷиҳати таҳкими ҳамоҳангсозии сиёсати хориҷӣ дар доираи СПАД ва тавсеаи ҳамкориҳои он бо дигар созмонҳои байналмилалӣ идома хоҳанд ёфт.

Таваҷҷуҳи авлавият ба рушди нерӯҳои дастаҷамъии СПАД, аз ҷумла ҷузъи посдори сулҳ, баланд бардоштани омодагии ҷангии онҳо ва беҳбуди сатҳи ҳамоҳангсозии сохторҳои дифои кишварҳои узви ин созмон дода мешавад.

Ҷонибҳо саҳми амалии СПАД дар мубориза бо терроризму ифротгароии байналмилалӣ, истеҳсол ва муомилоти ғайриқонунии маводи мухаддир, ҷиноятҳои муташаккил, муҳоҷирати ғайриқонунӣ ва дигар чолишҳои фаромарзӣ ва таҳдидҳои фаромарзиро баланд арзёбӣ мекунанд.

Тарафҳо қайд мекунанд, ки масъалаҳои амниятӣ бояд дар чаҳорчӯби ҳамкориҳои кишварҳои минтақа тавассути СПАД ҳал шаванд. Тарафҳо ба дахолати давлатҳои ғайриминтақавӣ ва созмонҳои низомию сиёсӣ ба масъалаҳои минтақавӣ, аз ҷумла дар Осиёи Марказӣ роҳ намедиҳанд.

9. Тарафҳо фаъолияти муштаракро дар доираи СҲШ авлавият медонанд ва омодагии худро барои саҳми муассир дар таҳкими иқтидори он дар соҳаҳои сиёсат, амният, иқтисодӣ ва гуманитарӣ тасдиқ мекунанд.

Дар ин росто, онҳо дар якҷоягӣ бо дигар кишварҳои узви СҲШ чораҳои таҷдиди ҳамаҷонибаи фаъолияти Созмонро идома медиҳанд. Тарафҳо саъю кӯшиши худро ҷиҳати мусоидат ба ҳамкориҳои кишварҳои узви СҲШ ҳамчун асоси бунёди меъмории амнияти баробар ва ҷудонашаванда дар Авруосиё ва баланд бардоштани саҳми Созмон дар рушди низоми бисёрқутбии ҷаҳон бо нақши марказӣ дар СММ тақвият хоҳанд дод.

10. Тарафҳо изҳори итминон доранд, ки роҳи муассири рушди ҳамкориҳои бисёрҷониба ва ҳалли мушкилот дар Авруосиё тавассути талошҳои ҳамоҳангшудаи худи давлатҳои минтақа, аз ҷумла пешбурди ташаббусҳои ҳамгироӣ, ки барои ҳарду ҷониб қобили қабул аст, мебошад.

Тарафҳо бори дигар тасдиқ мекунанд, ки ба принсипи дахолат накардан ба корҳои дохилии якдигар содиқанд.

11. Тарафҳо аҳамияти баланд бардоштани ҳамоҳангсозии равишҳои муштарак дар доираи Созмони Амният ва Ҳамкории Аврупо (САҲА), расонидани дастгирии мутақобилаи ҷамъиятӣ дар чорабиниҳои САҲА ва пешниҳоди ташаббусҳои муштаракро эътироф мекунанд.

Онҳо омодагии худро барои ҳимояи муштараки қоидаҳои ҳамдигарфаҳмӣ, ки асоси мавҷудияти САҲА мебошанд, тасдиқ мекунанд. Онҳо мавқеъи ягонаро оид ба пешгирии баргузории чорабиниҳои раёсатҳои САҲА дар Варшава дар доираи ҷанбаи башардӯстона, ки принсипи муқарраршудаи консенсусро сарнагун мекунанд, изҳор мекунанд.

12. Тарафҳо аҳамияти фавран оғоз намудани гуфтушунидро оид ба тартиб додани ҳуҷҷати бисёрҷанбаи аз ҷиҳати ҳуқуқӣ ҳатмӣ барои пешгирӣ кардани мусаллаҳшавии бошитоб дар фазои кайҳон тасдиқ мекунанд, ки дар асоси ташаббусҳо ва лоиҳаҳои бисёртарафа, ки ба пешгирӣ кардани ҷойгиркунии яроқ дар фазои кайҳон ва таҳдид ё истифодаи қувва ба муқобили иншооти кайҳонӣ нигаронида шудаанд.

