Ҳамлаҳои Толибону* бомбафканиҳои ИМА: 100 ҳазор гуреза – ин танҳо оғоз

Гирифтории Ҷумҳурии Исломии Афғонистон ба буҳрони шадиди низомӣ-сиёсӣ идома дорад. Манфиатҳои гуногуни ҷонибҳои даргир, ҳам кишвар ва ҳам мардумро ба қисмҳо ҷудо кардааст.

Нерӯҳои ҳавоии ИМА шаҳрҳои Афғонистонро бомбаборон мекунанд, Толибон* ҳамлаҳояшонро идома дода истодаанд ва аз дасти ҳардуяшон ҳам шаҳрвандони мулкӣ кушта мешаванд. Раванди фирори афғонҳо ба Осиёи Марказӣ меафзояд, Тоҷикистон омода аст 100 ҳазор гурезаро қабул кунад. Нерӯҳои Ӯзбекистон, Тоҷикистон, Қирғизистон ва Русия дар наздикии марзҳои Афғонистон барои силсилаи тамринҳои васеъ ҷамъ омадаанд. Нерӯҳои ҳавоии Афғонистон рӯзи душанбе ба мавқеъҳои Толибон* дар наздикии Толиқон, ки 46 километр дуртар аз марз бо Тоҷикистон ҷойгир аст, ҳамла карданд ва беш аз 20 ҷангиро куштанд. Дар бораи талафот миёни шаҳрвандони мулкӣ ё маҷрӯҳон гузориш дода нашудааст, аммо майдонҳое, ки иншоот наздиканд чунин талафот ногузиранд.

Барномаи СММ қайд мекунад, ки нимаи аввали соли 2021 шумораи ҷабрдидаҳои мулкӣ дар ҶИА ба 5 ҳазору 183 нафар расид, ки аз ин 1659 кушта ва 3254 маҷрӯҳ мебошанд. Ин нисбат ба моҳҳои январ - июни соли 2020 ҳудуди 47% зиёдтар аст. Гузашта аз ин, 46% кушташудагон ва захмиён занону кӯдакон ва 25% қурбониёни нерӯҳои давлатӣ мебошанд.

Нерӯҳои ҳавоии ИМА шумораи ҳамлаҳоро ба ҳимояти артиши Афғонистон афзоиш доданд. Генерали амрикоӣ, Кеннет Маккензӣ ваъда дод, ки бомбаборонкуниро дар ҳафтаҳои оянда афзоиш медиҳад ва "озмоишҳои душвор" барои ҳукумати Афғонистонро пешгӯӣ мекунад. Қаблан Пентагон хабар дода буд, ки рӯзҳои 21 ва 22 июл амрикоиҳо ба Афғонистон беш аз 4 ҳамлаи ҳавоӣ анҷом доданд.

Дар навбати худ, Толибон* зарбаҳои нерӯҳои ҳавоии Амрикоро маҳкум карданд ва қайд карданд, ки дар натиҷаи бомбафканӣ дар Қандаҳор ва Ҳилманд на танҳо ҷангиён, балки ғайринизомиён низ кушта шуданд. Толибон * ният доранд, ки дар сурати идома ёфтани ҷанг, "қаламрави худро устуворона дифоъ кунанд" ва ҳамлаҳоро афзоиш диҳанд.

Ҳеч нишонаҳое аз анҷоми ҷанг нест. Дар музофоти Қандаҳор, Ҳирот, Балх, Ҷузҷон, Самангон, Сари-Пул, Ҳилманд, Бадахшон, Қундуз, Бағлон, Нангарҳор, Пактика ва Ғазнӣ, ҷангҳо идома дорад. Ҳукумати ҶИА барои пешгирӣ аз ҳаракати шабонаи ҷангиён дар 31 музофот аз 34 музофот реҷаи комендантӣ эълон кард.

Дар айни замон, низомиёни Покистон дар минтақаҳои наздимарзии Афғонистон, ки таҳти назорати Толибонанд* озодона ҳаракат мекунанд, яъне бо Толибон* ҳамкорӣ мекунанд. Волии музофоти шарқии Нангарҳор, Зиёулҳақ Амарҳейл изҳор дошт, ки дар байни ҷангиёни кушташуда ҷасади 39 нафар аз Покистон ёфт шудааст. Қаблан Sputnik дар бораи нақши махсуси Исломобод дар рушди ҳаракати Толибон* матлаб таҳия карда буд.

