ДУШАНБЕ, 3 авг — Sputnik, Виктория Никифорова. Рӯзи сешанбе, тақрибан соати 17 ба вақти Маскав ҷаҳон дар остонаи Ҷанги сеюми ҷаҳонӣ қарор гирифт. То оғози ҷанг фосилаи каме боқӣ монда буд, шукр, ки аз он раҳо шудем.
Идеяи сафари раиси Конгресси ИМА ба Тайванро Пекин аз аввал сахт маҳкум карда буд. Ҳукуматдорони ҶМЧ эҳтироми сиёсати "Чини якпорчаи"-и худро талаб карданд, ки мувофиқи он, ҷазираи исёнгар як қисми мамлакат хисоб меёбад ва он ҳич гуна сафари расмии роҳбарони давлатҳои дигарро ташкил карда наметавонад.
Дар ҷавоб Вашингтон ин сиёсатро риоят накард. Пелосӣ изҳор дошт, ки ӯ, бешубҳа, ба Тайван парвоз хоҳад кард. Ҷо Байден дар бораи ин идея беэътино буд. Вале аз чй сабаб бошад, ки вай возеҳтарин корро анҷом надод — Пелосиро аз сафар Тайван бознадошт.
Бале, дар ин ҷо расман принсипи тақсими қудрат татбиқ мешавад: Пелосӣ масъули шохаи қонунгузор аст, Байден дар шохаи иҷроия масъул аст. Бо вуҷуди ин Ҷо инчунин президенти кишвар аз демократҳо, дар асл, шахси муҳимтарин дар ҳизб аст. Маълум аст, ки агар вай мехост, ба демократи солхурда имкон намедод, ки иғвогарии умумиҷаҳонӣ ташкил кунад ва аҳли ҷамъият ҳамаи инро кабул карда, онро аз байн мебурд. Аммо президенти Иёлоти Муттаҳидаи Амрико хмоӯширо афзал донист.
Умуман рӯзи сешанбе як ҳавопаймои ҳукуматӣ бо Пелосӣ аз Куала-Лумпур ба ҷануб парвоз кард. Зиёда аз 200 000 нафар парвози ӯро дар сайте пайгирӣ карданд, ки масирҳои ҳавопаймоҳоро пайгирӣ мекунад. Хабари ҳаракати Пелосӣ ҳама хабаргузориҳои хабариро фаро гирифт.
Ҳама чиз хеле хира менамуд. Киштиҳои ҳавопаймобари Чин ва Амрико бо суръати тамом ба сӯйи Тайван пеш мерафтанд. Ҷангандаҳо аз аэродромҳои ҳарбӣ ба ҳаво хестанд. Дар гулӯгоҳи Тайван ӯ барои нерӯҳои баҳрии Чин машқҳои тирандозӣ анҷом дод. Не, маълум аст, ки Пелоси аллакай ҳаштоду дусола аст, пиразан аст ва ин кофист, аммо дурнамои охируззамони ҳастаӣ ба ҳар навъе ба миллиардҳо сокинони Замин таъсир мерасонад.
Баъзе даъватҳо барои кор гирифтан аз ақл ҳатто дар Иёлоти Муттаҳида шунида шуданд. Журналисти машҳур Томас Фридман дар "Нью-Йорк таймс" мақолаи мухтасаре чоп кард. Он бо ҷумлаи "ман ба раиси Конгресс Нэнсӣ Пелосӣ эҳтироми беандоза дорам" оғоз мешавад, ки ба таври даҳшатнок як лорд ҷиноятро ба хотир меорад "бо эҳтиром, Дон Корлеоне." Бо вуҷуди ин пас аз ҳама корҳои зарурӣ Фридман Пелосиро водор мекунад, ки ба Тайван наравад.
