ДУШАНБЕ, 20 июл - Sputnik, Никита Чикунов. Се моҳи аввали соли 2021 нишон дод, ки ҳаҷми интиқоли пулӣ аз ҷониби муҳоҷирони тоҷик ба ватан коҳиш ёфтааст.
Ин таназзул ба иқтисоди кишвар чӣ хатар дорад ва то кай давом хоҳад кард - аз маводи Sputnik хонед.
Интиқол кам шуд
Дар семоҳаи аввали соли равон, интиқоли маблағҳои муҳоҷирони меҳнатӣ аз Русия ба кишварҳои ИДМ ба таври назаррас коҳиш ёфт - 13,5% нисбат ба ҳамин давраи соли 2020, то 1 миллиарду 855 миллион долларро ташкил медиҳад, хабар медиҳад Бонки марказии Федератсияи Русия.
Аз ҳама бештар интиқолҳо ба Туркманистон - 87,5% (ба 0,1 миллион доллар), Молдова - 50,6% (ба 44,8 миллион доллар) ва Тоҷикистон - 37,3 фоиз (ба 224,9 миллион доллар) кам шуданд. Муҳоҷирон ба Украина, Озарбойҷон, Қазоқистон, Қирғизистон, Беларус ва Арманистон низ камтар пул фиристоданд.
Ӯзбекистон ягона давлати хориҷаи наздик шуд, ки динамикаи мусбат нишон дод. Дар тӯли сол, интиқолҳо ба ҷумҳурӣ 12,4% зиёд шуда, ба 680,4 млн. расид.
Дар асоси маълумоти омории ташкилотҳои қарзии Русия манзараи каме дигар пайдо мешавад, қайд мекунад директори иҷроияи коршиноси рус Павел Шуст.
"Мувофиқи онҳо, семоҳаи аввали соли 2021 тақрибан ба семоҳаи якуми соли 2020 рост меояд. Дар тӯли сол ҳаҷми интиқолҳо ба Ӯзбекистон 27% афзуда, ба Тоҷикистон (-9%) ва Озарбойҷон (-38%) кам шудааст ", - шарҳ дод ӯ.
Бояд дар назар дошт, ки маълумот дар бораи интиқолҳо одатан бо доллари ИМА пешниҳод карда мешавад. Дар се моҳи аввали соли равон қурби рубли русӣ нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 12% коҳиш ёфт - ин вазъ низ динамикаи куллиро бадтар мекунад, меафзояд коршинос.
Тоҷикистон мунтазири кумаки муҳоҷирон аст.
Пулҳои интиқолии муҳоҷирон, ки дар Русия кор мекунанд, қисми зиёди воридоти пулро ба Тоҷикистон ташкил медиҳанд, аз ин рӯ ҳар коҳишёбии ҳаҷми муомилот барои иқтисоди ҷумҳурӣ хавфҳо эҷод мекунад, мегӯяд Алексей Коренев, таҳлилгари гурӯҳи молиявии "ФИНАМ".
Тибқи маълумоти Бонки Миллии Тоҷикистон, дар соли 2020 маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ (ММД) -и кишвар 7,3 миллиард долларро ташкил дод ва дар ин муддат аз Русия ба ҷумҳурӣ 1,41 миллиард доллар интиқол ёфт, ки ин қариб 20% ММД Тоҷикистонро ташкил медиҳад.
Аҳамяти пулҳои муҳоҷиронро ба иқтисоди Тоҷикистон вазъе, ки дар соли 2020 ба миён омад, нишон дод. Ҳодисаҳои моҳи марти соли 2020, вақте ки интиқоли маблағ аз Федератсияи Русия бо сабаби баста шудани марзҳо ду маротиба кам шуд, аҳамияти муҳимтарини интиқоли маблағҳои муҳоҷирони меҳнатиро нишон дод.
Тоҷикистон ба Фонди Байналмилалии Асъор бо дархости кӯмаки молиявӣ муроҷиат кард.
Дар муроҷиати Тоҷикистон ба ФБА қайд карда шуда буд, ки коҳиши якбораи ҳаҷми интиқолҳо боиси афзоиши бекорӣ дар Тоҷикистон ва коҳиши пули миллӣ дар баробари доллар тақрибан 5% шудааст.
"Бозори молиявӣ дар Тоҷикистон рушд наёфтааст, аз ин рӯ омили асосии арзиши пули миллӣ аз интиқоли шахсони инфиродӣ вобаста аст . Коҳиш ёфтани ҳаҷми интиқолҳо ба арзиши сомониро фишор меорад", - тавзеҳ медиҳад муовини директори гурӯҳи рейтингҳои мустақил ва таҳлили макроиқтисодии АКРА Жаннур Ашигали.
