ДУШАНБЕ, 30 май – Sputnik. Сокинони хиёбони ба номи Раҳмон Набиеви шаҳри Хуҷанд мегуянд, ба ин умед буданд, ки мақомот бо ваъдаи тахриби манзилҳояшон, бо бунёди биноҳои наву замонавӣ дар ободии ин маҳалла ҷаҳд мекунанд. Аммо бо гузашти панҷ сол, маълум мешавад, ки ҳеҷ чиз дар ин маҳалла тағйир наёфта, балки аз пештара дида, ҳоло онҳо ба як вазъи душвори экологӣ ру ба ру қарор гирифтаанд.
Якуним ҳазор метри мураббаъ замини аз ҳисоби тахриби манзили 32 хонавода мавҷуд буда, зимнан амсоли як “партовгоҳ” и боз аст. Ҳар кас ҳар вақте, ки хост партоваҳоро ба ин макон мепартояд ва бӯи ғализи он ҳамаҷойро олуда мекунад.
Тарҳе, ки солҳо боз ҳукумат бунёд карда наметавонад
Соли 2015 ҳукумати шаҳри Хуҷанд, он замон зери роҳбарии Раҷаббой Аҳмадзода, (ҳоло раиси вилояти Суғд) ба 32 хонавода, сокинони хиёбони Раҳмон Набиев, воқеъ дар канори чапи руди Сир пешниҳод кард, ки замини иморатҳояшонро барои сохтмони шаҳраки нав ё ба истилоҳ “China tawn” ҳамвор кунанд. Бар ивази ин кор ба сокинон аз биноҳои навбунёди ин шаҳрак хонаҳои нави истиқоматӣ дода мешавад.
Қарори вобаста намудани 1, 5 ҳазор метр қитъаи замини аз ҳисоби манзили сокинон ба вуҷуд омда бо қарори раиси он вақтаи Хуҷанд, Раҷаббой Аҳмадзода ба ширкати ширкати мутаалиқ ба шаҳрвандони Чин “Ҳусноро 1” вобаста карда шуд.
Лоиҳаи шаҳраки хитоӣ ва ё “Чайна тавн”, дар ин мавзеъи Хуҷанд иборат аз 7 комплекс биноҳои 12, 14, ва 16, ошёна ва сохтмони мактабу дигар иншооти иҷтимоиро дар назар дошт, ки дар маҷмӯъ, барои 1200 оила пешбинӣ мешуд.
Он замон гуфта мешуд, ки баъди ду сол қисмате аз корҳои сохтмониро “Ҳусноро 1” ба анҷом расонида, ибтидо ба сокинон, ки манзиҳояшонро хароб кардаанд, калиди ҳуҷраҳоро тақдим мекунад. То тақдими ҳуҷраҳои нав, яъне зарфи ду сол тибқи шартнома, масъулияти пардохти иҷорапулии сокинон ҳам бар души ин ширкат вогузор шуда буд.
Аммо бо ин панҷ сол сипарӣ мешавад, ки ин гурӯҳи сокинони Хуҷанд бехона монда ва дар шароити танги ҳуҷраҳои иҷоравӣ зиндагӣ мекунанд.
Як нафар аз шумори ин гурӯҳи сокинон дар суҳбат ба Sputnik Тоҷикистон гуфт, бо даъвати ҳукумат, ночор дар қатори 31 хонавода манзили иборат аз ду ошёнаии худро, ки аз 9 хона иборат буд, вайрон кард, аммо инак панҷ сол мешавад, ки ҳамроҳ бо узви 11 нафари оилааш дар шароити танги ҳуҷраҳои иҷора зиндагӣ мекунанд.
“Панҷ сол мешавад, ки мо дар шароити ҳуҷраҳои иҷоравӣ бо азоб зиндагӣ мекунем. Дар як хонаи се ҳуҷрагӣ мо 11 нафар зиндагӣ мекунем. Ду соли пеш туйи хонадоршавии духтарамро ночор дар шароити танги иҷора барпо кардем. Ин барои ман хеле ташвишовар буд”, - таъкид намуд, ҳамсуҳбати мо.
Сокинони дигар ҳам, ки бо ваъдаи ҳукумат бовар карда замини иморатҳояшонро барои сохтмони шаҳраки қарор доданд, аз шароити танготанги ҳуҷраҳои иҷоравӣ то ҳол нигаронӣ мекунанд.
Ширкати сохтмонии “Ҳусноро 1 ”, ки моликони аслияш шаҳрвандони кишвари Чин мебошанд, соли 2015 дар шаҳри Гулистони вилояти Суғд сабти ном шудаааст. Бар пояи иттилои расмӣ ин ширкат дар моҳи ноябри соли 2018 барҳам хурда ва ҳама муассисонаш, ки ба гуфтаи мақомот шаҳрвандони Чин, ба кишвари худ баргаштаанд.
Мавзӯъи таъхир дар сохтмони “шаҳраки хитоӣ” дар Хуҷанд дар поёни соли 2017 замоне расонаӣ шуд, ки мӯҳлати ваъдаҳои масъулини ҳукумату ин ширкати сохтмонӣ ба поён расиданд, аммо тавре дида мешавад кор дар ин самт ҳанӯз оғоз нагардид. Шартномае, ки мувофиқи ваъдаи ҳукумат миёни сокинон ва “Ҳусноро 1” баста шуду он бояд то ин замон амалӣ карда мешуд, ба иҷро нарасид.
