ДУШАНБЕ, 21 окт - Sputnik. Ирина Алкснис. Иттиҳомоти нави ИМА ва Бритониёи Кабир алайҳи Русия дар мавриди ҳамлаҳои киберӣ ба бозиҳои олимпиадии Кореяи ҷанубӣ ва Ҷопон дар худи Русия то ҷое ҳайратзадагӣ дар пай доштанд.
Сабаби ҳайрат маълум аст: иттиҳомоти навбатӣ дар мавриди ҷинояти Маскав алайҳи ҷаҳону варзиш бемаънӣ ба назар мерасанд - ҳам барои роҳандозии барномаи зиддирусиягӣ ва ҳам чун чораҳо барои “ҷазо”-и Русия.
Аз як тараф маъракаи расонаии русбезорӣ дар Ғарб бе ин ҳам хеле хуб дар ҷараён аст. Боз қазияи рухдода бо Алексей Навалний то охир коркард нашудааст. Зоҳиран ҳеч зарурате нест, то дурӯғи дигаре пеш гузошта шавад, махсусан дар сатҳи баланди вазирони умуми хориҷӣ ва хадамоти махсуси калидӣ.
Аз ҷониби дигар таҷрибаи пешин, аз ҷумла ҳодисаи блогери рус нишон медиҳад, ки набояд ба умеди чораҳои воқеан ҷиддию осебрасон алайҳи Маскав шуд. Дар зимн ҳамовозии Вашингтон ва Лондон шаҳодати ҳадафҳои муштараканд, ки ин ду пойтахт пайгирӣ доранд.
Мушахассан гап сари чист?
Ҷавобро метавон дар вокуниши Токио ва Сеул ба ин иттиҳомот ҷуст. Ҳукумати Ҷопон аз шарҳ худдорӣ карда, танаффус хост, то “маълумоти дахлдор”-ро ҷамъ орад. Мақомоти Кореяи Ҷанубӣ низ хомӯширо ихтиёр карданд.
Бармеояд, мақомоти расмӣ ва хадамоти махсуси ҳарду кишвар, ки иттифоқчии калидии Ғарб мебошанд, пешакӣ дар бораи амалиёти амрикоӣ – бритониёӣ огоҳ нашуда буданд ва акнун маҷбуранд ҳадалимкон мавқеи эҳтиёткоронаро гиранд. Тавре Кумитаи олимпии Ҷопон гуфт, ҳеч таъсири ҳамлаҳои хакериро дар фаъолияташ эҳсос накардааст.
Ба эҳтимоли зиёд ҳадафи асосии маъракаи ҷадиди зиддирусӣ на Русия аст, балки ҷаҳони боқӣ, дар навбати аввал худи Ғарб мебошад. Русбезорӣ дар ин ҷо чун василаи одию роҳат аст, на ҳадаф.
Пешсафии иттилоотӣ-ташвиқотӣ як ҷузъи муҳими пешгомии ИМА мебошад. Бритониё чун ҷуфти анъанавии ИМА мебошад. Дар бораи наздикии хоси ин ду кишварҳо дар умури сиёсат ва хадамоти махсус дер боз ва хеле хуб маълум аст.
Таназзули мантазами абарқудратии ИМА ва заифшавии таъсири пасипардагии Иттиҳоди Шоҳигарӣ дар саҳнаи ҷаҳонӣ дар солҳои охир ба як воқеият мубаддал шудаанд. Аммо ин равандҳо ҳамзамон ба механизмҳои умури иқтисодӣ, бюрократӣ ва сиёсӣ таъсир доранд.
Дар баробари ин ҳастанд бахшҳое, ки пешсафии ин ду абарқудрат бебаҳс аст. Ҳамон тавре пешгомии артиши ИМА дар НАТО дақиқ аст, ҳамон тавр ягон расонаи минтақавӣ наметавонад аз нигоҳи нуфуз бо Times-и Бритониё ва ё CNN-и Амрико рақобат кунад. Ин ҳам дар ҳоле, ки маркази идораи ду дастгоҳи муҳими таъсир ба афкори умум, чун Twitter ва Facebook дар он тарафи уқёнус қарор дорад.
Сиёсати шадиди Вашингтон алайҳи RT ва TikTok-и тавлиди Чин шаҳодати он аст, ки онҳо аҳамияти чунин сохторҳоро дуруст дарк мекунанд. Бо он, ки рақибони геополитикӣ аллакай расонаҳои таъсиррасони худро доранд, ИМА аллакай одат кард ва феълан танҳо чораандешӣ доранд, то аз нуфузашон дар қаламрави худ ҷилавгирӣ намояд.
Нисбатан ҳассостар барои ҷуфти ташвиқотию хадамоти махсуси амрикоӣ-бритониёӣ пайдо шудани рақиб дар дохили худи Ғарб мебошад. Ва маҳз чунин кор рух дода истодааст ва парвандаи Навалний далели равандҳои барояшон бисёр нохушоянд шуд. Аз Русия қазияи блогер метавонад давоми маъракаҳои дигар ба назар намояд, аммо он фарқкунанда аст, чун пурра маҳсули эҷоди Берлин мебошад.
Олмон аз барномаи русбезориро аз “шарикони калонтараш” гирифта, дар бозии хоси худаш кор бурд.
Олмониҳо Навалнийро назорат мекунанд. Ҳар чизеро мегӯяд, ки барояшон зарур аст. Аз ҳимояи “Маҷрои шимол-2” то гила аз амрикоиҳо, ки ҷонибдории махсус аз ӯро баён накардаанд.
Манбаи асосии ахбор тайи чанд рӯз расонаҳои олмонӣ буданд ва расонаҳои англисзабон маҷбур буданд, аз онҳо иқтибос оранду бознашр намоянд.
Дар ин зовия қиссаҳо дар бораи хакерҳои русӣ аз раёсати иктишофӣ, ки ба ҳамла ба Олимпиада машғуланд, маънои нав касб мекунад. Амалан бо кумаки ин хабар амрикоиҳо ва бритониёиҳо талош доранд, аз барномаҳои хабарӣ мавзӯи Навалнийро канор гузоранд, чун он лоиҳаи рақибонашон мебошад.
Барои Вашингтону Лондон муҳим аст, ки идораи фазои хабарӣ-сиёсии расонаҳоро пурра баргардонанд, ки чанд рӯз ба дасти Аврупо бо роҳбарии Олмон гузашта буд.
Барои амалӣ кардани ин иқдом беҳтар аз ҷойгузин кардани як хабари зиддирусиягӣ бо хабари дигари зиддирусиягӣ чизи дигареро эҷод карда натавонистанд.
Дар ин қазия ҳарду ҷониб ҳам аз изҳороти зиддирусиягӣ кор мегиранд, аммо дар маҷмӯъ танишҳои онҳо ба суди Русия мебошад, чун мухолифатҳоро дар Ғарб зиёд карда, боиси таназзули минбаъдааш мешавад.
Ин ки Олмон тавонист, бигузор барои муддати начандон тӯлонӣ назорати фазои хабарӣ – сиёсиро ба даст гирад, набояд чун истисно қабул кард, балки чун нахустин қадам донист. ИМА ва Бритониёи Кабир бояд мунтазам омода шаванд, ки пешсафияшонро дар умури расонаҳо аз даст медиҳанд, чун феълан бо онҳо на танҳо рақибони сиёсӣ, балки иттифоқчиёни наздикашон сабқат мекунанд.