Ба гуфтаи муовини директори Пажӯҳишгоҳи Русия дар кишварҳои ИДМ Владимир Евсеев, дар нимсолаи аввали сол ҳаҷми интиқолҳо ба ҷумҳурӣ бинобар вазъи мураккаби эпидемиологии Русия афзоиш нахоҳад ёфт.
Бо вуҷуди ин, то охири соли 2021 барқароркунии қисмати онҳо ба амал хоҳад омад, пешбинӣ мекунад сариқтисодчии БОР Евгений Винокуров.
"России увеличение потоков трудовых мигрантов выгодно и желательно. Дополнительные потребности в рабочей силе оцениваются в 0,6–1,4 млн человек, преимущественно в отраслях, традиционно ориентированных на иностранную рабочую силу: строительство, курьерская доставка, фасовка товаров", — рассказал экономист.
"Барои Русия афзоиши ҷараёни муҳоҷирони меҳнатӣ муфид ва матлуб аст. Талаботи иловагии қувваи корӣ 0,6-1,4 миллион нафар тахмин зада мешавад, ки асосан дар соҳаҳое мебошанд, ки одатан ба қувваи кории хориҷӣ нигаронида шудаанд: сохтмон, ғизокашонӣ, банду басти маҳсулот ва ғайра мебошад", - мегӯяд иқтисоддон.
Чаро интиқоли пулӣ ба Ӯзбекистон бештар шуд
Афзоиши интиқоли фаромарзӣ аз Русия ба Узбекистон, ки аз тамоюли умумӣ берун аст, метавонад қисман бо шумораи муҳоҷирони меҳнатии ин кишвар вобаста бошад, мегӯяд Алексей Корнеев.
Аз моҳи январ то марти соли 2021, мувофиқи маълумоти Вазорати корҳои дохилии Федератсияи Россия, 638 ҳазор нафар шаҳрвандони ҷумҳурӣ сабти ном шуданд - ин рақами рекордӣ дар байни ҳамаи кишварҳо мебошад.
Аз Тоҷикистон бошад - 393 ҳазор нафар.
Аммо, дар семоҳаи аввали соли 2020, 1.060 миллион шаҳрванди Ӯзбекистон ба қайд гирифта шудааст, қайд мекунад Владимир Евсеев.
"Агар муҳоҷирони меҳнатӣ аз ҷумҳурӣ камтар бошанд, аммо ҳаҷми интиқоли пул зиёд шуда бошад, пас тахмин кардан мумкин аст, ки музди миёнаи меҳнат зиёд шудааст. Шояд одамон ба ҷойҳои кории баландихтисос, ки мувофиқан музди хубтар мегиранд, гузаштанд", - тавзеҳ медиҳад вай.
Ба гуфтаи Евгений Винокуров, афзоиши якбораи интиқоли пулӣ натиҷаи маҷмӯи тамоми омилҳо буд. Муҳоҷирати муташаккилонаи меҳнатӣ имкон дод, ки коргарони ихтисоснок аз Ӯзбекистон дар Русия зиёд шаванд.
Ин дар навбати худ, динамикаи мусбати интиқол қурби сӯмро тақвият мебахшад ва қобилияти харидории пули миллиро баланд мебардорад, қайд мекунад Жаннур Ашигали.
Аммо набояд интизор шуд, ки "шукуфоӣ" -и иқтисодӣ - Ӯзбекистон, камтар аз ҳамсояҳояш, аз интиқоли маблағҳо вобаста аст (дар соли 2020 онҳо 4,34 миллиард долларро ташкил доданд, ки ба 7,53% ММД ҷумҳурӣ баробар аст - Sputnik).
Умуман, сарфи назар аз таназзул, динамикаи интиқолҳои пулӣ ҳатман барқарор хоҳад шуд, мегӯяд Павел Шуст.
Ӯзбекистон тамоми имкониятҳоро дорад, ки то охири сол афзоиши ба дастовардашударо нигоҳ дорад ва ҳатто ҳаҷмро афзоиш диҳад ва боқимондаи кишварҳои ИДМ - ба минтақаи "сабз" ворид шаванд.
"Семоҳаи якуми соли 2020 аслан пеш аз пандемия буд. Одатан, дар семоҳаҳои дуюм ва сеюм ҳаҷми интиқолҳо меафзояд - мавсимӣ таъсир мерасонад. Аз ин рӯ, мо тасвири воқеиро то охири сол мебинем 2021. Мутаассифона, бо сабаби мавҷҳои нави коронавирус пешгӯӣ кардан хеле мушкил аст, аммо дар ҳар сурат, муҳоҷирони бисёре дар Русия фаъолият кардаву ба хонаҳояшон пул мефиристанд, ки ин умедбахш аст", - хулоса мекунад ӯ.