ДУШАНБЕ, 8 фев — Sputnik, Сергей Савчук. Нашрияҳо бо такя ба манобеи худ иддао доранд, ки воридоти маводи сӯхт аз Русия аз яку ним миллион бушка гузаштааст. Чунин вазъ дар пасманзари авҷи идомаи равобити дуҷониба марбут ба ҳамлаи гӯё дар пешистодаи нерӯҳои Федератсияи Русия ба Украина, нарм карда гӯем, тазод ба назар мерасад. Аммо ин ҳама танҳо дар назари аввал аст.
Тибқи иттилои хадамоти пайгирии “Vortexa”, ҳоло чанд танкер бо дизели русӣ ба сӯйи соҳили шарқии ИМА ҳаракат мекунанд. Маҳз дар он ҷо айни замон норасоии шадиди ин навъи сӯзишворӣ вуҷуд дорад ва ин дар натиҷаи як қатор омилҳо ногаҳонӣ ба амал омадааст.
Дар соҳили шарқи Иёлоти Муттаҳида дар зимистони сард афзоиши талабот ба дизел мушоҳида мешавад. Ҳамаи ин аз бастани як корхонаи бузурги “Marathon Petroleum” дар Техас оғоз шуд. Корхонаи коркарди нафти маҳаллӣ аз сабаби норасоии шадиди нерӯи барқ маҷбур шуд, ки тавлидотро ба таври ҷиддӣ коҳиш диҳад, ки ин дар навбати худ дар баробари афзоиши талаботи хонаводаҳо ба сӯзишворӣ дар сардӣ мушкили дигаре зам кард.
“Marathon Petroleum” дар як рӯз каме камтар аз 600 ҳазор баррел маҳсулоти нафтиро коркард кард, яъне нокомӣ дар занҷири таъминоти нерӯи барқ ба занҷираи шикасти дигар соҳаҳои бузурги саноат мунҷар шуд.
Мушкилот бо ин ба охир нарасид. Агар кормандони умури нафти Техас бо сабаби рафънопазири табиӣ ба таътил рафта бошанд, пас ҳамкорони онҳо дар соҳили шарқӣ - танҳо аз сабаби шароити бозор таътил шуданд.
Дар охирин музоядаи Амрико нафти “West Texas Intermediate” барои як бушка аз 92 доллар гузашт, ки ин ҳам рекорд аст. Чунин нархҳо даромаднокии коркарди нафт ва истеҳсоли маҳсулоти дуюмдараҷаро то ҳадди ақал коҳиш дода, ҳамзамон арзиши охиринро зиёд мекунад, аз ин рӯ барои ширкатҳои нафтӣ назар ба кор кардан зиёд кардани истеҳсоли маҳсулоти худ, як муддат таътил осонтар ва фоидаовартар аст.
Як омили дигари буҳрон коҳиши якбораи интиқоли нафт аз Шимол, аз Канада буд. Як сол пеш дар пайи пандемия чанд корхонаи коркарди нафт кори худро қатъ карда буд ва кори онҳо то ҳол барқарор нашудааст.
Дар ҳақиқат, вақте саноати нафти Амрико ба доми худ афтода, вазъияти ногувор ба амал омад. Дар ин шароит барои амрикоиён сузишвории русиро харида, аз он тарафи уқёнус кашондани он фоидаовартар назар ба истихроҷи он дар дохили ин кишвар аст.
Захираи кунунии 1,5 миллион баррел кофӣ нест. Тибқи маълумоти Идораи иттилооти энергетикӣ, Иёлоти Муттаҳида дар соли 2020 44 миллиард галлон дизел сарф кардааст, ки тақрибан як миллиард баррел аст. Яъне ҳаҷми сӯзишвории Русия дар бозори маҳаллӣ хеле кам аст. Бо вуҷуди ин ҳамон як омор гузориш медиҳад, ки дизел маъмултарин сӯзишвории Амрико аст, ки тақрибан 77 дарсади масраф дар байни дигар сӯзишвориҳоро ташкил медиҳад.
Албатта, он чизе, ки рӯй дода истодааст, суқут ё дахолати ҷамъии интиқолдиҳандагони энергетикии Русия ба бозорҳои дохилии Амрико нест, аммо вазъ дар як вақт чанд далелро рӯшантар мекунад. Аввалан ин ки ҳатто як кишваре ба мисли Иёлоти Муттаҳида, ки дорои саноати хеле пешрафтаи худ аст, метавонад талаботи дохилиро таъмин карда натавонад. Дуюм, захираҳои энергетикии Русия фоидаоваранд ва на танҳо дар Аврупои наздик ва шинос, балки ҳатто дар хориҷа аз он муштарӣ доранд.
Ва, албатта, як далели аҷибе, ки сиёсати Вашингтон ба таври оромона барангехтани истерияи низомиро дар Аврупо идома медиҳад, ин аст, ки аз ин кишварҳо даъват мекунад, то аз ҳамкориҳои энергетикӣ бо Русия қатъиян даст кашанд ва аз харидории ин захираҳои Русия барои қонеъ кардани ниёзҳои худи Амрико сурат гирад.
Дар ин замина таҳдидҳои ИМА барои ҷорӣ кардани таҳримҳо, аз ҷумла таҳримҳои зидди "Маҷрои Шимолӣ 2" ҳамчун як масхара барои Иттиҳодияи Аврупо ба назар мерасад, ҳатто бидуни истинод ба ҳамлаи гӯё дар пешистода ба Украина. Фақат одами нобино яктарафа будани сиёсати берунии Америкаро намебинад, ки дар сурате ки Вашингтон ба хотири таъмини манфиатхои худ тайёр аст, ба ҳамин гуна эхтиёҷоти шарикони стратегии худ дар ҷаҳони куҳна беэътиноӣ зоҳир кунад.
Амалҳои ИМА ин тур пазируфта мешавад, ки Амрико тақрибан ба Брюссел дикта мекунад, то муносибатҳояшро бо Маскав чӣ гуна барқарор намояд. Аммо рӯйдодҳои соли гузашта, ки Олмон дар масъалаи ба кор андохтани лӯлаи газ якравона зидди ғалладона баромад мекунад ва Австрия рӯирост эълом мекунад, ки ҳеҷ амали Русия боиси даст кашидани Вена аз саҳмияаш дар интиқоли газ нахоҳад шуд, дар байни дустони ғарбӣ аз акси он ягонагии намоишкорона хабар медиҳад.