ДУШАНБЕ, 12 окт — Sputnik. Петр Акопов. Сафари муовини котиби давлатии ИМА Виктория Нуланд ба Маскав таваҷҷуҳи зиёдеро ҷалб карда истодааст, ки ба сатҳи дипломатии ӯ номувофиқ аст. Ҳамагӣ чанд рӯз пеш дар Женева машваратҳои Русияву Амрико дар бораисуботи стратегӣ баргузор шуданд, ки дар он ҳайати ИМА таҳти роҳбарии муовини аввали котиби давлатии ИМА Венди Шерман қарор дошт. Ва ҳеҷ кас ба истиснои мутахассисони равобити ду кишвар ба онҳо таваҷҷуҳ накард.
Албатта, худи Виктория Нуланд кайҳо боз дар Русия рамзи асосии назорати Амрико бар Украина шудааст - ҳамеша сафари ӯ ба Майдони эътирозгарон ва тақсими ширинҳо ба ёд оварда мешавад. Он замон ӯ ёвари котиби давлатӣ буд ва пас аз сарнагунии Янукович вай чанд маротиба дар музокироти Русияву Амрико дар бораи Украина ширкат кард, аз ҷумла аз Маскав боздид намуд. Пас аз ба сари қудрат омадани Трамп Нуланд мақомашро аз даст дод, аммо бо омадани Байден ба Кохи Сафед Нуланд ба Департаменти давлатӣ ба мақоми баландтар баргашт, феълан ӯ муовини котиби давлатии ИМА вобаста ба масъалаҳои сиёсист.
Нуланд як узви ҳайати ИМА дар нишасти моҳи июни Путин ва Байден буд, аммо ҳатто пеш аз он маълум буд, ки ӯ барои самти Русия дар маъмурияти Амрико масъул хоҳад буд. Азбаски дар тими Байден ӯ Русияро аз ҳама беҳтар мешиносад, чун дар маҷмуъ вай тақрибан се сол дар Русия зиндагӣ кардааст: аз замони Андропов, ки дар киштии моҳигирии шӯравӣ кор кардааст, то хидмат дар сафорат дар аввали солҳои 90-ум.
Дар маъмурияти Байден танҳо Уилям Бернс метавонад бо донистани забони русӣ ва иқомати тӯлонӣ дар Русия ифтихор кунад, аммо сафири собиқ дар Маскав ҳоло мудири Хадамоти истихборотии марказӣ аст ва мутаносибан барои гуфтушунид чандон мувофиқ нест, баръакси Нуланд, ки алоқааш бо русҳо бори дигар рисолати асосии касбияш шуд. Аммо мушкилоте ҷой дорад, ки аз соли 2019 вуруди Виктория ба Русия манъ карда шудааст. Ин иқдом дар посух ба густариши рӯйхатҳои таҳримии амрикоӣ алайҳи мансабдорони Русия гирифта рӯйи даст шудааст. Вашингтон муддати тӯлонӣ кори худро бо Маскав бо рӯйхати таҳримҳояш мушкил кардааст. Масалан, онҳо бояд бо котиби Шӯрои амнияти Русия Николай Патрушев, ки дар рӯйхати сиёҳашон аст, танҳо дар Аврупо ё Маскав мулоқот кунанд.
Масъалаи омадани Нуланд чанд моҳ мавриди баррасӣ қарор дошт. Русия барои посух додан ба дархости Амрико шитоб накард, аммо дар ниҳоят розӣ шуд, ки бар ивази аз рӯйхати Амрико хориҷ кардани яке аз мансабдорони рус ба вай раводиди вуруд диҳад.
Ин иқдом вокунишҳоеро ба вуҷуд овардааст, ки "зарурат ба иҷозат барои вурудаш набуд, хуб нашуд, ки иҷозат додем?” Аммо дар ин маврид сухан дар бораи музокироти дуҷониба оид ба доираи васеи масъалаҳо меравад, илова бар ин бо ташаббуси Амрико, аз ин рӯ интиқоли ҳама тамосҳои Русияву Амрико ба қаламрави бетараф дар навбати аввал барои мо беасос ва нороҳаткунанда хоҳад буд.
