ДУШАНБЕ, 15 мар - Sputnik. Вадим Павлов. Дар тӯли се даҳсолаи охир, кишварҳои Иттиҳод муваффақиятҳои зиёде ба даст оварданд - аз ҷумлаи дастовардҳои асосӣ ташкили минтақаи савдои озод ва сатҳи баланди ҳамгироӣ дар самтҳои мухталиф мебошад, ки ин, алалхусус, ба кишварҳои Иттиҳоди АвруОсиё имкон дод, ки соли 2020-ро дар муқоиса бо кишварҳои Иттиҳоди Аврупо бо камтарин зарар ба иқтисодиёт сипарӣ намуданд.
Аммо, ба гуфтаи иштирокчиёни ҷаласа, ИДМ дорои иқтидори бузурги истифоданашуда мебошад. Дар бораи он ки чӣ гуна кишварҳои Иттиҳод ба ташаккули бозорҳои ягонаи меҳнатӣ ва молиявӣ, рушди пайвастагии нақлиёт ва либерализатсияи минбаъдаи низоми савдои озод дар ИДМ ҳаракат мекунанд аз маводи Sputnik мутолиа кунед.
Иттиҳод зери парчами Белорус
Имсол раисии ИДМ - ро Белорус ба зимма дорад. Кишвари мизбон ният дорад иқтидори мавҷудаи Иттиҳодро ошкор намояд. Дар ин бора муовини сарвазири Белорус, Игор Петришенко зимни иҷлосия хабар дода буд.
"Дар рӯзномаи барномаи кишвари мизбон, диққати асосӣ ба масъалаҳои амалӣ дода мешавад", - таъкид намудааст Петришенко.
Ӯ гуфт, аз ҷумла, соддагардонии расмиёти маъмурӣ дар соҳаи савдо, амиқгардонии сиёсати мувофиқашуда дар соҳаи танзими техникӣ, нақлиёт, чораҳои санитарию байторӣ ва фитосанитарӣ, амиқгардонии ҳамкорӣ дар соҳаи сармоягузорӣ, инноватсия ва дигар соҳаҳо мебошад.
Асоси ҳамгироӣ ва рушди минбаъдаи иқтисодиёти кишварҳои ИДМ созишнома дар бораи минтақаи савдои озод мебошад, гуфт муовини Сарвазири Федератсияи Русия Алексей Оверчук.
Хотиррасон мекунем, ки созишномаи минтақаи тиҷорати озоди ИДМ моҳи сентябри соли 2012 байни Беларус, Русия ва Украина эътибор пайдо кард. Баъдтар, Арманистон, Қазоқистон, Қирғизистон, Молдова, Тоҷикистон ва Ӯзбекистон ба ин созишнома ҳамроҳ шуданд. Аз аввали соли 2016 ин созишнома байни Русия ва Украина мутақобилан боздошта шудааст.
Созишнома истисноҳоро аз рӯйхати молҳое, ки боҷҳои воридотӣ доранд, кам кард. Боҷҳои содиротӣ тамоман барҳам дода шуданд. Инчунин, созишномаи бисёрҷониба зиёда аз сад санади қаблан эътиборноки байни кишварҳои ИДМ-ро, ки режими савдои озодро дар Иттиҳод танзим мекунанд, иваз кард.
"Бо мақсади либерализатсияи минбаъдаи низоми савдои озод, лоиҳаи созишнома дар бораи савдои озоди хидматрасонӣ омода карда шуд, ки барои афзоиши ҷараёни сармоягузорӣ шароити боз ҳам мусоидтар фароҳам меорад", - гуфт Олексий Оверчук дар ҷаласаи пленарӣ.
Тахмин меравад, ки пас аз имзои ин созишнома кишварҳои ИДМ метавонанд аз хидматҳои бидуни боҷи ширкатҳои дигар кишварҳои Иттиҳод истифода баранд.
Лоиҳаи созишнома ҳанӯз интишор нашудааст, аз ин рӯ, то имрӯз дар бораи шароити кор кардани ширкатҳои як кишвар дар дигар кишварҳо маълумот вуҷуд надорад ва маълум нест, ки барои ин кор ба онҳо иҷозатномаи иловагӣ лозим аст ё хайр.
