ДУШАНБЕ, 27 дек — Sputnik. Валерий Михайлов. Дар Украина боз "зрада" ошкор шуд: маълум шуд, ки дар моҳи ноябр воридоти ангишт ба ин кишвар аз рӯи арзиш нисбат ба моҳи ноябри соли 2020, 2,6 баробар афзуда, Русия таъминкунандаи асосии он боқӣ мондааст. Ва ин пас аз саргузаштҳои беохири мақомоти Киев дар бораи корвонҳои бешумори киштиҳои боркаши хушки пур аз ангишт, ки дар паҳнои уқёнусҳо дар самти бандарҳои баҳри Сиёҳи Украина ҳаракат мекунанд, расонӣ мешавад.
Дар маҷмӯъ, Украина дар моҳи ноябр беш аз 1,7 миллион тонна ангиштро ба маблағи 328 миллион доллар ворид кардааст. Аҷиб аст, ки дар моҳи ноябри соли гузашта воридот каме камтар аз 1 миллиону 600 ҳазор тоннаро ташкил дода буд, вале ин ба кишвар 126 миллион доллар зарар расонд. Яъне, арзиши миёнаи як тонна ангишт дар як сол 2,3 маротиба - аз 81 доллар ба 189 доллар афзоиш ёфтааст.
Дар ҳамин ҳол, интиқоли ангишт аз Русия дар муқоиса бо моҳи ноябри соли гузашта аз ҷиҳати ҷисмонӣ амалан дар як сатҳ боқӣ мондааст. Аммо таъминкунандагони русӣ барои ин ангишт аз харидорони украинӣ 2,4 маротиба бештар пул гирифтанд: 197 миллион доллар нисбат ба 83 миллион доллар.
Як далели ҷолиб ин аст, ки дар охири моҳи октябр Вазорати рушди иқтисод ва савдои Русия хабар дод, бинобар афзоиши эҳтиёҷоти дохилӣ, интиқоли ангишт ба Украина аз 1 ноябр қатъ мешавад. Инро раиси кумитаи Радаи болоии Украина, Андрей Герус тасдиқ кард: “Федератсияи Русия аз 1 ноябр интиқоли ангиштро ба Украина қатъ мекунад".
Аммо дар асл Русия ба Украина дар моҳи ноябр ангишт интиқол дод, агарчи кам ҳам бошад. Ин шояд ангиште бошад, ки қаблан дар барасмиятдарории гумрукӣ таъхиркорӣ сурат гирифта буд. Агар ин тахмин дуруст бошад, пас то охири моҳи декабр интиқоли ангиштсанг аз Русия ба қайд гирифта намешавад, энергетикҳои Украина бояд эҳтиёҷоти худро аз ҳисоби ангишти Украина ва аз кишварҳои "дӯст" пӯшонанд.
Ва чунин ба назар мерасад, ки кор маҳз ҳамин гуна сурат мегирад. Ба ҳар ҳол захираҳои ангишт дар нерӯгоҳи Луганск тадриҷан коҳиш ёфта, дар авоили моҳи декабр ба сифр расид. Ва НБО-и Луганск нишондиҳандаи хуб аст.
Ангиштро ба он ё аз ҶДХЛ ё аз Русия дастрас кардан мумкин аст. Гап дар сари он аст, ки хатти роҳи оҳан ба он танҳо ба воситаи ҶДХЛ ба шабакаи роҳи оҳани Украина пайваст аст.
Киев дар давоми ҳашт соли "ҷанг бо Русия" сохтмони купрӯки чандинкилометриро, ки МБГ-и Луганскро бо хатти роҳи оҳани Украина мепайвандад, зарур нашуморид.
Дар натиҷа Ҳукумати Украина ба наздикӣ маҷбур шуд, ки ба таври фаврӣ дар бораи ба газ интиқол додани нерӯгоҳи Луганск қарор қабул кунанд, зеро дар акси ҳол тамоми шимолу шарқи вилояти Луҳанск метавонад барои муддати номуайян бе барқ бимонад.
Бо вуҷуди ин роҳбарияти Украина як хушбинӣ нишон дода, мегӯяд, ки истеҳсол ва воридоти худи онҳо на танҳо бештар аз мизони истифодаи кунунии ангишт дар нерӯгоҳҳои ҳароратӣ аст, балки ҳатто имкон медиҳад, ки ҷамъ шавад. Дар ин ҷо чанд масъалае матраҳ мешавад.
Аввалан, бо тӯфони кунунӣ дар истеҳсоли ангишти худӣ бинобар таҳдиди бебарқӣ истихроҷ коҳиш ёфтааст, ҳатто дар муқоиса бо соли гузашта.
Сониян, сарвазир Шмигал дар бораи истеъмоли ангишт сухан ронда, то ҳол ба маълумоти даврае ишора мекунад, ки хунукӣ набуд ва интиқоли нерӯи барқи Беларус вуҷуд дошт.
Аммо чизи асосӣ - сеюм - арзиши импорт аз мамлакатҳои "дӯст", ки ҷои воридоти "мамлакати таҷовузкор"-ро мегирад, чӣ гуна хохад буд?
Як тонна ангишти Русия дар моҳи ноябр ба украиниҳо ба ҳисоби миёна 187 доллар арзиш дошт, дар ҳоле ки як тонна ангишти амрикоӣ 265 доллар ва австралиягӣ 389 доллар арзиш дорад. Яъне агар ангишти русиро ба ангишти "демократӣ"-и Амрикову Австралия иваз кунанд, хароҷот ду баробар зиёд мешавад. Маълум аст, ки Украина кишвари сарватманд аст ва имкон дорад, ҳамон тепловозҳои амрикоӣ ё чархболҳои фаронсавиро бо нархи яку ним-ду баробар гаронтар аз нархи бозор бихарад.
Аммо баъдан нерӯи барқ, ки қимати як киловатт соаташ дар бозори Украина то ҳол дар ҳудуди нуҳ то даҳ рубл аст, қимати дигар хоҳад дошт. Чанд моҳ қабл Герман Галушенко, вазири энержии Украина пешгӯӣ карда буд, ки барои гузаштани мавсими зимистон Украина бояд 3,5 миллион тонна ангишт ворид кунад, ки барои тавлиди гармидиҳӣ беш аз ним миллиард доллар харҷ хоҳад кард.
Дар шароити ҳозира барои ҳамин ҳаҷм бояд миллиардҳо масраф шавад. Ва ин ҳақиқат нест, ки ин ҳаҷми кофӣ хоҳад буд. Аммо барои Украина хабари хуш ҳам ҳаст. Ҳама чизи дар боло тавсифшуда ба ангиштсанг ва энергетикҳои Украина дахл дорад. Аммо металлургияи Украина, аз афташ, дар оянда ҳам асосан аз ҳисоби ашёи хоми Русия кор мекунад.
Аз ин рӯ Украина бояд ба "таҷовузкор", ки дастгирии яке аз бахшҳои асосии иқтисоди онро идома медиҳад, ташаккур гӯяд.