Ба Маскав омада, Нуланд фавран эълом кард, ки ҳадафи асосии музокироти ӯ "муносибатҳои устувор ва пешгӯишаванда" -и байни ду кишвар хоҳад буд, яъне вай ибораеро, ки худи Байден борҳо истифода кардааст, такрор кардааст. Аз нишасти сарони ду президент дар Женева қариб чор моҳ гузашт, аммо дар робита ба аз марҳилаи муқовимати шадид хориҷ кардани муносибатҳои ИМА ва Русия ҳеҷ пешрафте ба даст наомадааст. Аниқтараш танҳо як чиз вуҷуд дорад: ҷонибҳо ба гуфтугӯи худ шуруъ карданд. Байни Рябков ва Шерман ду даври машварат гузаронида шуда буд, ҳоло Нуланд меояд. Аммо сафари серӯзаи ӯ чӣ таъсир хоҳад дошт?
Ягона натиҷаи амалӣ метавонад созишномаҳо дар бораи нарм кардани "ҷанги сафирон", яъне осон кардани кори намояндагиҳои дипломатии ду кишвар бошад. Ҳеҷ гуна кафолат вуҷуд надорад, ки дар ин бора ҳангоми сафари Нуланд тавофуқ ҳосил мешавад. Аммо ҷонибҳо (бо пешниҳоди амрикоӣ) аллакай кори сафоратхонаҳо ва консулгариро ба дараҷае мутақобилан душвор сохтанд, ки ҳатто пешрафти хурд ба назар мерасанд.
Ҳарчанд музокироти аслии Нуланд бо муовини вазири корҳои хориҷӣ Рябков сурат мегирад, аммо ду дидори асосияш - бо ёвари Путин Ушаков ва муовини раҳбари дастгоҳи президент Козак баргузор мешаванд. Аз тариқи Ушаков Нуланд дарвоқеъ паёме аз "Байдени коллективӣ" ба Путин хоҳад расонд. Яъне ӯ бо ӯ он чизеро муҳокима хоҳад кард, ки маъмурияти Амрико мехоҳад дар бораи масъалаҳои мухталифи рӯзномаи дуҷониба ба Кремл расонад (ва дар ин ҷо на танҳо муносибатҳои ду кишвар, балки мавзуъҳои мухталифи минтақавӣ - аз Ховари Миёна то Шарқи Дур матраҳ аст).
Аммо мавзуи ҳассосу асосӣ Украина хоҳад буд, ки Нуланд дар мулоқот бо Дмитрий Козак баррасӣ хоҳад кард. На танҳо барои муносибатҳои дуҷониба, балки барои мақомоти Киев, ки дигар ба сарпарастони амрикоии худ эътимод надоранд, ҳатто ба онҳое, ки ба монанди Нуланд "ашадӣ" ҳастанд.
Гузашта аз ин, дар арафаи омадани Нуланд ба Маскав мақолаи Дмитрий Медведев бахшида ба раҳбарияти Украина дар матбуоти Русия пайдо шуд, ки дар он муовини Путин дар Шӯрои Амният ба таври возеҳ изҳор дошт, ки ҳама гуна музокирот бо раҳбарони вобаставу бемасъулияти Украина, аз ҷумла Зеленский, маъно надорад.
"Барои мо музокирот бо вассалҳо маъно надорад. Гуфтушунид бояд бо фармонраво анҷом дода шавад", - изҳор дошт Медведев. Як ишораи возеҳ, ки Русия Украинаро бо амрикоиҳо баррасӣ хоҳад кард. Аммо дар солҳои охир Маскав аллакай эътироф кардааст, ки мақомоти Киевро ҳатто дар муносибатҳои дуҷониба тараф намешуморад.