Тавре ки моҳи май вазири корҳои хориҷии Беларус Владимир Макей гуфт, шояд лоиҳаи созишнома дар бораи савдои озоди хидматҳо дар ИДМ имсол барои имзо омода бошад.
Оянда дар таҳкими ҳамгироӣ мебошад
Муовини сарвазири Беларус зарурати идомаи равандҳои ҳамгироӣ дар байни кишварҳои узви Иттиҳодро қайд кард.
"Мо набояд ба пайдоиши ҳама гуна хатҳои ҷудогонаи байни" панҷгона "-и Иттиҳоди АвруОсиё (Иттиҳодия Арманистон, Беларуссия, Қазоқистон, Қирғизистон ва Русияро дар бар мегирад.) ва дигар кишварҳои ИДМ иҷозат диҳем. Баръакс, таҷрибаҳои пешрафтаи ба даст овардашуда кишварҳое, ки дар бораи амиқтар кардани ҳамгироӣ ва ташкили иттиҳоди иқтисодӣ тасмим гирифтаанд, бояд барои баррасӣ дар доираи ИДМ пешниҳод карда шаванд ", - гуфт Игор Петришенко.
Ба гуфтаи ӯ, дар шароити пандемия, кишварҳои Иттиҳод набояд худро аз ҳам пӯшанд ва протексионизмро дар тиҷорат афзоиш диҳанд. "Якҷоя мо метавонем бештар кор кунем, дар якҷоягӣ рафъи таназзули иқтисодӣ ва таҳаввулоти иҷтимоии ба он алоқаманд осонтар хоҳад буд", - мӯътақид аст сарвазири Беларус.
Раиси Раёсати Комиссияи иқтисодии АвруОсиё Михаил Мясникович ба ин нуқтаи назар шарик аст. Ба гуфтаи вай, дар соли бӯҳрони 2020, ҷараёни мусбат дар пасманзари савдои хориҷӣ, дар доираи савдои дохили Иттиҳоди иқтисодии АвруОсиё зоҳир карда шуд.
"Сарфи назар аз он, ки коҳиши 11% -ро ташкил дод, муомилот бо кишварҳои сеюм, мутаассифона, 20,9% коҳиш ёфт. Ин маънои онро дорад, ки робитаҳои ҳамгироӣ дар доираи Иттиҳоди иқтисодии АвруОсиё имкон медиҳад, ки ҳатто дар замони душвор савдои муваффақи байни ҳамдигарӣ дошта бошанд", - тавзеҳ дод Михаил Мясникович.
Дар маҷмӯъ, рақамҳо захираҳои калони таҳкими тиҷорати мутақобилаи кишварҳои узви ИДМ-ро нишон медиҳанд, қайд кард президенти палатаи савдо ва саноати Русия Сергей Катирин. Ҳамин тариқ, ҳиссаи тиҷорати мутақобилаи кишварҳои ИДМ дар соли 2020, 19 фоизи ҳаҷми умумии муомилоти моли хориҷиро ташкил дод - сарфи назар аз коҳиши куллии гардиши мол дар як соли қабл, қайд намуд ҷаноби Катирин.
Ҳамин тариқ, мушкилоти соли гузашта - масалан, пандемияи COVID-19 ва бӯҳрони миқёси калони иқтисодӣ - огоҳии боз ҳам бештарро дар бораи аҳамияти робитаҳои ҳамгироӣ байни Иттиҳоди иқтисодии авруОсиё ва ИДМ тақозо мекунад, гуфт Михаил Мясникович.
Директори генералии Маркази содироти Русия (REC) Вероника Никишина ҳисоббаробаркуниро бо асъори миллӣ ҷанбаи муҳими рушди ҳамкорӣ номид.
"Мушкилоте, ки имрӯз тамоми ҷаҳон бо онҳо рӯ ба рӯ шудааст, ҷангҳои тиҷоратӣ, маҳдудиятҳои гуногун мебошанд. Барои муҳофизат кардани худамон аз хавфҳои асъорӣ бояд ҳамкорӣ дар соҳаи асъор ҳамоҳанг карда шуда, сиёсати асъор тақвият дода шавад", - қайд кард Никишина.
