ДУШАНБЕ, 30 июл – Sputnik. Олимпиадаи соли 1980 натанҳо барои варзишкорон, бакли барои шаҳрвандони оддии ин сарзамин ҷашни бузурге буд.
Sputnik Тоҷикистон дар ин гузориш нақл мекунад, чӣ гуна ин воқеъаи бузург ба ҳаёти мардуми оддии Тоҷикистони Шӯравӣ таъсир кард.
"Бори аввал пепси-коларо дидем"
Мусандиси тоҷик Шакармамад Курбонмамадов солҳои 80-ум дар Маскав довталаб буд. Ин марди ҷавон ба майдонҳои варзишӣ роҳ наёфта буд, вале пурра бо ҳолу ҳавои Олимпиада ошно шуд.
Бино ба ёддоштҳои ӯ, Маскав барои қабули меҳмонони хориҷӣ омодагии ҷиддӣ дида буд: дар дохили метро истгоҳҳоро ба ду забон - русӣ ва англисӣ эълон мекарданд ва дар тамоми кунҷу бурҷи пойтахт нишонаҳоеро бо суроғаи майдонҳо, макони баргузории Олимпиада ва меҳмонхонаҳо насб карда буданд.
"Шояд имрӯз барои бархе ин як чизи муқаррарӣ бошад, вале мо дар даврони Олимпиада нахустин бор пепси-коларо дида будем. Барои мо ин як навгонии бузург буд. То ҳол маззашро дар ёд дорам", - нақл кард муҳандиси тоҷик.
Шакармамад ва дӯстонаш ҳамаи мусобиқаҳои варзиширо тариқи телевизион аз дохили хобгоҳашон тамошо карданд. Ҷавонон дар паи дарёфти ҳамшаҳриҳои худ набуданд, балки ҳамаи варзишкорони Иттиҳоди Шӯравиро дастгирӣ мекарданд. Ногуфта намонад, ки он замон ғайр аз хобгоҳи Донишгоҳи дӯстии халқҳо (донишгоҳе, ки Шакармамад дохил шуда буд - шарҳ аз идора), дигар ҳамаи хобгоҳҳо барои варзишгарон ва меҳмонони олимпиада ҷудо шуда буданду худи донишҷӯён ба хонаҳояшон равон карда шуданд.
Ба гуфти Курбонмамадов он солҳо мардум онқадар боҷуръат набуданд, ки дар кӯчаҳо бо шаҳрвандони хориҷӣ ошно шаванд, гарчанде имконияти хубе буд.
"Дар ёд дорам, дар ҳамаи кунҷу бурҷи Маскав тарабхонаҳои тобистона сохта шуданд. Аксари сайёҳони хориҷӣ дар он ҷойҳо ғизо мехӯрданду истироҳат мекарданд. Вале мо онқадар боҷуръат набудем, ки рафта бо онҳо шинос шавем. Ҳоло замона васеътар шудааст ва ҷавонон ҳатто дар кишварҳои хориҷ зуд ошно пайдо мекунанд".
Оташи олимпӣ ва магнитофон
Рӯзноманигори тоҷик Зулфиқори Исмоилиён ба Олимпиадаи соли 1980 чун сайёҳ омада буд, чун танҳо бо ин роҳ мешуд ба Олимпиада роҳ ёфт.
Меҳмони тоҷикро гуногунии анво дар бозорҳо ба ваҷд оварда буд: он солҳо дар Маскав чизҳое ёфт мешуд, ки дар дигар кишварҳои Собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ дар бораашон ҳатто нашуднида буданд.
"Ноҳияе, ки мо дар он зиндагӣ мекардем ошхонаи бисёр бузург дошт. Дар як вақт наздики ҳазор кас метавонист наҳорӣ кунад. Дар ҳамон ошхона мо бори аввал табақҳо ва истаконҳои пластикиро дидем, барои мо ин як навгонӣ ва ғайримаъмулӣ буд", - ба ёд меорад ӯ.
Холисона, идона ва рекордӣ: Олимпиадаи солҳои 80 - ум дар Маскав - нодиртарин аксҳо
Вақти Олимпиада мағозаҳои Маскав пур буд. Рафҳои холии Универмаг бо анвои гуногун барои меҳмонон пур шуда буд.
"Чизе ки мехостем метавонистем бихарем. Он солҳо нахустин бор магнитоларо бароварда буданд, ки дар кишварҳои пасошӯравӣ дарёфт карданаш бисёр душвор буд. Дар рӯи магнитофон рамзи олимпиада дарҷ гардида буд. Боз Хирсак ва барои хоҳарону бародаронам чанд либос харидам", - нақл кард рӯзноманигор.
Ба далели гаронии чиптаҳо рӯзноманигори тоҷик натаоновист ба майдонҳои варзишӣ роҳ ёбад, вале шоҳиди эстафетаи оташи олимпӣ шуд.
"Дар замони Олимпиада мо эҳсос намекардем, ки дар Маскав одам бисёр аст, ҳама ҷо озод буд: мо дар боғҳо сайру гашт мекардем, ба консертҳо ва театрҳо мерафтем. Вақте оташи олимпиро аз кӯчаи Горкий мегузарониданд, ҳама ба балконҳои хонаҳояшон баромада тамошо мекарданд, мо низ ҳамроҳи анбӯҳи мардум шоҳиди эстафета шудем", - нақл мекунад Исмоилиён.
