ДУШАНБЕ, 9 дек — Sputnik. Гузашти низомӣ дар Боку рӯзи 10 декабр пирӯзии Озарбойҷон дар Қарабоғи Кӯҳӣ ва муваффақияти низомии минтақавии Туркияро нишон медиҳад.
Ҳузури президенти Туркия Раҷаб Тайиб Эрдуғон дар гузашти низомӣ дар Озарбойҷон рамзи густариши минтақаии нуфузи НАТО дар Қафқози Ҷанубӣ ва минтақаи назди Каспий мебошад
Дар Боку омӯзиши гузашти низомӣ бахшида ба пирӯзӣ дар Қарабоғи Кӯҳӣ идома дорад. Ҷашн рӯзи 10 декабр бо иштироки беш аз 3 ҳазор низомӣ ва тақрибан 150 адад техникаи ҳарбӣ баргузор мешавад. Дар гузашт инчунин баъзе дастовардҳое, ки аз душман "замони ҷанги Ватанӣ" гирифта шудаанд, намоиш дода мешаванд.
Президенти Озарбойҷон Илҳом Алиев фармон додааст, ки дар ҷумҳурӣ Рӯзи Ғалаба таъсис дода шавад. Ва расонаҳои давлатӣ ин пирӯзиро ҳамчун як рӯйдоди таърихӣ дар таърихи чандинасраи миллӣ тафсир мекунанд.
Хабаргузории давлатии Озарбойҷон қайд мекунад: "Ҳузури президенти Туркия Раҷаб Тайиб Эрдуғон ба ҳайси меҳмони фахрӣ дар садри Гузашти Ғалаба тасдиқи намоёни бародарии туркҳост".
Қаблан Ҳулуси Акар, вазири дифоъи Туркия дар бораи идомаи кумак ба Озарбойҷон дар таълими кадрҳои низомӣ, аз ҷумла шакли манёврҳои муштарак сӯҳбат карда буд. Ва аммо, набояд кӯмаки бародаронаи Анқара дар муқовимати мусаллаҳона бо ҷониби Арманистон аз ҳад зиёд истифода карда шавад.
Оташбас дар Қарабоғи Кӯҳӣ: тавофуқи Арманистону Озарбойҷон бар сари чист?
Туркия узви Паймони Атлантикаи Шимолӣ мебошад, ки вазифаҳои асосии он дурнамои қудрат ва назорати захираҳои энергетикӣ дар сайёра мебошанд ва табиист, ки Озарбойҷон нафту гази зиёд дорад.
Бародарии ҷангӣ
Пас аз 44 рӯзи ҷанг дар Қарабоғ, Озарбойҷон ва Арманистон бо миёнаравии Русия дар бораи оташбаси комил ба мувофиқа расиданд. Дар минтақа нерӯҳои посдори сулҳи Русия амал мекунанд, ҳеҷ садои тир ба гӯш намерасад, аммо вазъ ҳанӯз ҳам ба эътидол наомадааст.
Дар баробари ин, дар Озарбойҷон як маркази муштараки Русия ва Туркия таъсис дода мешавад, ки вазъи Қарабоғро назорат мекунад. Воҳидҳои сапёрҳои туркӣ ба ҳамтоёни озарбойҷонии худ дар поксозии минаҳо кумак мекунанд. Умуман, нуфузи низомию сиёсии Туркия дар Қафқози Ҷанубӣ ба таври назаррас афзудааст. Кӯшиши васеъ кардани он дар кишварҳои Осиёи Марказӣ низ имконпазир аст.
Қаблан Sputnik дар бораи ҳузури ҷангҷӯёни туркпарасти турк дар минтақаи Қаробоғ гуфта буд, ки пас аз созиши сулҳ низ барои бозгашт шитоб намекунанд.
Илова бар ин, агар консепсияи сиёсати хориҷии Туркия "ду кишвар - як нафар" дуруст ва устувор бошад, пас "ду кишвар - як артиш" ва як маркази фармондеҳӣ идомаи мантиқӣ хоҳад шуд.
