ДУШАНБЕ, 6 сен — Sputnik, Виктория Никифорова. Чаро аз он тараф намедарояд? Стратегҳои Амрико ба харитаи Русия нигоҳ карда фикр мекарданд. Русия, чунон ки шумо медонед, бузург аст. Охираш то уқёнуси Ором мерасад. Донетск ва Курилро хафту ним ҳазор километр ҷудо мекунад. Аммо кай ин гуна майда-чуйдаҳо ба шарикони амрикоии мо халал расонданд? Таҳлилгарони низомии ИМА бо тамоми ҷиддият ба баҳс шуруъ карданд, ки оё онҳо бояд дар Шарқи Дури мо ҷабҳаи дуюми Украинаро кушоянд?
"Ғарб қудрати дарёии Русияро ночиз арзёбӣ мекунад", - изҳори таассуф кард ёвари собиқи вазири баҳрии ИМА, афсари мустаъфӣ Сет Кропсӣ. Аммо Русия пайваста флоти худро навсозӣ мекунад, пойгоҳҳои худ, аз ҷумла дар баҳри Охотскро мустаҳкам мекунад. Кропсӣ нигарон аст, ки Русия "метавонад ба эътилофи ИМА дар Ҳинду уқёнуси Ором фишор орад".
“Asia Times”, ки дар Ҳонконг сабти ном шудааст, мақолаи бузурги як таҳлилгари низомиро нашр кардааст. Кропсӣ изҳори таассуф мекунад, ки нерӯи дарёии Русия дар муноқишаи Украина "нисбат ба ҳама асбобҳои дигари қудрати сахт талафоти камтаре додааст" ва пешниҳод мекунад, вазъро тавассути гузаштан ба муқовимат бо Русия дар уқёнуси Ором ислоҳ кунанд.
Таҳдиди флоти Русия дар Шарқи Дур бояд мушкилотеро барои гузаронидани амалиёти махсус дар Украина ба вуҷуд биёрад. Мантиқ ин аст: модоме ки украинҳо тамом мешаванд, биёед, ба Русия дар минтақаи уқёнуси Ором фишор орем, шояд аз он чизе пайдо шавад.
Не, маълум аст, ки Украина, албатта, ба ин рабте надорад. Мушкилоти аслӣ дар он аст, ки амалиёти вижаи Русия нақшаҳои Вашингтонро барои иғвои густарда алайҳи Чин барбод дод.
Як сол муқаддам доираҳои хукмрони Америка нақшаҳои худро дар бораи "идора кардан"-и Русия ва Чин ошкоро муҳокима мекарданд. "Оё Амрико дар ду фронт ҷанг хоҳад кард?", - суолест, ки дар посухи он коршиносон ҷавоб доданд: не.
Пас аз он як роҳ ихтироъ шуд. Аввалан, амрикоиҳо ба воситаи украинҳои боэътимоди худ бо Русия муноқиша мекунанд. Русия зуд шикаст мехӯрад, пардохт ва тавба мекунад. Дар иқдоми дуюм, амрикоиҳо шахсони боэътимоди тайвании худро бар зидди Чин гузоштанд. Пекин ҳам зиён мебинад, пул медиҳад ва тавба мекунад. Вашингтон пирӯзияшро ҷашн мегирад, хироҷгузорони он, ки аз даҳшат ях бастаанд, ба даҳони он нигоҳ мекунанд, давлатҳои мағлубшуда пул, шуҳрат, нефт, газ ва силоҳи ҳастаии худро ба анбуҳ меоранд, то касе ҷуръати таҷовуз ба дурахшишҳоро надошта бошад.
Ногаҳон корҳо аз рӯи нақша пеш нарафтанд. То тобистон амрикоиҳо фаҳмиданд, ки ҳаракати бисёрҷониба ба дард нахоҳад хӯрд. Русияро мағлуб кардан мумкин нест, ҳарчанд тамоми силоҳро аз кишварҳои НАТО ба Украина оранд ҳам. Дар ин вазъият бо Чин бархӯрди низомӣ оғоз кунанд? Ин, албатта, девонагист, аммо чӣ бояд кард?
