ДУШАНБЕ, 8 авг — Sputnik, Виктория Никифорова. Ӯро ҳатто Черчилли дуюм меномиданд. Ин гуна ташобуҳ бо майзадае, ки пошхӯрии империяи Бритониёро асос гузошт, дар навбати аввал танҳо ба намояндагони барҷастатарини элитаи кишварҳои зери истеъмор насиб мешавад.
Ва ногаҳон акси ӯ аз расонаҳо ғайб зад. Зеленскийро онҳое, ки ӯро хеле дӯст медоштанд, сарзаниш кардан гирифтанд: конгрессменҳои амрикоӣ, рӯзноманигорон ва ҳатто ҳомиёни ҳуқуқи башар. Ногаҳон маълум шуд, ки дар Украина ҳама чиз ин тавр нест.
Элитаҳои чапгаро “Азов”*-ро ба хотир оварданд. Оре, мегӯянд, дар Украина чунин роҳзанони фашистие ҳастанд, ки дар паҳлуи онҳо рассоми австриягӣ тифли навзод аст. Нотиқҳои Амрико ва Аврупо имрӯз ба назди онҳо мераванд, то таҷриба ҳосил кунанд. Хуб аст, ки русҳо дар он ҷо ҳамаи онҳоро нозизудоӣ менамоянд. Чӣ мешавад, агар касе наҷот ёбад? Вай бармегардаду дар хона чунин як наслкушӣ ташкил мекунад, ки Андерс Брейвик ҳасад мебарад.
"Шояд ин тавр дар назди фашистони украинӣ сайругашт кардан арзанда набошад", — бо тарс мепурсиданд зиёиёни чапгаро.
Раҳбари ОБЭҲ аз тирандозии нерӯҳои украинӣ ба сӯйи нерӯгоҳи барқи ҳастаии Запороже изҳори нигаронӣ кард. Ба ҳар ҳол ташаккур барои ин. Пештар он як нуктаро афзалтар медонист, то бубинад, ки чӣ тавр украиниҳо дар ин ҷо ва дар он ҷо офатҳои даҳшатнокро ба вуҷуд оранд.
“Амнестӣ Интернешнл” ногаҳон худро ба хотир овард. Ҳомиёни ҳуқуқи башар дар гузориши ҳассосонаи худ қайд карданд, ки бо ҷойгир кардани таҷҳизоти низомӣ дар биноҳои истиқоматӣ, мактабҳо ва бемористонҳо Украина қонунҳои байналмилалиро нақз мекунад.
Ҳатто пеш аз он ҳомиёни ҳуқуқи башари ғарбӣ Зеленскийро бо ҷидду ҷаҳд барои поймол кардани ҳуқуқи як ақаллият, ба мисли "мардони ғайринизомии Украина" “мекӯбиданд”. Гап дар сари он аст, як моҳ пеш раиси Ситоди кулли Украина генерал Валерий Залужний фармоне содир карда буд, ки афсарони захираро ҳақ намедод, ҷойи иқоматашонро тарк кунанд.
Табиист, ки дар ҳамин лаҳза украиниҳо ба таври оммавӣ ба хориҷ фирор мекарданд. Аммо мушкилот дар ин ҷост, ки сарҳадбонон занону кӯдаконро иҷозаи берун рафтан дода, мардонро гирд меоварданд.
Дар сарҳади ғарбии Украина фоҷиаҳои ҳақиқӣ рух доданд. Мардон азоб кашиданд. Нашрияи бонуфузи "Foreign Policy" қиссаи ғамангези як чунин гурезаеро, ки мехост, бо шавҳари амрикоиаш марзи Лаҳистонро убур кунад, нашр кардааст. “Шавҳарамро иҷозат доданд, ки равад, аммо нарафт. Онҳо ба ҳамҷинсгаро будани ман нигоҳ накарданд", - шикоят кард як украинии сулҳҷӯ ба ҳомиёни ҳуқуқи башар.