Дар ҳақиқат кишвари мо барои Украина на бо элитаи Киев, балки бо амрикоиҳо, англо-саксонҳо мубориза мебарад. Оё ин маънои онро дорад, ки Вашингтон бо баъзе шартҳо, метавонад Украинаро таслим кунад ва аз он даст кашад ва бефоида будани кӯшиши атлантизатсия кардани онро эътироф кунад? Албатта не - аз он ҷумла ҳеҷ гуна "табодул" имконнопазир аст, яъне аз ҷониби Иёлоти Муттаҳида эътироф шудани як далели одӣ, ки Украина на танҳо дар минтақаи манфиатҳои миллии Русия аст, балки як ҷузъи Русияи таърихист ва ногузир бармегардад ба иттифоқ бо он.
ИМА дар ҳеҷ сурат ба ин розӣ шуда наметавонад. Онҳо кӯшиш хоҳанд кард, ки корти украиниро то ҳадди имкон барои нигоҳ доштан, ғӯл нишон додан, заиф кардани Русия истифода баранд. Ҳеҷ гуна "мубодила", ки мо ба шумо Украинаро медиҳем ва шумо иттифоқи Русияву Чинро заиф мекунед, ғайриимкон аст. Барои Русия комилан ғайриимкон аст ва барои ИМА амалан ғайривоқеист.
Назариявӣ, Вашингтон хушбахт хоҳад буд, ки Украинаро барои вайрон кардани иттифоқи Русияву Чин диҳад, аммо онҳо дарк мекунанд, ки Русия ин гуна пешниҳодро қабул намекунад. Аагар ин корро ҳам мекард, амрикоиҳо бовар намекарданд, ки Маскав ваъдаҳояшро иҷро мекунад.
Русия бо чунин "мубодила" розӣ шуда, худро ба пой меафканад - қудрате, ки муносибат ва манфиатҳои стратегии худро дар миқёси ҷаҳонӣ бо дархости кишвари дигар иваз мекунад (ҳатто агар аз он пардохт гирифта бошад ҳам) тарафи сиёсати ҷаҳонӣ, наметавонад худро яке аз меъморони тартиботи нави ҷаҳонӣ арзёбӣ кунад. Украина барои Русия аҳамияти бунёдӣ дорад, аммо умедворем, ки онро бо чунин нарх, бар ивази хиёнат (на ҳатто ба Чин, балки ба манфиатҳои худ ва стратегияи худ) баргардонидан бемаънӣ ва зараровар аст. Ба Украина мустақилона баргаштан лозим аст - албатта бо такя ба мардуми он.
Ҳоло вақти он нарасидааст, ҳама корро бояд кард, то таъсири сарпарастони антлантикии Украина рӯё ба коҳиш ёбад. Маҳз барои ҳамин Маскав ба гуфтушунид бо "фармонраво" - и ҳукумат дар Киев ниёз дорад.
Нуланд, ҳамчун намоянда, мехоҳад боварӣ ҳосил кунад, ки Украина дар фишор ба Русия ҳоло ҳам муассир аст ва усулҳои қанд ё қамчинро дар масъалаи Украина бо Маскав татбиқ кардан мумкин аст. Аввал, ошкоро дар бораи қабули Украина ба НАТО масъалагузорӣ мекунанд ва сипас ба Маскав дар паси парда мегӯянд, ки "хавотир бошед, мо онро ҳеҷ гоҳ ба НАТО қабул намекунем".
Нуланд мехоҳад бифаҳмад, ки то чӣ андоза Маскавро дар ҷабҳаи Украина ташвиш додан мумкин аст, то дар ягон лаҳза хатари аз даст додани чунин дороиҳои арзишманд ба мисли "авангарди Ғарб дар роҳи зӯргӯии Русия" -ро аз даст надиҳад. Вай кӯшиш мекунад рӯҳияи роҳбарияти Русияро дарк кунад ва ҷиддияти ниятҳоро фаҳмад.
Аммо зимни кӯшиши кашф кардани нақшаҳои Русия Нуланд наметавонад чизи асосиро дар муносибати мо ба Украина бифаҳмад. Мо ба он тавре муносибат мекунем, ки ба худамон муносибат мекунем. Ва мо намехоҳем, ки худиеро диҳем, ё барояш биҷангем, то душманони худро шод кунем. Аммо мо аз они худ бармегардонем - новобаста аз он ки чӣ гуна ва кӣ мехоҳад ба мо халал расонад.