"Шаккокон хато мекунанд: Иёлоти Муттаҳида метавонад дар як вақт бо Чину Русия рӯ ба рӯ шавад", - гуфт “Washington Post”. Ҳаракати бисёрҷонибаи гаронбаҳо ба як мавқеи ягона коҳиш ёфт. "Бо вуҷуди шубҳаи америкоиён ба таҷовузи хориҷӣ”, — қайд мекунад рӯзнома, ИМА дар як вақт ба ҳар ду давлати калонтарини ядроии имрӯза рӯ ба рӯ мешавад.
Стратегия, албатта, дар услуби "ҳамоқат ва шуҷоат" аст. Хуб мешуд, ки дар байни ин қудратҳо ихтилоф вуҷуд дошта бошад. Он гоҳ шояд онҳо метавонистанд бо онҳо бозӣ кунанд. Аммо Русия ва Чин дар таърихи худ беҳтарин шароитро доранд. Ва ин на танҳо дар ҳамкориҳои тиҷорӣ ва сиёсӣ, балки дар машқҳои мунтазами муштарак, аз ҷумла дар нуқтаҳои эҳтимолии гарм, ба монанди баҳри Ҷопон зоҳир мешаванд.
Дар бораи иқтидори муштараки низомии Чин ва Русия ҳоҷати ҳарф задан нест. Хусусан ба назар гирем, захираю технологияи мо, илова бар ин маҳсулоти саноати Чинро, ки ба мо имконият медиҳанд, онро қариб такмил кунем, аммо чунин имконро ба блоки НАТО нисбат додан ғайримумкин аст.
"Модернизатсияи васеи ҳар ду артиш (Русия ва Чин) тадриҷан бартарии Иёлоти Муттаҳидаро аз байн мебарад", - мегӯянд таҳлилгарони низомии амрикоӣ ва илова мекунанд, - "ҳарчанд иттифоқи расмии байни онҳо ба гумон аст, аммо Пекину Маскавро манфиатҳои муштарак дар амният, робитаҳои энергетикӣ ва иқтисодӣ, инчунин нафрат аз тартиботи байналмилалие, ки ба таҳти роҳбарии ИМА вазъ шудааст, муттаҳид мекунанд".
"Русия ва Чин аллакай дар мусобиқаи силоҳи ҳастаӣ бар зидди Иёлоти Муттаҳида ғолиб омадаанд", - мегӯяд коршиноси дигари амрикоӣ, дар ҳоле ки шумора ва сифати кулоҳакҳои ҷангиро дар ҳар ду ҷониб бодиққат ҳисоб мекунад.
Аз нуқтаи назари ҳарбӣ, авантюраи глобалии Вашингтон ба ақл рост намеояд. Чӣ тавр ҳатто имкон дорад, ки артиш ва флоти Амрикоро ба маънои аслӣ дар тамоми ҷаҳон, аз Филаделфия то Босфор, аз баҳри Сиёҳ то Тайван паҳн кард? Магар қувваҳои мусаллаҳи Амрико дар чунин мавқеъ гови ҳавопаймои филми абадзиндаи Рогожкин "Хусусиятҳои шикори миллӣ"-ро ба ёд намеорад?
Аммо мухбири рӯзномаи амрикоии "Вашингтон пост" ба ин гуна нозукихо роҳ намедиҳад. Онҳо воқеияти худро доранд. Оё шумо медонед, ки онҳо дар бораи ҷанг дар ду ҷабҳа чӣ гуна баҳс мекунанд? Хуб, Иёлоти Муттаҳида аллакай қудрати худро ба Чин ва Русия нишон дод. Барои ба ғазаб овардани Русия онҳо Финландия ва Шветсияро ба НАТО қабул карданд. Ба Чин нарасида, онҳо мӯмиёи Нэнси Пелосиро ба Тайван фиристоданд. Ин ғалабаи рӯшан аст, магар рӯшан нест?
