ДУШАНБЕ, 9 дек — Sputnik, Ирина Алкснис. Чунин изҳорот аз ҷониби онҳо на он қадар зуд-зуд, вале дар солҳои охир мунтазам шунида мешавад, ки нигаронкунанда аст. Зеро маълум нест, ки мардум воқеан ба гуфтаҳои онҳо бовар доранд ё барои онҳо ин як таблиғоте беш нест.
Гузашта аз ин дувумӣ аз аввалӣ хеле беҳтар аст, зеро дар ин маврид риёкории беғаразона ва фиребгарӣ аз ба таври ошкор ғайрикасбӣ будан бартар аст.
Маълум аст, ки Владимир Путин пошхӯрии ИҶШС-ро бузургтарин фалокати геополитикии асри гузашта медонад ва ҳеҷ гоҳ эҳсосоти худро нисбат ба он давра пинҳон накардааст. Ба гуфтаи Нуланд ва рафиқонаш, ин бешубҳа, кофӣ аст, ки ӯро дар робита ба нақшаҳои маккоронаи эҳёи "империяи шарир" гумонбар кунад.
Инеро, ки президенти Русия борҳо низоми шӯравиро интиқод карда, ҳам камбудиҳои системаии он ва ҳам хатоҳои мушаххаси марговари роҳбарияти ИҶШС-ро нишон дода, зоҳиран он қадар ночиз меҳисобанд, ки ба назар гирифтани онро зарур намешуморанд.
Зимнан маҳз дар ҳамин ҷо муносибати Владимир Путин ба давраи шӯравии таърихи мо на ҳамчун шахс, балки ҳамчун ходими давлатӣ, ки дар даҳсолаи сеюм пеш аз ҳама барои сарнавишти кишвар масъул аст, мутамаркиз шудааст.
Дар ин рӯзҳо дар баҳсҳое дар бораи сабабҳо ва гунаҳкорони пошхӯрии ИҶШС идома доранд. Бо вуҷуди ин дар ин баҳсҳо он қадар зиддияти куллӣ вуҷуд надорад ва мумкин аст, аксарияти мулоҳизаҳоро дар якчанд тезис ҷамъбаст кунем.
Аввалан, буҳрон ва марги Иттиҳоди Шӯравӣ бо сабабҳои дохилӣ ба вуҷуд омадааст. Омилҳои берунӣ, алалхусус нақши харобиовари пропагандаи Ғарб дар ин амр ёвар буд.
Дуюм, сабабҳои дохилӣ асосан хусусияти системаӣ доштанд. Яъне албатта, қарорҳои мушаххаси шахсони мушаххас буданд, ки оқибатҳои марговарро ба бор меоварданд. Ин ба созишномаҳои Беловежск, ки расо 30 сол пеш имзо шуда буданд, низ дахл дорад.
Аммо худи он далел, ки то солҳои 1980-ум як қисми қобили мулоҳизаи элитаи шӯравиро одамоне ташкил медоданд, ки давлатро хароб карда, ба зинаҳои баландтар баромаданд ва боқимонда хомӯшона ҳолати навро қабул карданд, аз нуқсонҳои асосии сиёсати кадрии шӯравӣ шаҳодат медиҳад. Асли миллиро, ки дар сохтмони давлатии ИҶШС нақш дошт, низ ба хотир овардан мумкин аст. Путин низ дар ин бора на як бору ду бор сухан ронда буд.
Сеюм, мантиқе аз ду нуқтаи аввал бармеояд: пошхӯрии Иттиҳоди Шӯравӣ бинобар хусусиятҳое, ки ба бунёди он хос буданд, ногузир буд.
Ҳамин тариқ дар кишвар таҷрибаи бузурги ҳафтодсола ба вуҷуд омад, ки бо нокомии бузург анҷом ёфт. Зиёда аз он Русия дар ин таҷриба ҳамчун донор ва манбаи асосии захоир баромад кард, ки дар ин давра ба тараққиёти худ на беҳтарин, балки мувофиқи он таъсир расонд. Вай аз рӯи бисёр нишондиҳандаҳои иҷтимоию иқтисодӣ аз дигар ҷумҳуриҳои иттиҳод ба таври намоён ақиб монд.
Илова бар ин суқути Иттиҳоди Шӯравӣ ҳамчун сохтори давлатӣ-сиёсӣ барои кишвар оқибатҳои ногувор оварда, онро то остонаи бақо поин овард. Баъзе аз таъсири манфӣ (масалан, аз шикасти демографии солҳои 1990)-ро Русия даҳсолаи дигар низ мутаҳаммил мешавад.
Дар воқеъ тамоми сиёсати Путин ҳамчун сарвари давлат мухолифи лоиҳаи шӯравӣ аст: консерватизм алайҳи радикализми идеологӣ; шакалгирии тадрӣ (хеле суст) алайҳи инқилоб; ҳифзи мардум алайҳи басиҷу истифода аз зӯр; нашъунамои табиӣ алайҳи ислоҳоти сареъ ва ғайра.
Барои Путин ва барои тамоми роҳбарияти давлатии Русия Иттиҳоди Шӯравӣ, дар ҳоле ки объекти хотираҳои аҷиб ва гармтарин боқӣ мондааст, ба маънои давлатӣ-сиёсӣ ба мисли як хӯса аст.
Ҳамаи гуфтаҳои дар боло зикршуда ба ҳеҷ ваҷҳ махфӣ нестанд. Баръакс ин ҳама барои бисёриҳо, аммо на барои ҷомеаи коршиносони ғарбӣ, он одамоне, ки дар қабули қарорҳо дар Вашингтон, Лондон, Берлин, Брюссел ва дигар пойтахтҳои ғарбӣ ба дониш ва фаҳмиши худ дар бораи Русия такя мекунанд, ҳақиқати маъмулӣ ва ҳатто дилгиркунанда мебошанд.
Ин аст, ки муколамаи тарафҳо боиси сар задани ҳарчи бештари мутақобила мегардад. Музокироти дирӯзи интернетии президентҳои Русия ва Амрико ин тамоюлро танҳо амиқтар кард. Дар аввал Ғарб дар саросари ҷаҳон дар бораи ҳамлаи тақрибан аз пеша муайяншудаи Маскав ба Украина (бо чӣ мақсад?!) як истерияи расонаиро оғоз кард ва худи ӯ ба ин хушҳолона бовар кард.
Бояд иқрор шуд, ки Кремл аз рӯи усули Портос амал карда, он андешаеро, ӯ омодааст, ба мамлакати ҳамсоя беихтиёр хуҷум кунад, дар афкори маҳдуд ба вуҷуд меорад ва идеяи хоҳиши Владимир Путин барои аз нав эҳё кардани он чизе, ки сӣ сол пеш аз даст рафта буд, комилан дар чунин тафаккурҳо пайдо мешавад.