Тарафҳо ҳамкории дутарафа ва дар форумҳои дахлдори бисёртарафаро мувофиқи нормаю принсипҳои ҳуқуқи байналхалқӣ бо мақсади баланд бардоштани танзим ва инкишоф додани равишҳои умумӣ дар тамоми доираи масъалаҳои ба мақсадҳои осоишта истифода бурдани фазои кайҳонӣ мустаҳкам мекунанд.

13. Тарафҳо ҷонибдории инкишоф додани низоми нисбатан одилона ва ғайритабъизи савдои байналхалқӣ буда, истифодаи чораҳои яктарафаи маҷбуркуниро, аз он ҷумла чораҳои маҷбурии характери қаламравӣ доштаро, бар хилофи Оинномаи СММ қатъиян маҳкум мекунанд.

Тарафҳо қайд мекунанд, ки чунин амалҳо хилофи манфиатҳои тамоми ҷомеаи ҷаҳонӣ буда, амнияти ҷаҳонии озуқаворӣ ва энергетикиро халалдор мекунанд ва фишори сиёсиро ба кишварҳои сеюм тавассути механизмҳои маҳдудкунандаи ғайриқонунӣ ғайри қобили қабул медонанд.

Дар робита ба ин, ҷонибҳо инчунин аҳамияти рушди устувор, таъмини амнияти озуқаворӣ ва пешбурди иқтисоди сабз ва энергетикаро ҳамчун унсурҳои ҷудонашавандаи рӯзномаи ҷаҳонӣ таъкид мекунанд.

14. Тарафҳо динамикаи мусбати ҳамкориҳои тиҷоратию иқтисодиро, ки кори Комиссияи байниҳукуматӣ оид ба ҳамкориҳои иқтисодӣ байни Русия ва Тоҷикистон ба он саҳми назаррас мегузорад, бо қаноатмандӣ қайд мекунанд.

Ҷонибҳо ба таҳкими минбаъдаи ҳамкориҳои иқтисодӣ, таваҷҷуҳи хоса ба беҳбуди фазои сармоягузорӣ ва афзоиши теъдоди лоиҳаҳои муштаракро изҳори ҳавасмандӣ мекунанд.

15. Тарафҳо саъю талоши мутақобилаи худро ҷиҳати таҳкими кооператсияи саноатӣ бо роҳи фароҳам овардани шароити мусоид барои субъектҳои соҳибкорӣ ва дастгирии давлатии татбиқи лоиҳаҳои муштараки кооператсияи саноатӣ дар соҳаҳои ояндадор, аз қабили саноати сабук, истихроҷи маъдан, металлургия ва дигар бахшҳои мавриди таваҷҷӯҳи тарафайн тасдиқ мекунанд.

Мутобиқи қонунгузории миллии Федератсияи Русия ва Тоҷикистон Тарафҳо ҷиҳати рафъи монеаҳо дар роҳи савдои хориҷӣ бо мақсади афзоиши гардиши савдои мутақобилаи маҳсулоти саноатӣ чораҳо меандешанд.

Тарафҳо бо зикри аҳамияти рушди инфрасохтори муштараки саноатӣ барои баланд бардоштани фаъолияти сармоягузорӣ ва пайваста афзоиши гардиши савдои дуҷониба, ба бунёди парки саноатӣ дар Тоҷикистон дар идомаи тавофуқоти раҳбарони ду кишвар, ки 17 марти соли 2025 ба даст омадаанд, мусоидат хоҳанд кард.

16. Тарафҳо нияти худро оид ба беҳсозии занҷирҳои истеҳсолӣ ва тавсеаи ҳамкориҳо дар соҳаҳои технологияҳои баланд, истифодаи технологияҳои электронӣ ва саноати электронӣ тасдиқ мекунанд.

17. Тарафҳо динамикаи мусбати рушди тиҷорати кишоварзӣ ва озуқаворӣ байни Федератсияи Русия ва Тоҷикистонро қайд намуда, аз рушди ҳамкориҳо дар соҳаи кишоварзӣ, растанипарварӣ ва тухмипарварӣ ва дигар соҳаҳои кишоварзӣ истиқбол мекунанд.

18. Тарафҳо рушди ҳамкориро дар соҳаи нақлиёт ва логистика, аз ҷумла татбиқи технологияҳои рақамӣ, барои таъмини шароити мусоид барои афзоиши гардиши бор идома медиҳанд.