Толибон* қаламравҳои таҳти назорати худро васеъ мекунанд. Онҳо аҳолии маҳаллиро ба даҳшат меандозанд, занон ва кӯдакони минтақаҳои ишғолкардаро ғулом мешуморанд. Шаҳрвандон аз қоидаҳои нави шадид, издивоҷи маҷбурӣ ва ҷалби "ҷиҳодиён" -и ноболиғ шадидан нигарон ҳастанд.

Ҷангҷӯён "хоинон" -ро, ки бо Иёлоти Муттаҳида ҳамкорӣ доштанд, меҷӯянд ва нест мекунанд. Қаблан дар вилояти Хуст*, Толибон* тарҷумони 32-сола Суҳайл Пардисро бидуни мурофиа ва тафтишот сар буриданд. Беҳуда нест, ки 20 ҳазор тарҷумони афғон барои гирифтани раводиди муҳоҷират ба ИМА муроҷиат кардаанд. Рӯзи 22 июл The Wall Street Journal нияти Вашингтонро дар бораи ҷойгир кардани 35 ҳазор тарҷумони афғон ва оилаҳои онҳо дар пойгоҳҳои амрикоӣ дар Қатар ва Кувайт эълон кард. Аён аст, ки на ҳама ҳамкорон аз раводидҳои ИМА ва "меҳмоннавозии арабҳо" баҳра бурда метавонанд ё вақт доранд. Қаблан Ашраф Ғанӣ, раисиҷумҳури Афғонистон гуфта буд, ки Толибон* бо "Ал-Қоида"*, бо гурӯҳҳои покистонии "Ҷайши Муҳаммад"*, "Лашкари Тайба"* робитаи наздик доранд ва ният доранд, ки кишварро ба паноҳгоҳи террористон табдил диҳанд.

Вазорати хориҷаи Русия низ ин мавқеъро дорад. Дар ҳақиқат, дар Афғонистон ҳудуди сӣ гурӯҳҳои гуногуни террористӣ амал мекунанд, ки аз он ҷумла 10 000 ҷангҷӯи "ДОИШ"* мебошад. Гуруҳи мамнӯъи "Алқоида"* дар қаламрави 15 вилояти Афғонистон мавҷуд аст. Ин "омехтаи тарканда" ба аҳолии мулкӣ нооромии дарозмуддатро таъмин мекунад, сарфи сарфи назар аз ҳукумат дар Кобул, ки феълӣ бошад ё эҳтимол толибонӣ*. Терроризми байналмилалӣ дар Афғонистон ба ин соддагӣ аз байн нахоҳад рафт.

Эҳтимолияти афзоиши гурезаҳои афғон хеле бузург аст. Маврид ба зикр аст, ки дар давраи "аморат", солҳои 1996-2001 танҳо дар вилояти таҳти Толибон* қарорнадоштаи Панҷшер тақрибан 500 ҳазор гуреза аз минтақаҳои марказӣ ва ҷанубии кишвар буданд. Ин одамон амалан гуруснагӣ доштанд, ғизо ва об намерасид, аммо қудрати Толибон* аз ин ҳам бадтар буд. Агар фардо садҳо ҳазор афғонистониҳо, ки аз ҷониби "аморати исломӣ" дар ватани худ ба танг оварда шаванд, худро ба Осиёи Марказӣ мерасонанд, бӯҳрони башарӣ дар Тоҷикистон, Ӯзбекистон ва Туркманистон рух хоҳад дод.

Эмомалӣ Иброҳимзода, муовини раиси Кумитаи ҳолатҳои фавқулоддаи Тоҷикистон, рӯзи ҷумъа гуфт, ки ҷумҳурӣ омода аст дар майдонҳои омӯзишии Вазорати мудофиаи кишвар беш аз 100 ҳазор гурезаҳои афғонро ҷой диҳад. Ин рақам комилан воқеист, аммо ниҳоӣ нест ва то охири соли 2021 он метавонад даҳ маротиба зиёдтар шавад ва ба ҳамаи кишварҳои Осиёи Марказӣ зарба мезанад. Роҳҳои ҳалли чунин мушкилот бояд пешакӣ ва якҷоя коркард карда шаванд.