Ба гуфтаи вай, имрӯз аллакай натиҷаҳои мусбати кор дар ин самт мавҷуданд. Масалан, дар соли 2020 "Росэксимбонк" ҳисоббаробаркуниҳои байни Федератсияи Русия ва Ӯзбекистонро бо асъори миллӣ (рубли русӣ ва сӯми ӯзбекӣ - таҳрир) оғоз намуд. "Инфрасохтор бо Озарбойҷон, Қазоқистон ва Белорус сохта шудааст ва мо ба ин гуна амалиёт комилан омода ҳастем", - гуфт Вероника Никишина.
Агар сиёсати пулию қарзӣ бо шумораи зиёди кишварҳои ИДМ ҳамоҳанг шуда бошад, пас дар бораи ташаккули бозори умумии молиявӣ сӯҳбат кардан имконпазир хоҳад буд, мегӯяд ӯ.
"Боварӣ дорам, ки ин бешубҳа рақобатпазирии моро ба таври назаррас афзоиш хоҳад дод", - илова намауд хонум Никишина.
Системаи нақлиёти "ягона" барои ҳама муфид аст
Кишварҳои ИДМ бояд барои ҳалли масъалаи рушди нақлиёт ҳамкорӣ кунанд, мегӯяд Сергей Катирин. Ба гуфтаи ӯ, соҳибкорӣ дар ин самт шикоятҳои зиёд дорад, аз ҷумла - таъхир дар марзҳо ҳангоми интиқоли транзитӣ, тарифҳои гуногун, мушкилот дар ҳисобҳо ва ғайра.
"Зарур аст, ки таҳия ва риояи талаботи ягона дар соҳаи интиқоли транзитӣ тавассути қаламрави кишварҳои ИДМ, инчунин дар доираи он барномаи мукаммали рушди инфрасохтори нақлиёти сарҳадӣ қабул карда шавад", - гуфт ӯ.
Михаил Мясникович мутмаин аст, ки Иттиҳоди Аврупо ва ИДМ метавонанд ва бояд минтақаи пайванди ногусастание дар Евразияи Бузург шаванд.
"Калиди ин талошҳои ҳамоҳангшуда дар сатҳи давлатӣ ва ҳам тиҷоратӣ барои эҷоди инфрасохтори муосири нақлиётӣ ва марбут ба он, ҳамоҳангсозии шабакаҳои дистрибюторӣ, татбиқи қарорҳои пешрафтаи рақамӣ ва ҳамоҳангсозии равишҳо ба маъмурият мебошад" гуфт раиси Раёсати Комиссияи иқтисодии АвруОсиё.
Аз ҷумла, ба гуфтаи ӯ, имрӯз ташаббуси Ӯзбекистон дар мавриди татбиқи муштараки лоиҳаи роҳи оҳан (он аз масири Мазори Шариф - Кобул - Пешовар мегузарад) баррасӣ мешавад.
Ёдовар мешавем, ки моҳи феврал сарвазири Ӯзбекистон Абдулло Арипов дар ҷаласаи Шӯрои байниҳукуматии АвруОсиё кишварҳои узви Иттиҳоди иқтисодии Авруосияёро даъват кард, ки ба сохтмони роҳи оҳани шаванд.
Ба гуфтаи ҷаноби Орипов, иштироки Иттиҳоди иқтисодии АвруОсиё дар ин лоиҳа ба кишварҳои Иттиҳод имкон фароҳам меорад, ки хароҷотро коҳиш диҳанд, мӯҳлати интиқоли молҳоро коҳиш диҳанд ва "аз ҳама муҳимаш, дастрасӣ ба бозорҳои нави умедбахши фурӯшро таъмин кунанд."
Инчунин, ба гуфтаи Михаил Мясникович, имрӯз ташаббуси Қазоқистон дар самти ташкили шабакаи ягонаи марказҳои дистрибютории яклухт дар доираи ЕАЭУ кор карда мешавад. Ин марказҳо хидматҳои махсусро аз нигоҳдорӣ ва коркарди молҳо то тақсимот ва маркетинг пешниҳод мекунанд.
Ба гуфтаи Вероника Никишина, сохтани логистикаи сифатан нав ва таъмин намудани инфрасохтори зарурӣ (анборҳо ва марказҳои дистрибюторӣ) хароҷоти нақлиётии иштирокчиёни бозорро дар татбиқи нақлиёти байналмилалӣ коҳиш медиҳанд.
