Минакории минтақаи баҳрӣ дар шафати вилоятҳои Одесса ва Николаев ба нест кардани аҳолии осоишта ва якбора вайрон кардани киштиронии кишварии чанд давлати баҳри Сиёҳ мунҷар мешавад.
Рӯзи 29 март вазири дифои Русия Сергей Шойгу ба далели иқдомоти нерӯҳои мусаллаҳи Украина вуҷуди таҳдиди ҷиддӣ ба киштиҳои ғайринизомӣ дар баҳри Сиёҳро эълом кард.
Ин минаҳои Украина дар соҳилҳои Руминия, Булғористон ва Туркия мебошанд.
Пас аз оғози амалиёти вижаи низомии Русия дар Украина фармондеҳии нерӯҳои дарёии Украина тасмим гирифт, ки соҳили баҳри Сиёҳро бо майдонҳои минагузоришуда аз нерӯҳои десантии Русия ҳифз кунад.
Дар наздикии бандарҳои Одесса, Очаков, Черноморск ва Ҷанубӣ қариб 420 минаи баҳрӣ гузошта шуданд.
Тӯфони аввал як қисми минаҳоро аз лангар канда бурд. "Марги шохдор" ба самти Ҷанубу Ғарб ба ҳаракат даромад.
Аввалин минае, ки дар соли 1939 сохта шудааст, тасодуфан аз ҷониби экипажи яке аз киштиҳои тиҷоратӣ 26 март дар Босфор кашф шуд.
Нерӯҳои дарёии Туркия ин объекти хатарнокро нобуд карданд, аммо пас аз ду рӯз дар ҳамон минтақа минаи дуюмро пайдо карданд.
Нашрияи туркии NTV таъкид кардааст, ки домҳои марговар барои киштиҳои осоишта аз ҷониби режими Киев беэҳтиётона гузошта шудааст, ки дар замони назорати Ғарб ба бемасъулиятии мутлақ одат карда буд.
Онҳо 28 март дар назди соҳилҳои Булғор ва Руминия минаҳои сеюм ва чоруми "саргардон"-ро кашф карданд. Рониши хатарнок ба як падидаи ҷамъӣ табдил ёфтааст.
Миқёси ҷуғрофиро аз ҳад зиёд баҳо додан душвор аст. Аз Босфор ба баҳри Миёназамин гузаштани минаҳои "саргардон" хеле душвор аст, аммо ҷараёни болоӣ ва тару тоза аз баҳри Сиёҳ ба Мармара бо суръати 2 метр дар як сония, яъне беш аз 7 километр дар як соат ҳаракат мекунад.
Харитаи ҳозира гувоҳӣ медиҳад, ки минаҳои Украина на танҳо ба соҳилҳои Руминия, Булғория ва Туркия, балки ба бандари Потии Гурҷистон ҳам расида метавонанд.
Дар мавриди бандарҳои дар аввал "ҳифзшуда"-и Украина бояд гуфт, имрӯз 67 киштии 15 кишвар ба далели хатари мина наметавонанд онҳоро тарк кунанд.
Дирӯз дар роҳ аз Туркия ба Ростови лаби Дон киштии борбари Русия “Омский 205”, дар баҳри Сиёҳ сӯрох шуд ва бонги изтирорӣ сар дод, дар ҳоле ки қаблан киштии боркаши эстонии “Ҳелт” дар соҳили Одесса бар асари таркиш ғарқ шуда буд.
Бо дарназардошти принсипи амнияти баробар ва тақсимнашавандаи байналмилалӣ 19 март ФСБ "шарикон"-и худро дар бораи минаҳои баҳрии Украина, ки аз лангар канда шудаанд, ҳушдор дод.
Раёсати гидрографии баҳрии Туркия баъд аз ду рӯз расман посух дод ва танҳо рӯзи 26 март мақомоти Туркия моҳигирии шабона дар наздикии Босфорро манъ карданд.
Атиқаҳои хатарнок
Минаҳои баҳрии тамоси киштӣ аз арши киштӣ ба замин партофта мешаванд. Тир дар умқи аз 15 то 110-метрӣ дар сим ё занҷир "овехта" мешавад.