Шӯхӣ ба як сӯ, аммо "шоҳ"-ҳои амрикоӣ комилан қодиранд, ки аз ин тайёрии артиллерияи иттилоотӣ дар Шарқи Дури мо боз як фитна ба вуҷуд оранд. Мо таърихро дар хотир дорем. Дар солҳои ҷанги Қрим киштиҳои ҳарбии Англия ва Фаронса ҳам ба Петропавловск баромаданд. Дар бораи ин эпизоди фаромушнашавандаи ҷанги Константин Симонов шеъри аҷоиби "Лейтенант" мавҷуд аст. Дар он замон яке аз ҷазираҳои Курил аз ҷониби Бритониё забт шуд, онҳо онро чанд моҳ нигоҳ доштанд. Идеяи мубориза бар зидди Русия якбора дар чанд ҷабҳа ба таври ҳамзамон дар дасти зермаҷмуаи шарикони мо қарор дорад.
Имрӯз моро дар Шарқи Дур чӣ интизор аст? Аввалан, ҷанги иттилоотӣ. Васоити ахбори оммаи англосаксонӣ пахш хоҳанд кард, ки Русия ба ҷое дар минтақаи уқёнуси Ором ҳамла мекунад, дар он ҷо ба чизе таҳдид мекунад ва умуман рафтори бад мекунад. Ин хори пурҷӯшу хурӯш дар ҳамаи машқҳои ҳарбии флотҳои мо ва Чин ҳамроҳ мешавад. Дастгирии иттилоотӣ аз тахрибкорӣ ва иғвогариҳои Амрико бо шеваи муқаррарии худ идома хоҳад ёфт: "Барои ҳама чиз Русия гунаҳкор аст".
Сониян, амрикоиён ба гулӯгоҳи Тайван баромада, рафиқони чинии худро ба иғво андохта, шахсони боэътимоди тайвании худро фаъол мекунанд. Департаменти давлатӣ тоза ба Тайван додани яроқи амрикоиро маъқул донист. Маблағи муомилот беш аз як миллиард долларро ташкил медиҳад. Илова бар ин радарҳои амрикоӣ мавҷуданд.
Ниҳоят амрикоиён метавонанд дар наздикии сарҳадҳои мо машқҳои калон гузаронанд. Худи ҳамон Сет Кропсӣ аллакай нақшаи пурраро ранг кардааст. Барои ибтидо хуб мебуд, ки дар баҳри Охотск, дар наздикии пойгоҳҳои киштихои зериобии мо, ки бо яроқи ядроӣ мусаллаҳ шудаанд, бо иштироки киштихои ҳарбии Амрико ва Ҷопон машқҳои калони зидди киштихои зериобии ташкил мекарданд.
На танҳо ин ки "Вашингтон метавонад ҳатто яке аз гурӯҳҳои зарбазании экспедитсионии худро дар ин машқҳо истифода бурда, ҳамлаҳо ба мавқеъҳои Русия дар Сахалин ва ҷазираҳои Курилро тақлид кунад", - идома медиҳад Кропси балки, - "ҳамин тавр Иёлоти Муттаҳида қобилияти фишор ба Русияро нишон хоҳад дод. Ин Русияро маҷбур мекунад, ки нерӯҳои низомии худро дар Шарқи Дур дубора ҷойгир кунад ва қудрати ҷангии худро дар Украина коҳиш диҳад".
Умуман, ба артиши ИМА лозим аст, ки ҷабҳаи дуюми Украинаро кушояд - беҳтараш ба Тайван наздиктар шавад, то ду бор, чунон ки мегӯянд, бархоста нашавад. Шубҳае нест, ки онҳо дар он ҷо ҳам мисли аввала мағлуб мешаванд.