"Мо барномаҳои шарикӣ бо Почтаи Русияро иҷро карда истодаем, ки ин пайванди муҳими интиқоли мол аст", - гуфт роҳбари Комиссияи иқтисодии АвруОсиё. Инчунин мо бо Роҳи Оҳани Русия як лоиҳаи муштарак дорем. Мо хоҳишҳои содиркунандагонро ба назар гирифта, ба онҳо тарифҳои аз ҷиҳати иқтисодӣ асоснок медиҳем. Қаторҳои роҳи оҳанро қариб дастӣ ҷамъ меорем. Ин махсусан барои корхонаҳои хурд ҷолиб аст, зеро онҳо наметавонанд якбора як бори пурраи молро фиристанд".
Ба гуфтаи вай, имрӯз ин лоиҳаҳо ба содирот ба кишварҳои хориҷи дур равона шудаанд, аммо Комиссияи иқтисодии АвруОсиё омода аст, ки ҳалли комплекси логистикии тиҷориро дар соҳаҳои умедбахши манфиатдор пешниҳод кунад ва "яке аз самтҳои ояндадор бояд фазои ИДМ бошад."
"Албатта, мо мехоҳем форматҳои муносиби ҳамкорӣ бо ҳамаи иштирокчиёни фаъолияти иқтисодии хориҷиро пайдо кунем, ки дар он ҷо мо метавонем дар бораи тарифҳо мувофиқа кунем," - идома дод Валерия Никишина, - мо бояд гурӯҳҳои корӣ созмон диҳем ва барои ҳамкории ҳамдигар кор кунем, то тиҷорати ҳар як кишвари ИДМ ҳалли муассир дорад. Масъалаи савдо дар фазои ИДМ самараноктар аз он аст, ки мо ҳама корро танҳо хоҳем кард. "
Имрӯз ИДМ як қаламрави азимест, ки дар ҷойҳои сераҳолӣ ҷойгир аст, ки танҳо дар шароити шабакаи тараққикардаи нақлиёт рушд карда метавонад, итминон дорад, Котиби давлатии Иттиҳоди Русия ва Белорус Григорий Рапота.
"Нақлиёт ин муоширати одамон аст, ин рушди иқтисод, маориф, тиб, туризм ва дигар соҳаҳо мебошад. Ҷузъи нақлиёт ба назари ман калиди рушди минбаъдаи ИДМ мебошад. Барои фаҳмиш: сатҳи баландсуръати байналмилалӣ роҳи классикӣ, ки аз ҳар минтақа мегузарад, ба таври худкор маҷмӯи маҳсулоти минтақавиро 6-9% афзоиш медиҳад. Ин аст манбаи барқароршавандаи иқтисодӣ. Ғайр аз ин, мо қаламрави транзитӣ дар байни Шарқ ва Ғарби аз ҷиҳати иқтисодӣ рушдёфта ҳастем,- "гуфт ҷаноби Рапота.
Вай гуфт, ки ҳаҷми мубодилаи мол байни Чин ва Аврупои Ғарбӣ, бино ба маълумотҳои даҳсола пеш, тақрибан 600 миллиард долларро ташкил медод. "Ҳоло ин ҳаҷм шояд дар ҷое ду баробар афзудааст. Ва шояд 4-5% тамоми ин трафик тавассути қаламрави кишварҳои ИДМ мегузарад. Ин аст потенсиали мо, ки барои рушди иқтисод бояд якҷоя омӯхта шавад, - таъкид намужд Григорий Рапота.
Зарфияти рақамӣ
Зимни ҷаласаи пленарӣ Михаил Мясникович гуфт, ки системаи ягонаи ҷустуҷӯии "Кори бидуни марз", ки соли гузашта дар Иттиҳоди иқтисодии АвруОсия сохта шудааст, метавонад дар кишварҳои ИДМ ҳамчун манбаи ҷустуҷӯи байнидавлатӣ дар соҳаи шуғл ва шуғли аҳолӣ истифода шавад.
