ДУШАНБЕ, 7 май – Sputnik, Дмитрий Бавирин. Сабаби ин қадам ягон лаҳзаи мушаххас нест, Зеленский ба додгоҳи Русия ҳаррӯза сабаб медиҳад, ки ба додгоҳ кашида шавад, зеро Қувваҳои Мусаллаҳи Украина ҳамарӯза вилояти Белгород ва дигар минтақаҳои Федератсияи Русияро тирборон мекунанд.
Гузашта аз ин, ҳеҷ кас интизорӣ надорад, ки президенти Украина бо дархости Маскав дар ягон фурӯдгоҳи байналмиллалӣ боздошт мешавад, ҳатто агар сухан дар бораи фурӯдгоҳҳои кишварҳои дӯст равад: мансабдорони олӣ танҳо пас аз даст додани қудрати воқеӣ метавонанд ба додгоҳ кашида шаванд. Аз ин рӯ, мақсад дигар аст.
Ба президент Зеленский рӯзи 20 май расо панҷ сол пас аз ба курсии президентӣ расиданашпур мешавад ва баъди ин рӯз ӯ ба қавле ба каду табдил меёбад. Пас аз ин сана, президенти тозаинтихоб бояд Украинаро раҳбарӣ кунад, аммо Зеленский аз интихобот канорагирӣ кард.
Тибқи қонунгузории Украина, дар замони вазъи низомӣинтихобот баргузор намешавад. Аммо дар конститутсия гуфта нашудааст, ки вазъияти низомӣваколатҳои президенти хозираро ба таври автоматӣ дароз мекунад, мӯҳлат равшан аниқ шудааст — панҷ сол. Ин ҳодисаи ҳуқуқиро метавон азду ҷиҳат шарҳ дод, аммо Русия аллакай ҳукми худро дар корти ҷустуҷӯии ВКД баён кардааст.
Пас аз 20 май Зеленский дигар сарвари давлати мустақил нест, балки ғосиби қудрат аст, ки дар ҷиноятҳои ҷангӣ алайҳи аҳолии Федератсияи Русия ва Украина гумонбар мешавад.
Агар ба Зеленский ҳамчун президенти Украина ягон кафолатҳоишахсӣ дода шуда буданд, онҳо қувваи худро аз даст медиҳанд. Вай бо сарпечӣ аз интихоби дубора дастони Русияро боз кард, ки бо ӯ чӣ гуна муносибат кунад, муомилае, ки тибқи қонунҳои байналмилалӣ бо мақомоти қонунии давлатҳои мустақил анҷом дода намешавад.
Нимқонунӣ будани мақоми Зеленский ҳамчунин маънои онро дорад, ки ӯ дигар барои Русия дар музокирот оид ба сарнавишти ояндаи Украина тарафи имконпазир нест. Аммо ин маънои онро надорад, ки Русия аз музокирот комилан даст кашидааст ва дигар дарро боз намегузорад. Музокиротро метавон бо ҳукумати нави қонунии Киев ё Лвов (вобаста ба бахташон), вақте ки чунин ҳукумат пайдо мешавад, ё худи ҳозир, вале бо Ғарб ҳамчун сарпарасти асосӣ ва барангезандаи низоъ анҷом дод.
Роҳбари дипломатияи Иттиҳодияи Аврупо Ҷозеп Боррел чанде пеш ошкоро иқрор шуд, ки дар сурати қатъи кӯмакҳои низомӣ ва молӣ ба Киев, ҷанг пас аз ду ҳафта поён хоҳад ёфт. Чунин ба назар мерасад, ки вай аллакай ба ИА ҳамчун як тараф дар музокироти оянда нарх ҷорӣ мекунад, аммо музокирот (рӯзе бешубҳа оғоз хоҳанд шуд), эҳтимолан пас аз тирамоҳи соли 2024, вақте ки Боррелл аз вазифааш меравад. Дар давраи пеш аз ин (аниқтараш, пеш аз интихобот дар Иёлоти Муттаҳида) ба Зеленский аллакай ҳам пул ва ҳам силоҳ ҷудо карда шуда буд.
Соли ҷорӣ дар Ғарб ҳамчун соли ҳамлаи артиши Русия ва кӯшишҳои онҳо барои дафъи он якҷо бо Украина ба нақша гирифта шудааст, на ҳамчун соли ҷустуҷӯи забони муштарак бо Маскав. То он даме, ки Доналд Трамп эҳтимолан ба Кохи Сафед баргардад, бештари сӯҳбатҳо дар бораи артиллерия хоҳад буд - ҳам ғарбӣ ва ҳам аз мо (Украина аллакайартиллерияи худро надорад).