Ба гуфти журналист он замон дар ҳар кунҷи пойтахт сайёҳонро вохӯрдан мумкин буд. Албатта ҷавонон бо ҳам ошно мешуданд ва воқеъаҳои хандаовар ҳам рух медод.
"Ман боре бо як сайёҳ аз Испания ошно шудам ва ӯ ба ман воқеъаро нақл кард. Касе ба ӯ гуфтааст, ки дар Маскав чой нест ва ӯ бо худ як бағоҷ чой овардааст ва замоне ба Маскав расидааст фаҳмидаст, ки бо ӯ шӯхӣ кардаанд", - ба ёд овард мусоҳиб.
Тоҷикон ҳам миёни сайёҳон фарқкунанда буданд.
"Ман дар ёд дорам як мард аз шаҳри Кӯлоб бо тоқии тоҷикӣ ва чапан дар кӯчаҳо сайр мекард. Таваҷҷӯҳи ҳама ба ӯ ҷалб буд ва ҳама пурсон мешуданд, ки ӯ кист ва аз куҷост", - нақл кард бо табассум журналист.
Кӯдакии олимпӣ
Шаҳрванди Тоҷикистон Алишер Саидов Олимпиадаро дар даврони кӯдакиаш аз сар гузаронд.
Вале алоқа бо ин воқеъаи муҳим ҳанӯз соле қабл аз бозиҳои олимпӣ дар ургугоҳи Артек пайдо шуд.
"Ман он замон дар синфи 6-ум таҳсил мекардам ва пионер будам. Ғайр аз мо варзишкорон низ буданд. Танҳо пас аз як сол мо фаҳмидем, ки онҳо узви мунтахаби олимпии ИҶШС буданд", - нақл кард ӯ.
Барои кӯдакон тамоишои тамрини варзишкорон аҷоиб буд.
Дорандаҳои медалҳои тиллоии Олимпиадаи солҳои 80 аз Тоҷикистони Шӯравӣ ва ғайр - акс
"Шомгоҳон ҳама якҷо ҷамъ мешуданд, суҳбат мекарданд, аксбардорӣ мекарданд. Бархеашон саргузаштҳои ҷолиб нақл мекарданд", *- гуфт ӯ.
Муттаассифона ҳангоми бозгашт ҳама аксҳо гум шудаанд ва танҳо ёддоштҳои хотирмон боқӣ мондаанд.
"Вақтҳои бисёр хуш буд, ки намешавад онро такрор кард. Ман он замонро бо дилгармӣ ёд мекунем", - афзуд Саидов.
Ҳамаи чиз барои меҳмонон: сайёҳон дар Маскав чӣ гуна шинохта мешуданд
Корманди соҳаи тиб Мадина Усмонова бо чиптае, ки аз тарафи ҷои кораш ба ӯ ҳадя шуд, ба Олимпиадаи соли 1980 роҳ ёфт. Барои як духтари ҷавон ин воқеъаи хотирмоне буд.
"Маскав хеле зебо оро дода шуда буд. Дар ҳама ҷо гулҳо, гриляндҳо шаҳрро зеб медоданд. Пойтахти Русия бо ранги олимпиада оро дода шуда буд ва ҳар ҷое гулҳои ромашка буд", - нақл кард ӯ.
Шаҳр баста ва нимпур буд. Ҳамаи ҷо озод буд ва дар мағозаҳо навбат набуду интихоб бисёр буд. Фурӯшандаҳо бояд забондон бошанд, дар сар кулоҳи зебо бо пешбанди крахмалӣ дошта бошанд. Ҳамаи милисаҳо либоси ягона доштанд.
"Ман барои харидорӣ ба мағозаи "Бухарест" рафта будам. Худро бо харидани ду шуба шод кардам ва пойафзоли истеҳсоли Чехославакия харидам. Бастаҳои этиленӣ он вақт барои ҳама навгонӣ буд, дар кӯчаҳо фахр карда қадам мезанӣ ва ҳама ба ту менигаранд. Дар бастаҳо акси матрёшка Катюша дарҷ гардида буд. Пасон ин ном бисёр маъмул шуд, аксари духтаронро Катюша ном мегузоштанд", - ба ёд меорад Усмонова.
Ба нақли ин зан он ҳангоми бисёр чизҳо навгонӣ буданд: "Фанта", пепси-кола, истаконҳои пластикӣ, бутербродҳо дар дохили қуттӣ ва шарбатҳо дар дохили қуттию бо ҷумак.
Шаҳрвандони шӯравӣ ҳам бисёр рамзҳои олимпиадаро харидорӣ мекарданд. Ҳамаи чиз бо нишонии олимпиадаро мардум бо ифтихор нигоҳ медоштанд. Масалан истаконе бо рамзи Олимпиада - 80 то ҳол дар хонаи Мадина ҳаст.
"Шаҳрвандони хориҷӣ бисёр буданд ва онҳо фарқкунанда буданд. Дар ҳамаи ҷо онҳо бо тарҷумонашон мегаштанд. Онҳо аслан крассовки мепӯшиданд ва онҳоро бо пойафзолашон шинохтан осон буд", - нақл кард Усмонова.
Вале аз воқеъоти варзишӣ хотираҳо камтар мондаанд. Маросими пӯшидашавиро ӯ чун аксари меҳмонон, аз хона тариқи телевизион тамошо кард.