Ҷонибҳо аҳамияти стратегии рушди низоми долонҳои устувор ва самараноки нақлиётиро дар минтақаи Авруосиё ва беҳбуди робитаҳои нақлиётию логистикии ду кишвар дар асоси принсипҳои манфиати мутақобила ва дар назар гирифтани манфиатҳои ҳамдигарро қайд мекунанд.

19. Тарафҳо ҳамкориро дар соҳаи муҳофизати муҳити зист, аз ҷумла дар соҳаи инкишоф додани низоми минтакаҳои табиии махсус муҳофизатшаванда, нигоҳ доштани гуногунии биологӣ ва пиряхҳо, ҳамкории институтҳои тадқиқоти илмӣ минбаъд ҳам мустаҳкам мекунанд.

Русия ташаббуси байналмилалии Тоҷикистонро оид ба эълон намудани соли 2025-ро Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо ва аҳамияти Конфронси байналмилалии сатҳи баланд оид ба ҳифзи пиряхҳо, ки моҳи майи соли 2025 дар Душанбе баргузор гардид, баҳои баланд медиҳад.

20. Тарафҳо корҳои ҷараёндоштаро оид ба барқарорсозии манотиқи Тоҷикистон, ки аз истихроҷи уран осеб дидаанд, ҳамчун самаранок эътироф мекунанд.

Тарафҳо аҳамияти таҳияи лоиҳаҳои муштарак оид ба эҷоди манбаъҳои аз ҷиҳати экологӣ тоза ва устувори энергияро эътироф намуда, омодагии худро барои ба роҳ мондани ҳамкориҳои мутақобилан судманд дар самти истифодаи осоиштаи нерӯи ҳастаӣ изҳор мекунанд.

21. Ҷонибҳо ният доранд ҳамкориҳоро дар бахшҳои низомӣ ва ҳарбию техникӣ бо мақсади таҳкими амният ва субот дар минтақа, аз ҷумла бо истифода аз иқтидори Пойгоҳи низомии 201-уми Русия фаъол созанд.

22. Ҷонибҳо ҳадафи рушди минбаъдаи ҳамкориҳоро дар таъмини амнияту суботи ду кишвар, аз ҷумла дар самтҳои мубориза бо терроризму ифротгароӣ, пешгирии тундгароӣ дар ҷомеа ва ҷилавгирӣ аз паҳншавии ақидаҳои харобиоварро доранд.

23. Тарафҳо дастгирии қатъии худро аз низоми кунунии байналмилалии назорати маводи нашъаовар дар асоси муқаррароти се конвенсияи дахлдори Созмони Милали Муттаҳид тасдиқ намуда, азми худро барои муқобилият бо ҳама гуна кӯшишҳои қонунигардонии ҳама намуди маводи мухаддир барои мақсадҳои ғайритиббӣ изҳор намуда, ҷонибдори минбаъдаи таҳкими кӯшишҳои муштарак ва табодули таҷриба дар соҳаи мубориза бо маводи мухаддир бо мақсади бунёди ҷомеаи озод аз маводи мухаддир мебошанд.

24. Тарафҳо нақши марказии Созмони Милали Муттаҳидро дар ҳалли ҳамаҷонибаи масъалаҳои амнияти иттилоотӣ тасдиқ намуда, аз созишнома дар бораи таъсиси механизми доимии чораҳои амнияти иттилоотӣ дар СММ дар соли 2026 истиқбол намуда, зарурати ба вуҷуд овардани санадҳои универсалӣ ва аз ҷиҳати ҳуқуқӣ ҳатмӣ дар ин соҳаро қайд мекунанд.

Ҷонибҳо даъват мекунанд, ки Конвенсияи СММ зидди ҷиноятҳои киберӣ имзо карда, ба зудӣ эътибор пайдо кунад ва доираи он тавассути таҳияи протоколи иловагӣ васеъ карда шавад.

Ҷонибҳо инчунин омодагии худро барои якҷоя баланд бардоштани устувории бахшҳои миллии интернет, мубориза бо таҳдидҳои амниятӣ аз системаҳои интернетии моҳвораии пастмадор ва таҳкими ҳамкориҳои дуҷониба дар асоси Созишномаи байни Ҳукумати Федератсияи Русия ва Ҳукумати Тоҷикистон дар бораи ҳамкорӣ дар соҳаи таъмини амнияти байналмилалии иттилоот аз 19 июни соли 2023, аз ҷумла дар доираи созмонҳои байналмилалӣ ва форумҳо изҳор мекунанд.