ИМА ва ИА эҳтимол хоҳанд гуфт, ки Маскав аз бӯҳрони қонунии Зеленский дар моҳи май истифода мебарад, то дигар роҳи ҳалли дипломатии низоъро ҷустуҷӯ накунад. Дарвоқеъ, ҷустуҷӯи роҳи ҳалли дипломатӣ бо раисиҷумҳури на он қадарқонунӣ як домест ва Маскав онро хуб медонад. Ҳама гуна созишномае, ки баъд аз 20 май бо Зеленский баста мешавад, баъдан аз ҷониби мақомоти нави Украина метавонад беэътибор эълон шавад, зеро салоҳияти президент то замони имзои он ба охир расида буд. Ҳеҷ чиз қонунӣ нест, боз аз нав оғоз кунед.
Ҳоло ҳама чиз то андозае соддатар шудааст: агар созиш ҳосил шавад, он бо ҳукумати қонунӣ хоҳад буд, на бо Зеленский.
Худи ӯ на танҳо дар бораи сулҳ гуфтушунид кардан намехоҳад, балки қодир нест ва ваколат ҳам надорад. Барои он украиниҳо аз мардуми оддӣ ва элитаи ҳукмрон, ки ҳанӯз ҳам мехоҳанд сулҳро ба даст оранд, донистани ин муфид аст ва Маскав низ ба онҳо "ишора" мекунад.
Вашингтон дарк кард, ки лағви интихобот дар Украина ба Русия имтиёзҳои иловагӣ медиҳад ва метавонад табаддулотро барангезад. Аз ин рӯ, онҳо талаб карданд, ки Зеленский дубора бояд интихоб шавад, аммо ӯ таваккал накард, хушбахтона, дар айни замон ҳамон амрикоиҳо тақозо карданд, ки сафарбаркунӣ тибқи қоидаҳои нави номатлуб сурат гирад ва мубориза барои қудрат дар чунин шароит хатари аз даст додани назорат бар ин кишвар дошт.
Илова бар ин, Зеленский, ба назар мерасад, дигар ба амрикоиҳо эътимод надорад, зеро вай дарк мекунад, ки онҳо аз дигар номзадҳо ба ҷои ӯ комилан қаноатманд хоҳанд буд (албатта, ба истиснои номзадҳои тарафдори Русия, аммо ба онҳо оё иҷоза медиҳанд, ки дар маъракаи интихобот ширкат кунанд). Фикри вай дар ин бора дуруст аст, аммо барои мо чизи асосӣ ин аст, ки интихоби мақоми нимҳуқуқӣ аз ҷониби худи Зеленский сурат гирифтааст. Принсипи озодии ирода риоя шудааст, акнун бигзор худашро маломат кунад.
Вазъият метавонист барои ӯ дигар хел шавад. Зеленский метавонист баҳори соли 2022 бо даст кашидан аз даъвоҳо ба Қрим ва узвият дар НАТО Украинаро аз даргириҳо берун кашад. Ё ӯ метавонист дар ҳайати ҳакамони клуби зарифон ва ҳозирҷавобон (КВН) дар Юрмала нишинад ё дар филми мазҳакавии русии "Ржевский ба муқобили Наполеон", ки дар он Наполеонро бозӣ мекард, нақш бозад. Ба ҷои ин, ӯ худро дар ҳақиқат Наполеон тасаввур кард.
Ба Наполеони ҳақиқӣ, вақте ки аскарони рус ба сӯи Париж пеш мерафтанд, Санкт-Петербург ва иттифоқчиён пешниҳод карданд, ки дар ҳудуди табиии он императори Фаронса боқӣ бимонанд ва ҷангро ба набардҳои хунини пойтахт нарасонанд, аммо Бонапарт ба ин розӣ нашуд инро кофӣ неадонист. Ӯ рад кард ва зуд ҳама чизро аз даст дод.
Бо назардошти нақши Наполеон, ки он замон Зеленский иҷро кардааст, чунин ба назар мерасад, ки дар мо ҳамон ҳолате вуҷуд дорад, ки таърих дар шакли мазҳакавӣтакрор мешавад. Аммо афсӯс,он чизе, ки бо Украина рух медиҳад, то ҳол як фоҷиа аст, ки мурофиа ногузир як қисми он хоҳад буд. Ва он далеле, ки ҳамзамон бо Зеленский, Вазорати корҳои дохилии Русия пешгузаштаи ӯПетро Порошенкоро низ дар ҷустуҷӯ қарор додааст, ишора мекунад, ки чӣ гуна мурофиа нисбати тамоми режими Украина аз соли 2014 ва харитаи хунини ҷиноятҳои онҳо аз Одесса то Донбасс хоҳад буд.
Дақиқан гуфтан мумкин нест, ки ин мурофиа кай оғоз мешавад. Аммо иҷрочиёни додгоҳии мо аллакай ба Часов Яр даромада истодаанд.