Ин гуна Зеленский дар нақзи ҳуқуқи мардони ғайринизомии украинӣ айбдор дониста мешавад. Ӯ дар зимн аз ин камбуд огаҳ шуда, фавран фармони Залужнийро бекор кард, вале баъд бадбахтии нав рӯй дод.
Ин дафъа Зеленский аз ҳамватани худ Виктория Кулгеико паём гирифт. Ҷолиб он аст, ки шуҳрати ӯ нисбат ба худи Зеленский беҳтар шудааст.
Кулгеико соли 1978 дар Носовкаи Украина таваллуд шудааст. Пионер, аълохон мактабро бо медали тило тамом кардааст. Боре дар қатора аз Киев ба Маскав бо амрикоие вохӯрд. Вай соли 2000 бо ӯ издивоҷ кард ва соли 2006 шаҳрванди Амрико шуд. Вай шуҳрати сиёсӣ касб кард ва дар соли 2020 дар Конгресси ИМА аз ҷониби ҷумҳурихоҳон ворид шуд. Ин хуб аст, дуруст?
Имрӯз Кулгеико чашми конгрессменҳои ҳамсафарро ба он мекушояд, ки Киев пулҳои онҳоро дуздида, қариб ҳамаи яроқи додашударо мефурӯшад. Вай аз Зеленский талаб мекунад, ки "бозии сиёсат ва театр"-ро бас кунад ва воқеӣ мубориза барад.
Аҷиб нест, ки дар Киев пулҳои Амрико дуздида шуда, яроқу аслиҳаи Ғарб аз нав фурӯхта мешавад. Аҷиб аст, ки амрикоиҳо дар ин бора ҳарф мезананд ва ҳамчунин бо садои баланд. Дар Афғонистон чунин вазъ на танҳо солҳо, балки даҳсолаҳо давом кард ва касе парвое надошт. Роҳбарони Афғонистон пай дар пай иваз мешуданд ва касе монеи гирифтани ришват ва саҳмгирии чунин мақомот аз кумакҳои амрикоӣ намешуд. Зеленский хушбахтар будааст.
Корӣ Бернардӣ, муҳаррири “Sky News”, менависад:
"Ман мутмаин нестам, президенти Украина он касест, ки расонаҳои ғарбӣ ӯро тасвир мекунанд. Матбуоти ғарбӣ ҳама даҳшатҳоеро, ки дар замони Зеленский бо русҳои этникӣ рух медиҳанд, пӯшиш намедиҳанд. Вай ваъда дод, ки ба ҷанги шаҳрвандӣ дар Украина хотима мебахшад, аммо ноком шуд".
Аҷиб, ҳамин тавр не? Оё онҳо ниҳоят дарк карданд?
Не, ба ахлоқи баланди шарикони Америка умед бастан беҳуда аст. Кумитаи минтақавии ҷаҳонӣ танҳо ба ҷустуҷӯи ивазкунандаи Зеленский шуруъ кард. Ҳунарманд аз ухдаи худ намебарояд. Имрӯз ҷои ӯро дар ВАО-и пешрафта генерал Залужний ишғол кардааст, ки Зеленский аллакай бо ӯ бояд ҳисобӣ мекард.
"Рамзи муқовимати украинӣ", "афсона", "генерали оҳанин" - имрӯз дар Ғарб дар бораи Валерий Залужний, раиси Ситоди кулли Украина бо ҳамин услуб менависанд.
"Кӯдакони украинӣ номи ӯро дар бозиҳои худ истифода мебаранд", - мегӯяд “Straights Times” дар бораи ӯ. Умуман дар Ғарб ӯ ҳамчун як умеди нав барои Украина гуфта мешавад. Акнун ӯ русҳоро мағлуб мекунад.