25. Тарафҳо ният доранд, ки ҳамкориҳои дуҷонибаро дар соҳаи амнияти биологӣ дар асоси Ёддошти тафоҳум байни Ҳукумати Федератсияи Русия ва Ҳукумати Тоҷикистон оид ба амнияти биологӣ аз 17 апрели соли 2019 густариш диҳанд ва корҳоро дар самти таҳияи механизми самараноки татбиқи он идома медиҳанд.

Тарафҳо амалҳои худро дар форумҳои дахлдори бисёрҷониба, пеш аз ҳама дар доираи Конвенсия дар бораи манъи таҳия, истеҳсол, захира кардан ва истифодаи силоҳи бактериологӣ (биологӣ) ва токсинӣ ва нобудсозии онҳо бо мақсади таҳкими он ҳамоҳанг хоҳанд кард.

Тарафҳо ба максади барпо намудани ҷаҳони аз яроқи кимиёвӣ озод, аҳамияти комилан риоя намудани нуктаҳои конвенсияро дар бораи манъи истеҳсол, захира кардан ва истифода бурдани яроқи кимиёвӣ ва нест кардани он ҳамчун воситаи муҳими яроқпартоӣ ва паҳн накардани яроқи ҳастаӣ қайд мекунанд.

Онҳо давлатҳои иштироккунандаи конвенсияро даъват мекунанд, ки аз сиёсигардонии кори Ташкилоти манъи яроқи кимиёвӣ даст кашанд ва барои таъмини кори самарабахши он мувофиқи конвенсия гуфтушуниди конструктивӣ муқаррар кунанд.

26. Тарафҳо ҷонибдории худро аз таҳкими Афғонистон ҳамчун давлати мустақил, ягона ва сулҳдӯсти аз терроризм, ҷанг ва маводи мухаддир озодро дастгирӣ мекунанд.

Ҷонибҳо ният доранд, ки ҳамкориҳои дуҷониба ва минтақавиро ҷиҳати муқобилият бо таҳдидҳои террористӣ, ки аз созмонҳои байналмилалии террористӣ бармеоянд, тақвият бахшанд.

27. Тарафҳо ният доранд ҳамкориҳои дуҷонибаро дар соҳаи муҳоҷират густариш диҳанд ва дар ин робита имзои Протоколи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Созишнома байни Ҳукумати Федератсияи Русия ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҷалби муташаккили шаҳрвандони Тоҷикистон барои фаъолияти меҳнатии муваққатӣ дар Федератсияи Русия, ки 17 апрели соли 2019 барои тақвияти ҷалби муташаккили қувваи корӣ дар асоси манфиатҳо ва ниёзҳои ду кишвар ба имзо расид, қайд мекунанд.

Ҷонибҳо аҳамияти таъмини ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шаҳрвандони худ, ки дар Федератсияи Русия ва Тоҷикистон истиқомат мекунанд, бори дигар таъкид намуда, ҳамчунин зарурати идомаи ҳамкориро ҷиҳати фароҳам овардани шароити мусоид барои будубоши онҳо дар ду кишвар ва мубориза бо муҳоҷирати ғайриқонунӣ қайд намуданд.

28. Ҷонибҳо густариши ҳамкориҳоро дар соҳаи гуманитарӣ, ки дар чаҳорчӯби умумии муносибатҳои Русия ва Тоҷикистон ҷойгоҳи махсусро ишғол мекунад, идома медиҳанд.

Ҷонибҳо нисбат ба таърихи ғании муштарак, арзишҳои анъанавии маънавию ахлоқӣ ва мероси забонӣ ва фарҳангии ҳамдигар муносибати ғамхор ва эҳтиромона доранд.

Ҷонибҳо нақши калидии маориф ва маърифати таърихиро дар ташаккули фаҳмиши объективии насли наврас оид ба таърихи муштараки худ қайд намуда, аз муколама ва ҳамкориҳои густурда дар ҳифзи хотираи гузаштаи муштараки халқҳои Русия ва Тоҷикистон, инчунин аз муқобилият бо кӯшишҳои тақаллуби таърих, ки ҳадафи он халалдор кардани муносибатҳои дӯстонаи ду кишвар мебошад, ҷонибдорӣ мекунанд.