Ӯ менависад, ки ҳам низомиён ва ҳам хадамоти махфӣ ӯро аз ин сафар - аз директори ХҶА то сардори ситоди муштараки нерӯҳои мусаллаҳи Амрико боздоштанд. "Ман баҳс намекунам”, - менависад Фридман, - "ин ақида вуҷуд дорад, ки президент Байден бояд нишон диҳад, ки Сӣ дурӯғ мегӯяд, Пелосиро комилан дастгирӣ кунад ва ба Сӣ бигӯяд, ки агар вай ба Тайван таҳдид карданӣ шавад, "худро хоҳад сӯзонд". Ин шояд кор диҳад. Ин метавонад барои муддате як идеяи хуб ба назар расад. Аммо он метавонад ба Ҷанги сеюми ҷаҳонӣ низ оварда расонад".
Фридман борҳо аз хонандагон барои сулҳталабияш узр мепурсад ва шарт мекунад, ки Чин, албатта, бояд ҷазо дода шавад, аммо каме дертар. Ҷанг дар Украина ҳанӯз ба охир нарасидааст, вазъ барои амрикоиҳо дар он ҷо хеле бад идома дорад. ИМА имкони мубориза бурдан дар ду ҷабҳаро надорад. Дар айни замон Тайванро бо аслиҳа пур кардан лозим аст, то он ба як пораи мушакҳо табдил ёбад ва аз ба муқобилияти мустақими низомӣ пешгирӣ кунад.
Дар шарҳҳо хонандагон ба ҳам ҷудо шуданд - онҳо илтимос карданд, ки "Нэнси, нарав!" Кариб касе ба таври возеҳ садо надод, ки “мо ягон мушкили дигаре надорем?”. Чаро мо, амрикоиҳо бояд бо Чин ҷанг кунем, дар ҳоле ки дар дохили кишвар имкони муваффақият ва мушкилоти бузург вуҷуд надорад?
Акнун барои Нэнси Пелосӣ дар парламони Тайван гилеми сурх гузошта ва барояш чой дам карданд. Ҷаҳон нафас гирифт. Ин иғвогариҳои ҳаяҷонбахши раиси Конгресси Америка ба мо чиро нишон дод?
Аввалан, қудрати ҳастаии Иёлоти Муттаҳида аз ҷониби кӣ идора мешавад, ҳеҷ кас намедонад. На президенти кишвар ва на афсарони воломақоми низомӣ Пелосиро манъ карда натавонистанд, ки ба ҳавопаймои давлатӣ савор нашавад ва ба ҳар ҷое ки чашмаш нигоҳ кунад, парвоз накунад.
Сониян, вазъ дар Амрико чунон бад аст, ки онҳо низоъҳоро барангехта, дар ҳама нуқтаҳои доғ саҳм мегузоранд. Бетартибиҳои дохилӣ бояд фавран бартараф карда шавад, Ҷанги ҷаҳонӣ ҳама чизро аз байн мебарад.
Ин ба Украина низ дахл дорад. Хотиррасон кардан бамаврид аст, ки ИМА на танхо Тайван, балки Тибетро ҳам ҳамчун ҳудуди Чин эътироф намекунанд. Амрикоиҳо ҳамчунин дар бораи мақоми Ҳонконг ва Шинҷон суолҳои матраҳе доранд. Вашингтон, ҳақиқатан, мехоҳад онҳоро аз зери нуфузи Пекин "озод кунад".
Сеюм, Вашингтон аз як нуқтаи баланд ба бахшҳои тайванӣ аҳамият намедиҳад. Аҳамият диҳед, ки дар тӯли ин рӯзҳо мақомоти ҷазира чӣ гуна хомӯш буданд. Президенти Тайван сухан нагуфт, намояндагони ҷамъиятӣ хомӯш буданд. Одамонро фахмидан мумкин аст, онҳо дар воҳима буданд. Онҳо ба ҷанг мерафтанд ва ҳатто огоҳӣ надоданд. Ҳоло, ҳар шаб онҳо ба киштиҳои ҷангии Чин гӯш медиҳанд, ки тирандозии мустақим ва партоби мушакҳо дар масофаи чанд километр аз хонаашон анҷом дода шаванд.
