ДУШАНБЕ, 3 ноя – Sputnik, Владимир Корнилов. Борҳо исбот шудааст: дар сиёсат асари бумеранг бисёр хуб кор мекунад, давлате, ки дар кишварҳои ҳамсоя тухми адоват мекошад дар замини худ ҳосилашро мегирад.
Вале ҳеҷ кас интизор набуд, саҳнае, ки Варшаваи расмӣ барои Белорус омода карда буд, инқадар зуд дар кишвари худаш намоиш дода мешавад.
Дар давоми ду моҳ пас аз интихобот дар Белорус, раҳбарияти ҳамаи сатҳҳои Лаҳистон бо шиорҳои бузург мегуфтанд, ки бояд "эътирозҳои осоишта" дар кишвари ҳамсояро, "барои ҳимояи занони Белорус, ки барои озодӣ қаҳрамонона мубориза мебаранд", дастгирӣ кард ва ба онҳо кумаки маънавӣ ва моддӣ расонид.
Вақте дар худи Лаҳистон "саҳнаҳои Белорус" такрор шуд, раҳбарони миллӣ дар бораи "эътирозҳои осоишта" тунд гуфтанд ва истифодаи бозуи полис ва таҳдид ба зиндонро такрор мекарданд.
Мешавад эътироз кард, ки ташбеҳи саҳнаҳо дар Минск ва Варшава бо сабаби фарқияти ангеза комилан нодуруст аст.
Аммо, диққат диҳед, ки созмондиҳандагони эътирозҳои занон, ки дар таърихи пасошӯравии Лаҳистон аз ҳама серодам буданд, пинҳон намедоранд, ки онҳо нусхабардории технологияҳои аз ҷониби ҳамтоёни беларуси худ истифодашаванда ва дар ВАО-и маҳаллӣ хеле фаъол таблиғ карда мешаванд.
Масалан, рӯзи якшанбе раҳбарони ғайрирасмии "страйка кобет" (корпартоии занон, ки кишварро такон доданд) худро бо пешниҳоди Шӯрои машваратӣ, монанд ба Шӯрои ҳамоҳангсозии оппозисиюни Белорус Светлана Тихановская, ба расмият дароварданд.
Раҳбари эътирозгарони Лаҳистон Марта Лемпарт изҳор дошт, ки ӯ дар асоси мудели рӯйдодҳои Минск амал мекунад: "Мо ба Белорус назар мекунем ва мебинем, ки ҳамоҳангсозии амалҳо то чӣ андоза муҳим аст".
Ва ҳадафи ниҳоии ин тазоҳурот ҳам тавъам аст: истеъфои ҳукумат. Мақомоти расмӣ, ки аз ҷониби Тихановская ва Лемпарт созмон дода шудаанд, ба гуфти онҳо бояд барои интиқоли осоиштаи ҳукумат мусоидат кунад, на бештар.
Ҳамин тавр, таърифи рӯйдодҳои Белорус дар расонаҳои Лаҳистон бо ширкати фаъолонаи Варшаваи расмӣ боиси он шуд, ки онҳоро худи лаҳистониҳо нусхабардорӣ мекунанд.
Тасодуфӣ нест, ки дар амалҳои "страйка" - и ахир шиорҳои зерин пайдо шуданд: "Моро ба ошӯбҳои романтикӣ тарбия карданд ва пасон ҳайрон мешаванд, ки мо эътироз мекунем".
Аммо чӣ гуна шиорҳои сиёсатмадорони лаҳистонӣ дигар мешавад, вақте онҳо дар бораи рӯйдодҳои Минску Варшава сухан мегӯянд! Чанд ҳафта пеш сарвазири кишвар Матеуш Мораветский дар бораи содир кардани револютсия ба Белорус сухан гуфт ва ҳатто барои намоиш додани "қаҳрамонии занони Белорус", озмуни расми беҳтарин эълон кард. Эҳтимол аст, ки баъзе аз ин тасвирҳо аз ҷониби занони Лаҳистон ҳангоми гирдиҳамоии оммавии рӯзи ҷумъа дар кӯчаҳои Варшава истифода шудаанд.
Аммо аз ин ташаббус чанд рӯз тоза сипарӣ шуд, ки ӯ бо хашм дар бораи "ғайри қобили қабул" будани усулҳои эътирозҳои Лаҳистон менависад ва онҳоро "ваҳшоният ва қонуншиканӣ" номида, мақомоти ҳифзи ҳуқуқро ба татбиқи қонун ташвиқ мекунад.
Дар давоми чанд ҳафта раҳбарияти Лаҳистон талаб дошт, ки "режими Лукашенко" барои таъқиби мухолифин маҳкум карда шавад. Ва акнун муовини вазири адлия Михал Вос аз прокуратура даъват дорад, эътирозгарони худиро маҳкум кунад.
"Ҳамаи прокурорҳои Лаҳистон бояд ба созмондиҳандагони эътирозҳои ғайрирасмӣ ҳамчунин ба ҷинояткорон муносибат кунанд. Барои таҳдид ба зиндагӣ ва саломатӣ онҳоро то ҳашт соли маҳрумият аз озодӣ интизор аст", - гуфт ӯ дар суҳбат бо Радиои Maryja. Эҳтимол мақомоти Белорус ба худ суол карда буданд, ки "чунин кор имкон дорад?".