Толибон* ваъда додаанд, ки марзҳои кишварҳои ҳамсояро вайрон намекунанд, аммо амалиёти ҷангӣ дар шимоли Афғонистон тибқи қонунҳои худ рушд карда истодаанд ва метавонад ба қаламрави Осиёи Марказӣ низ кашида шавад. Аз ин рӯ, Русия ва ҳампаймонҳои он як қатор чораҳои зиддитеррористии ҳарбиро меандешанд. Толибон* мисли дигар гурӯҳҳои террористӣ забони тӯпҳоро беҳтар мефаҳманд.

Тамринҳои низомии кишварҳои Осиёи Марказӣ ва Русия дар наздикии марзи Афғонистон як тадбири пешгирикунанда мебошанд ва бо дарназардошти сенарияҳои манфии рушди вазъи Афғонистон амалӣ мешаванд ва ба ҳифзи суботи минтақавӣ равона гардидаанд. Гурӯҳҳои вижаи Қувваҳои Мусаллаҳи Русия дар моҳҳои август ва сентябр бо нирӯҳои Ӯзбекистон, Тоҷикистон ва Қирғизистон нӯҳ размоиши муштарак анҷом медиҳанд. Ин размоиш аз ҷиҳати миқёс бо интиқоли якчанд дивизия ва бригадаҳои Русия ба марзи Украина дар моҳи апрели соли 2021 муқоисашаванда мебошад, яъне сухан дар бораи даҳҳо ҳазор хизматчиён ва садҳо техникаи ҳарбӣ меравад.

Вазирони дифои Русия ва Тоҷикистон Сергей Шойгу ва Шералӣ Мирзо рӯзи 24 июл вазъи марзи Тоҷикистон бо Афғонистон ва чораҳои муштарак барои бартараф кардани таҳдидҳоро баррасӣ намуданд. Аз 23 июл Тошканд мустақилона дар самти ҷануб тамринҳо мегузаронад ва Тоҷикистон бо ҷалби то 230 ҳазор хизматчии ҳарбӣ аз артиши фаъол ва нерӯҳои эҳтиётӣ машқҳо мегузаронад. Воҳидҳои пойгоҳи низомии 201-уми Русия дар Тоҷикистон низ ҳаракатҳои нақшавӣ ва ғайринақшавиро пиёда карда истодаанд.

Гурӯҳи муштараки нерӯҳои Русия ва Ӯзбекистон 30 июл - 10 август "вазифаи ҳифзи тамомияти арзии давлатҳои минтақаи Осиёи Марказӣ" -ро дар марз бо Афғонистон дар вилояти Сурхондарёи Ӯзбекистон амалӣ хоҳад кард. Русияро бригадаи таъиноти махсуси Сибир ва ҳайати низомии посдори сулҳ, инчунин ҳавопаймоҳои ҳамлагари Су-25СМ аз пойгоҳ дар Қирғизистон намояндагӣ мекунанд.

Қариб ҳамзамон, нерӯҳои Русия, Ӯзбекистон ва Тоҷикистон рӯзҳои 5-10 август унсурҳои амалиёти зиддитеррористиро дар размоишгоҳи Ҳарб-Майдон дар вилояти Хатлон, амалӣ мекунанд. Русияро сарбозони пойгоҳи низомии 201 (танҳо мутахассисони шартномавӣ) муаррифӣ мекунанд, ки бо мошинҳои нави зиреҳпӯш мусаллаҳ карда шудаанду таҷрибаи ҷангии Сурияро доранд. Амалан ду гурӯҳи калони низомӣ дар қаламрави вилоятҳои ҳамсояи ду ҷумҳурӣ вазифаи муштаракро ҳаллу ҳамчун як ҷабҳа амал мекунанд. Ба ҳамин монанд, амалиёти низомӣ дар сурати вуруди Толибон*, Ал-Қоида*, ДОИШ * ва дигар гурӯҳҳои террористӣ ба қаламрави кишварҳои Осиёи Марказӣ анҷом дода мешавад.