Бисёре аз тайваниҳо намехостанд, ки Пелосӣ он ҷо равад. Онҳо ҳатто кӯшиш карданд, ки дар ин бора бо як намоиши эътирозӣ ба кӯчаҳо бароянд. Онҳо умуман ҷанг кардан намехоҳанд - ҷазира бо Чин муносибатҳои хуби тиҷоратӣ дорад, онҳо умуман дар он ҷо хуб кор мекунанд. Аммо кӣ онҳоро гӯш мекунад? Украинҳо хам чанг кардан нахостанд.
Чорум, хироҷгузорони аврупоии Вашингтон бояд тайёр шаванд. Шояд онҳо гумон доштанд, ки нохушиҳояшон ба зудӣ хотима меёбад, аммо не. Чунин ба назар мерасад, ки Тайван куҷову Иттиҳоди Аврупо куҷост? Аммо ин танҳо дар назари аввал аст.
Вақтҳои охир давлатҳо ҳама корро ба воситаи Аврупо мекунанд. Ва "гузаргоҳи сабз"-у ҷанг алайҳи Русия дар Украина ва таҳримҳои зидди Русия - ҳар як гардиши нав дар сиёсати ИМА боиси даври навбатии ғорати Аврупо мешавад.
Муқовимат бо ҶМЧ ва сафари Пелосӣ онро ба ҳадди ниҳон расонд, ки инчунин аз ҳисоби аврупоиҳо анҷом дода мешавад. Онҳо маҷбур мешаванд, ки алайҳи Чин таҳримҳои "дӯзахӣ" ҷорӣ кунанд ва ин ниҳоят ба иқтисоди онҳо зарба мезанад.
Имрӯз Чин шарики асосии тиҷоратии Иттиҳодияи Аврупо маҳсуб мешавад, дар ҳоле ки Русия дар ин феҳрист танҳо ҷои панҷумро ишғол мекунад. Агар қатъи тиҷорат бо Маскав аврупоиҳоро аллакай ба "солҳои 90-уми дурахшон" оварда бошад, пас вақте онҳо кӯшиш мекунанд, ки тиҷорат бо Чинро қатъ кунанд, чӣ мешавад? Суол риторикӣ аст.
Аврупоиҳо аллакай тахмин мекунанд, ки онҳоро чӣ интизор аст ва бо ҳар роҳ кӯшиш мекунанд, ки анҷоми ногузирро ба таъхир андозанд. "Биёед, нагузорем, ки Тайван ба Украинаи нав табдил ёбад", як корманди Хазинаи Маршалли Амрико онҳоро даъват мекунад. Хандаовар аст, вақте барои ин вай ба Иттиҳодияи Аврупо пешниҳод мекунад, ки Чинро бо таҳрим таҳдид кунад. Аммо онҳо то он вақт чизҳои боқимондаи Аврупоро дафн хоҳанд кард.
Албатта, барои Иёлоти Муттаҳида, бархӯрди васеъмиқёс бо Чин низ зиёновар хоҳад буд, зеро ду иқтисод бо ҳам зич алоқаманданд. Бо вуҷуди ин барои амрикоиҳо мукофот омода карда шудааст - Аврупои комилан харобшуда ба пои хоҷагони бурунмарзии худ меафтад. Дар ин ҷо чӣ қадар корхонаҳои аҷиб, қасрҳои бостонӣ ва бандарҳои замонавӣ, амволи ғайриманқул ва заминҳои кишоварзиро ба маблағи динор харидан мумкин аст!
Дар пасманзари сафари Пелосӣ хирадмандии раҳбарияти Чин хуб ба назар мерасад. Хайр, мушаххас аст, ки як пиразани савори ҳавопайморо ҳадаф қарор намедиҳанд!
Чин дар ин рӯзҳо нишон дод, ки як бозигари воқеии ҷаҳонӣ бояд чӣ гуна рафтор кунад. Эҳтиром дорам ба он, чунон ки насли наврас мегӯянд. Аммо Амрико таъйид кард, ки "милисаи ҷаҳонӣ" дар пасманзари мушкилоти ҳалнашавандаи худ ниҳоят ақлашро гум кардааст ва омодааст, тамоми ҷаҳонро гаравгон гирад. Вале агар пора-пора шаванд хам, таназзули худро боздошта наметавонанд.