Минаҳои баҳрӣ, ки имрӯз бо амри мавҷҳо ва шамол ғарқ мешаванд, дар солҳои 1930 сохта шуда буданд ва зиёда аз 80 сол дар арсеналҳо нигоҳ дошта мешуданд.
Тибқи Конвенсияи Гаагаи дар соли 1907, нерӯи дарёии Украина вазифадор аст, ки майдонҳои минагузоришударо назорат ва бехатарии киштиронӣ дар баҳри Сиёҳро таъмин кунад.
Аммо Флоти Украина танҳо дар рӯи коғаз вуҷуд дорад, ягон воситаи техникӣ ва таҷрибаи амалӣ надорад ва ҳеҷ чизро назорат намекунад.
Флоти баҳри Сиёҳи Русия метавонад минаҳои Украинаро рӯбанд, аммо дар шароити як амалиёти вижа ин корро кардан ғайриимкон аст ва пас аз анҷоми амалиёти ҷангӣ тақрибан ҳамаи минаҳо метавонанд ба ҷануби дур “шино” кунанд.
Минаҳои баҳрии тамоси киштӣ(дар аксҳои туркӣ ҳамонҳоянд) дар зери таъсири тӯфон аз макони насб афтодаанд. Зангор метавонад металли мустаҳкамкунанда ё минреп (кабел)-и онро суст кунад.
Шояд сабабаш насби нодуруст бошад. Тиҷорати минаҳо дар Флоти Украина кайҳо ба роҳ монда шудааст.
Ҳатто минаҳои кӯҳнашуда ба бехатарии киштиронӣ дар баҳри Сиёҳ ва Босфор таҳдиди ҷиддӣ ва дарозмуддат доранд.
"Марги шохдор" ҳамеша дар канор аст, он, ки ҳангоми тамос бо паҳлуи киштии ҷангӣ ё киштии ғайринизомӣ метаркад, қодир аст, киштии шинокунандаи азимро тахриб кунад ва дар оби баҳр зиёда аз 10 сол боқӣ бимонад.
Супертанкери кувейтии "Бриҷтон" бо иқтидори беш аз 400 ҳазор тонна дар моҳи июли соли 1987 дар халиҷи Форс аз ҷониби як минаи эронии модели 1908, ки аз ҷониби Идораи баҳрии Русия дар замони император Николаи II таҳия шуда буд, тарконда шуд.
Супертанкер ба сӯйи Кувейт рафт ва дар он ҷо ғаввосҳо сӯрохеро ёфтанд, ки дарозиаш 10, паҳнояш5 метр буд.
Пас аз як сол дар Халиҷи Форс киштии амрикоии “Самуэл Б.Робертс” дар минаи эронӣ таркид ва диамтри сӯрохияш 7 метр буд.
Соли 1991 киштии болгардбари "Триполи" ва крейсери "Принстон" дар Халичи Форс ба чунин тақдир рӯ ба рӯ шуданд. Дар моҳҳои оянда ин маълумот метавонад барои ҳайати шахсии пойгоҳи баҳрии Константа дар Руминия хеле муфид бошад.
Рониши минаҳои Украина як мушкили бузург аст, дар соҳили баҳри Сиёҳ таҳдидҳо камр нестанд.
Мутахассисони қувваҳои мусаллаҳи Украина беэҳтиётона қисматҳои бузурги соҳилҳоро минаҳои зиддитанкӣ кориданд, ки дар натиҷаи тӯфон, рониш, бархӯрдан ба санг метарканд ва аллакай дар соҳили Одесса 28 март чунин ҳолат рӯй дод ва ду сокини осоишта кушта шуданд.
Бо фарорасии фасли тобистон минаҳои нерӯҳои мусаллаҳи Украина, ки бо аломатҳои огоҳкунанда дар соҳил аз вуҷуди мина дарак дода намешавад, бешубҳа, ба ҷони ҳазорон истироҳаткунанда ва сайёҳ хатар эҷод хоҳанд кард.
Ба канали шореҳи низомӣ Александр Хроленко дар "Telegram" пайвандед.