Тарафҳо омодагии худро барои густариши ҳамкориҳои байни муаррихон, бойгоншиносон, гурӯҳҳои ҷустуҷӯӣ, созмонҳои ризокорӣ ва ҷавонон, аз ҷумла дар чаҳорчӯби Ассотсиатсияи (Комиссия) байналмилалии таърихшиносон ва бойгоншиносони давлатҳои аъзои ИДМ ва тавассути дигар механизмҳои дуҷониба ва бисёрҷониба изҳор мекунанд.

29. Тарафҳо аҳамияти забонҳои русӣ ва тоҷикиро барои халқҳои ҳар ду мамлакат ҳамчун забонҳои бузурги адабиёт, илм ва санъат эътироф намуда, аҳамияти инкишофи онҳоро ба манфиати ҳамкории маданӣ ва гуманитарӣ қайд мекунанд.

Ҷонибҳо ҷонибдори таҳкими ҳамкории ҳамаҷонибаи байналмилалӣ дар самти дастгирӣ ва пешбурди забони русӣ дар асоси принсипҳои дӯстӣ, ҳамсоягии нек, ҳамбастагии байни миллатҳо, эътимод ва ҳамдигарфаҳмӣ мебошанд. Тарафҳо ба ин муносибат аҳамияти махсусан калон доштани фаъолияти пурраи Ташкилоти байналхалқии забони русиро қайд мекунанд.

30. Тарафҳо саъй доранд, ки робитаҳои дутарафаи илмӣ ва таълимиро ба нафъи наслҳои оянда инкишоф диҳанд. Онҳо таваҷҷуҳи устувори довталабони тоҷикро ба таҳсил дар муассисаҳои олии Русия, аз ҷумла тавассути квотаи таҳсилоти ҳукумати Русия барои шаҳрвандони хориҷӣ бо қаноатмандӣ қайд мекунанд.

31. Тарафҳо саъю кушиши худро ба инкишофи минбаъдаи ҳамкорӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҳам ба таври дутарафа ва ҳам дар доираи иттиходияҳои байнидавлатӣ, аз ҷумла ИДМ ва СҲШ таъкид мекунанд.

Ҷонибҳо ният доранд, ки табодули варзиширо густариш диҳанд ва ҳамкориҳоро дар самти рушди намудҳои олимпӣ, ғайриолимпӣ ва миллии варзиш, инчунин фароҳам овардани шароит барои баргузории чорабиниҳои варзишӣ дар қаламрави ду кишвар таҳким бахшанд.

Тарафҳо ба табъизи варзишгарон муқобил баромада, аҳли ҷомеаи ҷаҳонро ба муколамаи баробарҳуқуқӣ, ки ба руҳия ва принсипхои олимпӣ комилан мувофиқанд даъват мекунанд.

32. Тарафҳо сатҳи баланди рушди ҳамкориҳои дуҷонибаро дар соҳаи тандурустӣ, аз ҷумла ҳамкорӣ дар соҳаи тайёр кардан, бозомӯзии касбӣ ва такмили ихтисоси кормандони соҳаи тиб ва дорусозиро қайд мекунанд.

33. Тарафҳо таҳкими ҳамкориҳоро дар соҳаи иттилоот, фароҳам овардан ва нигоҳ доштани фазои солими ВАО барои Русия ва Тоҷикистон ва ба оммаи васеътар расондани дастовардҳои муштарак, бартариятҳо ва имкониятҳои васеъеро, ки тавсеаи пай дар паи ҳамкориҳои гуногунҷанбаи Федератсияи Русия ва Тоҷикистон ба шаҳрвандони ду кишвар пешкаш мекунад, муҳим мешуморанд.

Ҷонибҳо аҳамияти тавсеаи намояндагии мутақобилаи расонаҳои миллӣ ва таҳкими ҳамкориро дар табодул ва тавлиди муштараки мундариҷаи иттилоотӣ ва лоиҳаҳои махсуси таълимӣ таъкид мекунанд.

34. Тарафҳо мутмаинанд, ки татбиқи пайвастаи ҳадафҳо ва афзалиятҳои дар боло зикршуда ба манфиатҳои халқҳои дӯсти Русия ва Тоҷикистон хизмат карда, ба ҳадафҳои рушди ду давлат ҷавобгӯ буда, ба таҳкиму густариши ҳамкорӣ, ҳамдигарфаҳмӣ ва субот дар минтақа мувофиқат мекунад.