Мақомоти Лаҳистон саркӯбии эътирозгаронро ба вазъи душвори ҳамагирӣ рабт медиҳанд. Телевизиони давлатӣ хабар медиҳанд, чӣ тавр издиҳоми зиёди одамон дар давраи ҳамагирии шадид ба саломатии дигарон таъсири манфӣ мерасонад. Ҷолиб аст, ки худи ҳамон расонаҳо, ки эътирозҳои оммавиро дар Белорус дастгирӣ мекунанд, ба масъалаи ҳифзи саломатии иштирокчиёни ин амалҳо аслан дахолат надоштанд.
Аммо, биёед ба муаллифони лаҳистонии "саҳнаи Белорус" монанд нашавем ва иқрор шавем, ки эътирозгарони Варшава низ муқаддас нестанд ва баъзан ба амалҳои дағалона ва иғвоангезона даст мезананд. Онҳо ба кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, мансабдорон ва калисои католикию коҳинон ҳамла мекунанд. Аз ин рӯ, на ҳамаи онҳо эътирозщо осоиштаанд.
Вале бинед, ки ВАО - и ин кишвар ба иғвоҳои "фаъолон" - и Белорусро нодида мегирифт.
Қайд кардан ҷолиб аст, ки дирижёрҳои аксияҳои Минск, (тавре худи онҳо эътироф карданд) дар Варшава бо пули Лаҳистон кор мекунанд, митингҳои оммавиро, ки дар паси тирезаи онҳо мегузаранд, намебинанд. Метавон гуфт, ки шабакаи Telegram - и Nexta ва сайтҳое, ки аз ҷониби Варшава расман маблағгузорӣ мешаванд, танҳо барои намоиши вазъи Беларус роҳандозӣ шудаанд.
Бо вуҷуди ин, набояд фаромӯш кард, ки чӣ гуна Nexta аз рӯйдодҳои ахири Бишкек мустақиман хабар медод, ва эътирозҳои камодами Русияро, ки ба Белорус ҳеҷ рабте надорад, намоиш медиҳад.
Ҳамаи ин ҳамчун эксклюзив бо нишони канали Варшава пешниҳод мешавад. Аммо вақте ки ҳазорҳо намоишҳо дар худи Варшава шурӯъ шуданд, ногаҳон маълум шуд, ки Nexta барои намоиши онҳо ҳеҷ стримери озод надорад.
Дар омади гап, нишони эътирозҳои Беларус Светлана Тихановская ба занони лаҳистонӣ бо носипосии сиёҳ пардохт мекунад. Онҳо на як бору ду бор ӯро дастгирӣ кардаанд, аммо вай бо муборизаи полякҳо бо ҳуқуқ, ҳамраъйӣ накардааст. Мо ку сабабҳоро хуб дарк мекунем: ҳам Nexta ва ҳам мухолифини Белорус метарсанд, ки дар сурати ҳатто ишораи танқиди Варшаваи расмӣ аз сарчашмаи молиявӣ маҳрум мешаванд.
Таҳиягари дигари фаъоли "саҳнаҳои Белорус", Литва, ки ҳоло Тихановская дар он ҷо ба сар мебарад, ба ин рӯйдодҳо ҳамин тавр муносибат мекунад. Масалан, вазири корҳои хориҷии кишвар Линас Линкявичюс аз мунтазам интишор кардани изҳорот ба тарафдории эътирозгарони Минск хаста намешавад.
Гузашта аз ин, ӯ пайваста мафтунии худро ба "ҷасорати занони белорус" таъкид мекунад. Аммо вазир барои дастгирии занони Варшава як сухан ҳам нагуфт. Ё Литва аз сарнавишти ҳамсояи поляки худ камтар нигарон аст?
Чизи аз ҳама таъсирбахш он аст, ки чӣ гуна Лаҳистон, ки дахолати мустақими худро ба корҳои Белорус пинҳон намекунад, фавран ба ҷустуҷӯи "таъсири беруна" шурӯъ мекунад ва дар ин бора бонги изтироб мезанад.
Роҳбари ғайрирасмии давлат Ярослав Качинский, ки мухолифин ӯро "диктатор" меномад (шинос, дуруст аст?), аллакай онҳоро "агентҳои Русия" гуфт. Ва ба гуфтаи сиёсатшинос Матеуш Пискорский, "дасти Маскав" дар амалҳои деҳқонони Лаҳистон низ ёфт шуд, ки эътирозҳои онҳо ҳафтаи гузашта боэътирозҳои занон рост омад.
Азбаски кишоварзон ба бекор кардани таҳримот алайҳи Русия даъват кардаанд, ин маънои онро дорад, ки онҳо низ "агентҳои Кремл" ҳастанд. Чунин ба назар мерасад, ки ин танҳо оғози "шикори ҷодугарони рус" аст. Гарчанде на Маскав ва на Минск барои ҳамоҳангсозии мустақими амалҳои Варшава барои сохтани манбаҳои интернетии шабеҳ ба Nexta шараф наёфтанд.
Аммо бо ҳамин мо аз онҳо фарқ мекунем. Русия кайҳо боз хуб дар карда, ки ларзиши киштии нозук бо номи "сулҳ" пеш аз ҳама барои онҳое, ки онро такон медиҳанд, хатар аст. Вируси майдонҳо, бетартибиҳо, зӯроварӣ бо суръати на камтар аз коронавирус паҳн мешавад ва он пеш аз ҳама ба онҳое таъсир мекунад, ки онро дар найчаи озмоишӣ офарида, ба ҳамсоякишвар сироят мекунанд. Лаҳистон - далели ин гуфтаҳост. Вай фикр мекард, ки дар Белорус танҳо тухм мекорад...