Кор бидуни марз як системаи ҷустуҷӯист, ки ба ҳар як шаҳрванд ё корфармо имкон медиҳад, ки ҷойҳои корӣ ё ҳоли худро дар тамоми кишварҳои Иттиҳоди иқтисодии АвруОсиё ҷустуҷӯ кунад. Тавре ки таҳиягарони лоиҳа пешбинӣ кардаанд, система ба ташаккули бозори умумии меҳнат мусоидат намуда, равандҳои ҳаракати озоди меҳнатро метезонад ва ҳаракатнокии захираҳои меҳнатиро таъмин менамояд. Қарор аст, тибқи натиҷаҳои як соли тақвимии фаъолияти система, шумораи зангҳо ба он на камтар аз 1 миллион нафарро ташкил диҳад.
"Экосистемаи мо" Як Равзана "барои содиркунандагони Русия як қатор хидматҳо дорад, ки метавонанд дар тамоми давраи ҳаёти роҳи содирот истифода шаванд, - гуфт Вероника Никишина. - Имсол гирифтани шаҳодатномаи электронии фитосанитарӣ имконпазир аст. Ҳоло мо омодаем ба музокирот оид ба ташкили додани чунин шаҳодатнома дар фазои Иттиҳоди иқтисодии АвруОсиё даст ёбем. Шаҳодатномаи дар шакли электронӣ додашуда дар тамоми фазо эътироф карда мешавад".
Маркази содиротии Русия имкониятҳои бузургро дар ин мебинад ва барои татбиқи бидуни коғази рақамии сертификат дар қаламрави он кишварҳое, ки мехоҳанд ҳамгиро шаванд, пешниҳодҳои мушаххас омода мекунад, гуфт роҳбари марказ.
"Пас аз ҳамгироӣ, тиҷорати кишварҳои мо дар шакли гузариши бидуни ҳуҷҷат, фаҳмо ва шаффофи он расмиёти ҳатмӣ, ки бекор карда намешавад, вале бешубҳа метавонад барои содиркунандагон тавассути рақамисозӣ осонтар шавад, манфиатҳои назаррас ба даст меоранд. Интегратсияи воситаҳо тавассути рақамисозӣ ба назар бениҳоят калон аст. Аз ин рӯ, таҳияи воситаҳои рақамӣ барои содиркунандагони Русия, мо омодаем онҳоро бо дигар иштирокчиёни савдои байналмилалӣ ҳамоҳанг созем", - гуфт Вероника Никишина.
Раиси Палатаи савдо ва саноати Беларус Владимир Улахович зарурати омӯхтани ҷойҳои махсусгардонидашудаи ИДМ- ро дар бораи истифодаи платформаҳои рақамӣ барои ҳалли масъалаҳои сохтани занҷирҳои ҳамкорӣ ва ба бозорҳои ҷаҳонӣ баровардани маҳсулоти кишварҳои Иттиҳод қайд кард.
"Як самти муҳим ин ҳамкории саноатӣ аст, - мегӯяд Михаил Мясникович. Дар кишварҳои Иттиҳоди иқтисодии АвруОсиё тақрибан 17 000 корхонаҳои муштарак мавҷуданд, аммо бисёр вазифаҳоро дар ин самт бояд ҳал кард. Барои тиҷорати муассир, шумо бояд чизе дошта бошед, ки тиҷорат кунед. Маҳсулот бояд сифати мувофиқ дошта бошад".
Дар ин робита, ба гуфтаи ӯ, кишварҳои ИДМ бояд ба афзоиши ҳиссаи саноати истеҳсолӣ, баланд бардоштани ҳосилнокии меҳнат ва ҳавасмандгардонии афзоиши сармоягузорӣ ба фондҳои асосӣ диққати аввалиндараҷа диҳанд.
"Дар асоси пешниҳодҳои ҷонибҳо, Комиссияи иқтисодии АвруОсиё харитаи индустрикунонии Иттиҳоди иқтисодии АвруОсиё -ро ташаккул дод. Ин санад 185 сармоягузории калон ва лоиҳаҳои назаррасро бо арзиши тахминии зиёда аз 300 миллиард доллар дар 21 зербахш, беш аз 550 технологӣ дар бар мегирад. Ман пешниҳод мекунам, ки шарикон аз байни кишварҳои узви ИДМ ба ин кор ҷалб карда шаванд", - ҷамъбаст намуд раиси Раёсати Комиссияи иқтисодии АвруОсиё.