Бинобар ин коршиносони ғарбӣ, ки замоне Зеленскийро дӯст медоштанд, дар бораи ҳасади ӯ ба Залужний тамасхур мекунанд. Аммо гап дар ин ҷо танҳо дар ҳасади як зиёи нозук ба як амаки қадбаланди ҳарбӣ нест, балки бадтар аз ин аст.
Пӯшида нест, ки Зеленский ба миллатгароёни маҳаллӣ писанд набуд. Аммо тайи чанд моҳи охир ӯ дар дохили артиши Украина бадбинҳои зиёде пайдо кардааст. Тасаввур кардан душвор нест, ки вақте Зеленский фармони худро бекор ва ҳатто танбеҳи оммавӣ эълон кард, Залужний худро чӣ гуна ҳис кард.
Дар омади гап, бармегардем ба Черчилл. Расо шаст сол муқаддам ба маъмурияти мустамликавии Ветнами Ҷанубӣ писари махаллие аз оилаи хуб Нго Дин Дем сардорӣ мекард. Ӯ як марди хеле оқил буд. Вай сиёсатмадори сеюми ҷаҳоние буд, ки аз ҷониби амрикоиҳо ба унвони Черчили нав баланд бардошта шуд. Ноиби президенти демократ Линдон Ҷонсон гуфт, ки муқоиса ба ҳама писанд омад, он дар ҳама рӯзномаҳо чоп шуд.
ИМА Ветнами Ҷанубиро бо яроқу аслиҳа пур ва онҳоро маҷбур кард, ки ба муқобили Ветнами Шимолӣ ҷанг кунанд. Аммо ба низомиёни Ветнами Ҷанубӣ Нго Дин Дем мақбул нашуд. Бештар аз ҳама Дуонг Ван Мин (Биг Мин), генерали қоматбаланд ба ӯ бовар надошту ӯро мақбул намедонист ва мегуфт, ки президент фасодкор асту амалиёти низомиро дидаву дониста фош мекунад.
То соли 1963 Черчилл аз устодони амрикоии худ ба таври назаррас сер шуд. То кунун таърихшиносон баҳс мекунанд, ки оё ХҶА дар як тавтеа алайҳи ӯ ширкат кардааст ё не, аммо ду нукта рӯшан аст: хадамоти ҷосусии Амрико аз тавтеаи низомии зидди Нго Дин Дем огоҳ шуда, посбонони худро аз ӯ дур карданд. Ба табаддулот генерал Дуонг Ван Мин роҳбарӣ мекард. 2 ноябри соли 1963 Черчилли навро рабуда, ба таҳхона бурданд ва дар маъбад парронданд. Аслан касе ба ӯ раҳм накард. Ҳамагӣ баъд аз бист рӯз Кеннедӣ дар Даллас кушта ва Ҷонсон президенти Иёлоти Муттаҳида шуд.
Ҷолиб он аст, ки Биг Мин аз тамоми харобиҳои ҷанги Ветнам безарар гузашт. Дар соли 1975 ӯ таслими Ветнами Ҷанубиро эълон кард ва корҳои худро ба рафиқонаш дар Ветнами Шимолӣ супурду дар виллааш оромона зиндагӣ мекард. Вай дар синни 85-солагӣ бо сабабҳои табиӣ даргузашт. Дар солҳои 90-уми қарни гузашта раҳбарияти Ветнам ҳатто масъалаи додани унвони Қаҳрамони Ветнам ба ӯро баррасӣ кард.
Намедонам, чаро ин ҳикоя ба ёдам омад. Баъзан чунин менамояд, ки бехатартарин натиҷаи Владимир Зеленский доштани ҷое дар колонияи Мордовия ба муддати тӯлонӣ хоҳад буд. Дар он ҷо театри ҳаваскорони бадеӣ ташкил ва зиндагӣ мекарду ғам намехӯрд. Охир, ӯ одами боистеъдод аст-ку.
* Созмони террористии дар мамнуъ дар Русия