Барои ҳимояи манфиатҳои иқтисодӣ ва низомӣ-сиёсии "бародари калонии" Эрдуғон дар минтақа ҷониби Озарбойҷон ба пурра риоя кардани расмиёти қонунии пайвастан ба эътилоф ниёз надорад.
НАТО ба Баҳри сиёҳ роҳ ёфт: оё ин созмон мавқеи Русияро дар Қрим танг хоҳад кард
Шояд, дар чунин як пайгирии муносибатҳо, Озарбойҷон аллакай як пой дар НАТО дорад. Анқара саъй дорад, ки бузургии пешини Империяи Усмониро эҳё кунад (ин тавсеаи ногузир аст, ки то ҳол танҳо бо захираҳои ками низомӣ маҳдуд аст). Оё Брюссел ва Вашингтон ба васвасаи ғайримустақим (тавассути Анкара) артиши Озарбойҷонро дар минтақаи душвор ва гарм "идора кардан" муқобилат мекунанд?
Фишори иқтисодӣ
Туркия созишномаи 9 ноябрро расман тасдиқ кард, аммо аз амалиёти посдори сулҳи Русия ошкоро ноумед шуд. Вазифаи ҳадди аксар - баргардонидани назорати пурраи Қарабоғ - ҳал нашудааст. Анқара омода аст ба Озарбойҷон нерӯ фиристад ва ин роҳ барои оянда бо қарори парлумони Туркия муайян карда мешавад. Боварӣ дорам, ки бисёриҳо дар артиши Туркия бар онанд, ки хизматчиёни ҳарбии Русия ғалабаи софи онҳоро "дуздидаанд".
Нашрияи амрикоии National Interest қайд мекунад: “Озарбойҷониҳо 10 ноябрро ҳамчун рӯзи пирӯзӣ бар Арманистон дар ҷанги Қарабоғ қайд мекунанд. Аммо вақте ки эҳсоси мастонаи ғалаба ба гузашта мемонад, онҳо дарк хоҳанд кард, ки ин оғози поёни истиқлолияти ҳақиқии Озарбойҷон аст".
Аммо, "орзуи усмонигароии нав" -и Эрдуғон, хушбахтона барои озарбойҷониҳо, ҳанӯз ҳам дар баробари иқтисод шикаст мехӯранд.
Сулҳбонони рус роҳҳоро дар Қарабоғ барқарор мекунанд - навор
Амалиёти низомӣ дар Сурия, Либия, Ироқ, Баҳри Миёназамин ва Шарқи Қафқоз арзон нест. Қарзи хориҷии Туркия ба 421 миллиард доллар расид, ки 181 миллиардаш бояд дар давоми як сол пардохт шавад. Дар се моҳи охир лираи турк дар баробари асъорҳои ҷаҳон 15% коҳиш ёфт. Содироти Туркия бар асари коронавирус танҳо дар нимсолаи аввал 26% поин рафт.
Таҳлилгарони ғарбӣ истисно намекунанд, ки Анқара дар вазъи душвори иқтисодӣ аз Боку барои кӯмаки низомӣ дар Қарабоғ дар шакли манбаҳои арзони энержӣ ҷуброн талаб мекунад (инчунин "долони сабз" барои молҳои истеъмолии Туркия дар дохили кишвар). Дар ин ҷо як зиддияти стратегӣ пинҳон аст, зеро дар "нақшаи панҷсола" -и Озарбойҷон, пеш аз ҳама, эҳё ва ҷой додани аҳолӣ ба ҳафт минтақаи бозгирифта лозим аст (ин тақрибан 10 миллиард долларро талаб мекунад).
Алиев гуфт, ки кӯшиши вайрон кардани созишномаи Қарабоғ вуҷуд дорад
Беҳуда нест, ки пас аз 9 ноябр ВАО-и Озарбойҷон ба худтаъминкунии артиши миллӣ ва истиқлолияти пирӯзии низомии Боку дар Қарабоғи Кӯҳӣ тамаркуз мекунанд. Аз тарафи дигар, бояд манфиатҳои стратегии Русияро ба назар гирифт. Бозии калон дар Қафқози Ҷанубӣ идома дорад.