Соли 2017 бо фармони раисиҷумҳур ба ҷои Раҷаббой Аҳмадзода, Маъруф Муҳаммадзода, раиси шаҳри Хуҷанд таъин гардид. Раҷаббой Аҳмадзода, аввал раиси Кумитаи давлатии идораи замин ва геодезии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва баъдан дар моҳи марти соли 2018, раиси вилояти Суғд таъин карда шуд.
Муроҷиати сокинони Гулистон ба Аҳмадзода барои кашидани хатти барқ ба маҳаллаҳои навбунёд
Ба ин тартиб мавзӯъи “яхбанди” и шаҳри чинӣ дар Хуҷанд ҳамеша дар нишастҳои матбуотӣ раиси навтаъин Маъруф Муҳаммадзодаро манзур медошт.
Рӯзи 18-уми майи соли 2018 ҳукумати Хуҷанд аз маҳалли гуфтугузори Муҳаммадзода бо сокинони хиёбони Раҳмон Набиев бо нашри чанд акс дар саҳфаи шабакаҳои иҷтимоӣ аз оғози корҳои ҳамворкунии замин аз ҷониби сохтмончиҳои ширкати "Ҳусноро-1” хабар дода буд, вале бо гузашти инак се сол собит мешавад, ки қарор ва тарҳи бунёди шаҳраки нав дар Хуҷанд муаллақ боқӣ мондааст.
Муҳаммадзода қарори Аҳмадзодаро бекор кард, аммо чаро ҳеҷ чиз тағйир наёфт?
Ахиран рӯзи 23 уми июли соли 2019, Маъруф Муҳаммадзода, раиси шаҳри Хуҷанд дар нишасти матбуотӣ дар посух ба саволи рӯзноманигорон аз гашти нав дар сохтмони “шаҳраки чинӣ” хабар дод.
“Он қарори раиси шаҳри Хуҷанд (Раҷаббой Аҳмадзода) оиди ҷудо кардани замин 1, 5 ҳазор метр қитъаи замин ба ширкати “Ҳусноро-1” бекор карда шуд. Чун, ки то қарори пешинаро мо бекор накунем, иҷозаи сохтмон карданро дода наметавонем. Заминаи қарори нави раиси шаҳр барои ҷудо намудани замин, барои бунёди бинои истиқоматии дувоздаҳошёна ба Идораи сохтмони асосии шаҳр таҳия шуда ва рӯзҳои наздик он ба имзо мерасад”, гуфта буд, Муҳаммадзода раиси Хуҷанд.
Бино ба ин таъкиди Муҳаммадзода, аз соли 2019 масъулияти сохтмони бинои истиқоматӣ ба зиммаи ҳукумат вогузор шуда ва баъди бекор шудани 1, 5 ҳазор метр қитъаи замин аз мувозинати “Ҳусноро-1” масъулияти пардохти хонаи иҷроравии сокинон ҳам ба зимаи ҳукумат вогузор шуд.
Ҳукумати шаҳри Хуҷанд пештар сабаби ба иҷро нарасидани сохтмони шаҳраки навро аз кашолкориҳои ҳампаймони қаблии худ, яъне “Ҳусноро-1” шарҳ медод. Вале, ин ки ҳоло худи ҳукумат масъулияти сохтмони ин тарҳро бар уҳда дорад, дақиқ гуфта наметавонад, ки чаро ду сол ба ин тараф кор дар ин самт шах шудааст?
Толиб Каримов, коршиносони масоили сохтмон дар Тоҷикистон мегуяд, саривақт иҷро нашудани ин тарҳ, ҳуқуқи сокинонеро, ки манзилҳои бутуни худро вайрон карда, замини онро дар ихтиёри мақомот супоридаанд, нағз мегардад.
Аҳмадзода ба ваъдааш вафо кард: 500 каси дигар соҳиби замин шуданд
”Аз рӯи қонунгузорӣ бояд пеш аз он, ки як нафарро аз хонааш беҷо кунанд, яъне, замини хонаи вай ба мақомоти марбутаи давлатӣ лозим бошад, бояд ӯро бо ҷои зисти мутобиқ таъмин кунанд. Аммо дар мисоли сокинони хиёбони Раҳмон Набиев ин муқаррарот риоят нашудааст ва ҳанӯз ҳуҷҷатҳои шаҳраки нав омода нашуда, ҳавлии мардумро вайрон карда ва онҳоро бо ваъдаи то ду соли бозгашт ба хонаҳои нав, дар шароити ҳуҷраҳои иҷроавӣ ҷойгир карданд”, зикр мекунад, коршинос.
Бо гузашти панҷ сол аз таҳияи лоиҳаи шаҳри замонавӣ бо номи “Чайна тавн”, ҳоло дар ин макон танҳо “партовгоҳ”еро дидан мумкин аст, ки чор тарафаш боз буда, ба гуфтаи сокинон, роҳ ба сӯи партобпартоии баъзеҳо ҳамвор шудааст. Аммо бо ин вазъ метавон интизор буд, ки ин “партовгоҳ”, рӯзе ба як шаҳраки замонавӣ табдил дода мешавад, оё не?
Ваъдаҳои хушку интизории чорсола: чаро “China Town” дар Хуҷанд сохта нашуд?
Агар, ҳа пас онҳое, ки хонаҳояшонро ба хотири бунёди шаҳрак вайрон кардаанд, кай аз шароити манзилҳои иҷоравӣ ба хонаҳои худ баргардонида мешаванд?